Fálkinn - 26.11.1943, Blaðsíða 14

14
F Á L Ií I N N
SAMBANDSLÖGIN.
Frh. af bls. 3.
meá stuðningi Alþýðufloklcsins
og sátu í henni Eysteinn Jóns-
son og Haraldur Guðmundsson
og var þetta í fyrsta sinn, sem
Alþýðuflokkurinn tók þátt í
stjórnarmyndun. Haraldur fór
úr stjórninni snemma ársins
1938 og tók Skúli Guðmunds-
son þci sæti í stjórninni.
Ýmiskonar vandkvæði steðj-
uðu að um þessar mundir og
einnig þótti sýnt, að heimsstyrj-
öld væri í ciðsígi. Tókust því
sættir um það, að ný þriggjci
flokkci stjórn var mynduð, í
apríl 1939. Forseti hennar vcir
Hermann Jónasson, eins og áð-
ur og Eysteinn Jónsson með
honum cif hálfu Framsóknar-
flckksins. En af luílfu Sjálf-
stæðisflokksins Ólafur Thors
og Jakoh Möller, en Stefán Jóh.
Stefánsson fyrir Alþýðuflokk-
inn. Hann gekk úr stjórninni
eftir áramótin 19ðl og nokkru
síðar brast samvinna Fram-
sóknar og Alþýðuflokksins, og
tók Ólafur Thors þái við stjórn-
arforustu og gegndi hcnni uns
núverandi stjórn vcir skipuð
fyrir ári liðnu, eftir að ýmsar
leiðir höfðu verið reynclar til
þess að þingflokkarnir mynduðu
stjórn. Er þetta fyrsta utan-
þingsstjórnin, sem lijer hefir
setið síðan innlendur ráðherra
var skipaður í landinu, en hdna
skipa eins og flestum er kunn-
ugt: Björn Þórgarson forsætis-
ráðherra, Vilhjálmur Þór, Björn
Ólafsson og Einar Arnórsson.
Fimti ráðherrann, Jóhann Sæ-
mundsson, sagði sig úr stjórn-
inni eftir stutta veru þar.
--------Hjer hafa verið rakt-
ar rílcisstjórnir þær, sem setið
hafa á undanförnu 25 ára iíma-
bili. En á sama tímabili hefir
orðið breytt skipun á meðferð
konungsvaldsins. Eftir að Dan-
mörk var hernumin og konung-
ur þess ekki um kominn að
gegna störfum sínum sem kon-
ungur fslands, samþykti Al-
þingi, að ráðherrcirnir færu
með störf hans til bráðabirgða
og undirskrifuðu íslensk lög.
Síðar voru störf þessi falin rík-
isstjóra, sem undanfarin tvö ár
hefir farið með umboð konungs
hjer á landi.
Og af sömu ástæðum hafa ls-
lendingar tekið utanríkismálin í
eigin hendur. Sendiráð hafa
verið stofnuð í Stockholm,
Lomlon og Washington og ræð-
ismenn fyrir fslcind verið slcip-
aðir víða, þ. á. m. hefir sjer-
stakt ciðalræðismcinnsembætti
verið stofnað í New York.
--------1 verklegum efnum
og alvinnumálum hafa stórfeld-
ar breytingar orðið á síðasta
aldarf jórðungi. Alclrei hcifa jafn
mörg og milcil hafnarmcinnvirki
verið |gerð og síðan 1918 og
vega- og brúargerðir alclrei ver-
ið meiri. Nú alca menn á bif-
reiðum á sumardegi úr Reykja-
vík um Norðurland til Aust-
fjarða og um Suðurlcind austur
í Fljótshverfi og árnar miklu,
Jökulsá á Sólheimasandi og
Markarfljót eru nú farncir á
sterkum steinsteypubrúm. Sím-
inn nær kringum alt landið.
Hraðfrystihús eru lcomin upp í
flestum útvegsstöðum og afköst
síidcirverksmiðjanna hafa marg-
faldast. Og íslenskum iðnaði
hefir fleygt fram. Og við höf-
um eignast merkustu byggingu,
sem nokkurntíma hefir staðið
á íslandi: Háskóla íslands, og
mentamannastjettin hefir fengið
sæmileg lífskjör og vinnuskil-
yrði.
Við böðum í rósum hin síð-
ustu árin og flestir hafa meira
fje milli handa en þeir þurfci
til þess að geta iifað góðu lifi.
Er hætt við því, að flestir þeirra,
sem vanist hcifa árum feitu
kúnna, þurfi að sætta sig við
breytingu til hins verra — ann-
ars hlyti ísland að vera auðug-
asta land í heimi.
Plágur höfum við engar haft
nema sauðfjárplágur, sem kost-
að hcifa landið miljónir. — En
tímarnir framundan eru ískyggi-
legir. Og einnci ískyggilegast
það, hve fiskiveiðaflotinn hefir
gerigið saman, því að hvorki
hefir verið hægt að byggja í
skörð eða endurnýja, þó að næg-
ir peningar sjeu fyrir hendi. En
á þeim vettvangi er og verður
af'z þeirra hluta, sem gera skal,
þó að landbúnaðinum hafi stór-
lega fleygt fram vegna þeirrar
merku löggjafar, sem þar var
gerð fyrir nær tuttugu árum:
jarðræktarlaganna. — —
Þetta er ekkert yfirlit að
gcigni, encla elcki ætlað að vera
það. Aþeins stildað á ýmsu,
sem hæst ber og þó ekki öllu.
En aldrei hefir verið meiri þörf
á því en nú, cið minna á, cið
láta ekki stundar velgengni stíga
sjer til höfuðs. „Gakk mí hægt
um gleðinnar dyr,“ segir skáldið.
Gerist
áskrifendur
Fálkans
Hver samdi leikinn?
í síðasta blaði hafði af vangá
fallið niður endir greinarinnar um
„Heimilið“ eftir Sudemann. Birtist
greinin því öll hjer á eftir:
HEIMILIÐ.
Frumsýning á Lessingleikhús-
inu i Berlin 7. janúar 1893. —
Leikurinn gerist i nútimanum
í helsta bæ þýsks hjeraðs.
'T'ÍU árum áður en leikurinn hefst
hefir Magda, eldri dóttir
Scliwartz, þýsks uppgjafa lierfor-
ingja tekið þann kost að flýja lieim-
ilið fremur en að giftast Hefterdingt
presti, eins og faðir hennar krafðist.
Eftir það bannar lierforinginn að
nafn hennar sje nefnt á heimilinu,
og enginn veit livað um liana hefir
orðið. Þegar leikurinn liefst kemst
það upp að hún er orðin frœg
Wagnersöngkona, sem gengur und-
ir nafninu Maddalene dall’Orto, og
leikur sem gestur á helsta leikhúsinu
i borginni. Heffterdingt prestur
sem undanfarin líu ár hefir liaft
samviskubit af að liafa valdið mis-
klíðinni milli Mögdu og föður hennar
gerir nú alt sem hann getur til þess
að reyna að sætta þau. Loks gerir
hún það sjer þvert um geð, að
dvelja eina nótt á heimili föður síns.
Meðal þeirra fyrstu, sem heim-
sækja hana morguninn eftir er von
Keller rikisráð. Magda þekkir liann
undir eins — hann er maðurinn,
sem luin unni fyrst, en sem liafði
gersamlega horfið úr meðvitund
hennar, eftir að hún þó hafði alið
honum barn, sem liún varð sjálf að
sjá um að öllu leyti. Nú er hún
orðin fræg', og þá er von Keller
umhugað um að endurnýja hinn
forna kunningsskap. En Magda vill
ekki kuningsskap hans, nje neins
annars karlmanns. 1 liennar lífi er
aðeins tvent til: drengurinn henh-
ar og sönglistin.
Magda fölnar og verður vandræða-
leg, þegar von Keller kemur og fer
föður hennar þá að gruna ýmislegt
og veiðir upp úr henni alla söguna
um fornkynni hennar og von Kellers.
Skorar hann þá von Keller á hólm,
en han friðmælist og býðst til að
ganga að eiga Mögdu. Og vegna föð-
ur síns samþykkir Magda að ganga
að því boði að lokuni. En þegar liún
verður þess vísari, að von Iíeller
ætlar að humma það fram af sjer
að gangast við faðerni sonar hennar,
þá riftar liún tilboði sínu. En fað-
ir liennar verður þá óður og upp-
vægur og læsir liana inni i stofu
ásamt von Iíeller og segir að hvor-
ugt þeirra skuli komast þaðan út
lifandi nema hún lofi að giftast
honum. Magda sjer að þetta er
eina leiðin til að bjarga lífi þeirra,
en telur þó persónufrelsi sitt mikils-
verðara en lífið.
„Hvernig getur þú verið viss um,“
spyr hún föður sinn,“ að liann sje
eini maðurinn, sem jeg hefi unnað
hugástum?“
Þegar lionum verður ljós þýðing
þessarar spurningar lyftir liann
byssunni og ætlar að skjóta hana.
En þetta er honum um írtegn. Hann
fær heilablóðfall og dettur niður
dauður, áður en skotið ríður af.
LOURDES-GUÐSÞJÓNUSTA í EYÐILAGÐRI KIRKJU.
Mynd þessi er af svonefndri Lourdes-guðsþjónustu, sem
lialdin var í Englandi i sumar, til þess að biðja fgrir sjúku
fólki. Það var eitt meðal annars einkennilegt við guðsþjónustu
þessa, að hún er haldin í þaklausri og hálfhruninni kirkjn, St.
George-kirkjunni í Southmark, og prjedilzaði þar erkidjákninn
Amingo. Hjer sjest skrúðfglking lwitklæddra meyja i kirkjunni.