Fálkinn - 24.03.1944, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavik. Simi 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðis fyrirfram
HERBERTSprení.
SKRADDARAÞANKAR
Þorsteinn Jónsson
Pjelur Á. Jónsson.
Guðmnndiir Úlafsson
K.R. hálf fimtugt.
Elsta knattspyrnufjelag á Islandi.
Kristján L. Gestsson
Erl. Ó. Pjetursson
Þess heyrist oft getið, í frjetta-
brjefum hjeðan og handan utan af
landi hve læknisleysið sje tilfinn-
anlegt þar eða þar. Þetta kemur dá-
iítið einkennilega fyrir sjónir, því
að vilanlegt er, að læknum fjölgar
stórum i landinu og læknislijeruðuin
fjölgar líka. Og í flestum læknis-
hjeruðum landsins hafa samgöngur
batnað, svo að stórum liægara er að
ná til læknis nú, en var fyrir nokkr-
um árum. En svo er líka orðið nú
að almenningur þykist eiga kröfu
á því að ná til læknis, i stað þess
að áður voru örðugleikar svo miklir
á þessu, að það þótti oft ekki koma
til mála. Og þarf lijer ekki að leita
aftur í tíma fjórðungslæknanna, —
lieldur til miklu nálægari tíma.
Það sem veldur læknafæð.inni i
sveitum er þetta: Ungu læknarnir
vilja ekki sækja um ýms læknishjeruð
í sveit. Vilja heldur setjast að i Rvik.
og leggja þar stund á sjergrein. Á-
stæðurnar eru ýnisar. Menn fælast
sveitahjeruðin vegna fámennis og
tilbreytingarleysis — finnst að þeir
grafi sig lifandi íneð því að setjast
þar að. Þeir óttast að starfið i fá-
mennu læknishjeraði verði svo ein-
liæft að þeir týni niður þvi, sem
þeir liafa lært, „forpokist“ og geri
sjer ófært að starfa síðar í sam-
keppni' við þá stjettarbræður sína,
sem starfað hafa frá öndverðu við
fjölbreyttari skilyrði. Ef til vill er
ekkert sjúkraskýli til i lijeraðinu,
svo að læknirinn verður að senda
frá sjer hvern þann sjúkiing, sem
læknisaðgerðar þarf með er eigi
verður gerð nema á spitala. Og allt
eru þetta gildar ástæður.
Gjörliugull maður, Guðmundur
prófessor Hannesson liefir stungið
upp á því úrræði, að ungir lækna-
kandidatar verði skyldaðir til að
gegna embætli i sveit stultan tima
að ioknu prófi. Þessi uppástunga er
vissulega athyglisverð, eins og allt,
sem frá Guðmundi jDrófessor kem-
ur, þeim mæta manni. Ef til vili
þykir ungu kandidötunum liún full
ófrjálslynd, en flytjandinn hefir rök-
stutt hana svo vel að eigi verður
skotið skolleyrum við. Og víst er um
það, að flestum læknum mundi
verða gagnlegur lærdómur að þvi,
starfi sinu síðar, að fá að kynnast
af reynd högum sveitafólksins, lii-
býlum og matarræði og lífsvenjum.
Það yrði þeim liagnýt fræðsla, sem
vel gæti orðið drjúgur nestisauki
ofan á það, sem þeir liafa fengið
með háskólanáminu.
„Það er upphaf þessa máls“ segir
stundum i gömlum sögum. En í til-
tölulega nýrri sögu er það upphaf
þessa máls, að liingað kom í bæinn
prentari einn skotskur, sem Fergu-
son hj’et og tók að starfa í ísafoldar-
prentsmiðju. En hann var líka í-
þróttamaður og án íþrótta gat hann
ekki tifað. Þá voru hjer engir i-
þróttdmenn til í Reykjavik, utan
nokkrir glímumenn. Og þessvegna
varð Ferguson að „búa þá til“. —
Hann safnaði að sjer ungum mönn-
um, og l'ór að kenna þeim í þróttir,
þar á meðal knattspyrnu. í „úrvals-
flokki" þeim, sem liann tók og æfði
sjerstaklega voru m. a. núverandi
ríkisstjóri Islands, ennfremur Vilhj.
Finsen, Pjetur óperusöngvari og
Hannes Helgason verslunarmaður.,
svxo að aðeins sjeu nefndir menn,
er enn lifa. Siðan eru liðin nær 49
ár.
Ólafur Rósenkranz tók að sjer í-
þróttaforustuna þegar Ferguson fór.
Hann var fimleikakennari Latinu-
skólans og ýmsir nemendur hans
þar urðu áhugasamir knattspyrnu-
menn um þessar mundir, svo sem
læknarnir Gunnl. Claessen prófessor
Pjetur og Skúli Bogasynir og Magnús
Sigurðsson, núv. bankastjóri. Upp
úr þessum æfingum varð til „Fót-
boltafjelag Reykjavikur," sem síðar
gerðist Knattspyrnufjelag Reykja-
víkur. Það var stofnað — mjög ó-
forinlega — í verslun Gunnars Þor-
bjarnarsonar i Aðalstræti C, með þvi
að nokkrir áhugasamir ungir menn
lögðu fram 25 aura hver, til þess að
kaupa fótbolta. 25-eyringarnir nægðu
ekki, en knötturinn fjekkst með af-
borguniun. Og fyrsta kappleik sinn
liáði fjelagið áður en 19. öldinni
Iauk. Þar voru þeir Adam Barclay
Sigmundsson og Magnús frá Cam-
bridge helstu kapparnir. í kappleik,
sem liáður var á aldamótahátiðinni
voru þeir bræðurnir Pjetur óperu-
söngvari og Þorsteinn Jónsson
'foringjar liðanna. Þorsteinn var
raunverulega formaður fjelagsins
þessi ár, en í rauninni var ekki
komið formlegt skipulag á fjelagið
fyrr en árið 1910. Þá var farið að
bóka fundargerðirnar og þá var kos-
in ,'jtjórn. Enda var þá komið annað
fjelag til samkeppni: Fram, sem
stofnað var 1908.
Háðu þessi tvö fjelög leik í fyrsla
sinn 11. júní og sigruðu strákarnir
í Fram Jiá K. R. — Árið eftir var
kept í fyrsta sinn um Knattspyrnu-
bikar íslands; keptu þrjú fjelög og
K. R. vann.
Árið 1914 var stofnuð unglinga-
deild innan feiagsins. Og árið eftir
breytir felagið nafni sínu og kaupir
Knattspyrnuhorn Reykjavíkur. Kom
það stundum á daginn síðar, að
„besta knattspyrnufjelag íslands“
náði ekki þeim heiðri að verða
„besta knattspyrnufjelag Reykjavik-
ur.“ Nú var nýtt fjelag, „Valur“
komið lil sögunnar og áttu ýinsir
liögg í annars garði næstu árin —
en „liver liafði til síns ágætis nakkv-
at.“ Átti K. R. að ýmsu mótdrægt,
en þetta breyttist eftir að ]>að hefir
fengið Guðmund Ólafsson il þess
tað lijálfa unga stráka. Hefir liann
unnið fjelaginu ómetanlegt gagn síð-
an. ÞaÞð var 1920 sem hann byrj-
aði starf sitt.
Um likt leyti fóru fóru fjelags-
menn að leggja slund á hlaup, og
liafa jefnan tekið þátt í viðavangs-
lilaupinu siðan 1922. Og siðan bætist
liver íþróttin við af annari, uns
K. R. var orðið alliliða íþróttafjelag,
þó að það kenni sig enn við knatl-
spyrnuna eina. Og að Jiessar íþróttir
sjeu stundaðar af kappi má nokkuð
marka af því, að síðan 1928 hefir
fjelagið jafnan unnið allsherjamót
1. S. í. Árið 1920 vann það öll kapp-
mót allra flokka í knattspyrnu og
er það einsdæmi, og sýnir að K. R.
vill vera nafni sinu trútt.
Þegar fyrst getur um fjárhag
fjelagsins, árið 1914, átti það tæpar
200 kr. i sjóði. Keypti ])á knattspyrnu-
horn Reykjavikur. Nú á l>að m. a.
K. R.-lnisið, sem uin langl skeið
var stærsta samkomuliúsið í bænum,
auk margs annars. Þetta er nllt
sprottið upp af 25-eyringunum, sein
fyrstu K. R.ingarnir „splæstu“ í
knöttinn inni í búðinni hjá Gunn-
ari Þorbjörnsspnf í mars 1899. —
Iin J)að er meira af Jiessu sprottoð
og J)að sem meira virði er. Fjöldi
manna á fjelaginu heilbrigði sina
og lífsJ)roska að J>akka auk margra
ánægjustunda, er menn jafnao upp-
lifa í góðum fjelagsskap. Nú eru um
1800 nianns í K. R. og af þeim er
um helmingur starfandi.
Ail' þeim • mönnum sem lengst
hafa setið í stjórn fjelagsins og
verið formenn J>ess ber einkum að
nefna Guðmund Ólafsson, Kristján
L. Gestsson og síðast en ekki sist
Erlend Ó. Pjetursson. Þjálfarastarfs
Guðmundar hefir áður verið getið,
og gengdi hann þvi yfir 20 ár, en
formaður fjelagsins var haíin 1932
og hefir lengi setið í stjórn þess.
Kristján L. Gestsson liefir setið i
stjórpinni hátt á annan tug ára og ,
liefir verið formaður þess í níu ár,
við dæmafáan orðstír. Loks liefir
Erlendur Ó. Pjetursson setið i stjórn-
inni í 29 ár, eða síðan árið eftir að
að hann gekk í fjelagið. Var hann
löngum ritari fjelagsins, en formað-
ur jiess hefir liann verið mörg síð-
ustu árin. Er það rómað hve mikið
og timafrekt starf hann hefir unnið
í þágu fjelagsins — og hve vel hann
liefir unnið það^
Frh. á bls. l't.
Úr iþróttaför Ií. R. lil Norður- og Austurlands 1943. íþróttamennirnir
mgnda nafn fjelagsins. Um 60 manns lóku þátl i förinni og er h in fjöl
mennust þeirra, sem hjer hafa verið farnar.