Fálkinn - 24.03.1944, Blaðsíða 14

14
F Á L K I N N
THOIÍVALDSEN.
Framhald af bls. 5
efni úr grískri goðafræSi, og sendir
þær til Kaupmannahafnar, til þess
að sanna, að hann sje ekki iðju-
laus í Róm, en vinni fyrir þeim
rausnarlega styrk, sem lionum hafði
verið veittur.
Fyrsti sigur Thorvaldsens í Róm
var sá er hann bjó til myndina
.lason með gullreifið. Það var fyrir
einbera tilviljun, að Thorvaldsen var
ekki farin frá Róm, er breskur að-
alsmaður og auðmaður, sir Thomas
Hope, gerði honum boð í þessa
inynd, höggna í marmara, en Thor-
valdsen ljet hana fala fyrir miklu
minna verð en sir Thomas borgaði.
Og nú fóru Norðurlandabúar í Róm
að sýna Thorvaldsen þá sæmd, sem
verðug var. En ekki var Jasons-
myndin fullgerð fyrr en 25 árum
síðar. — Næsta myndin, sem stór-
athygli vakti var Aclonis, og keypti
Lúðvík, síðar konungur af Bayern
hana. Nú rak hver sigurinn annan.
Thorvaldsen liafði svo mikið að
gera, að hann setti upp myndhöggv-
arastofu og unnu þar bæði lærling-
ar og fullnuma myndhöggvarar.
Þjóðhöfðingjar og rikismenn allra
þjóða keyptu af honum að gera fyr-
ir þá listaverk. Og heima í Dan-
mörku biðu hans mörg tilboð og
girnileg; meðal annars prófessors-
staða við Listaháskólann.
Loks fæst hann til að fara til
Danmerkur, sumarið 1819 eftir tutt-
ugu og þrigja ára útivist. Ferð hans
norður yfir álfuna varð óslitin sig-
urför og sátu stórmenni fyrir hon-
um á leiðinni til þess að kynnasl
honum. Og í Kaupmannahöfn var
honum fagnað sem konungi Þarna
biðu hans ótal verkefni, einkum
skreytingar og standmyndir til stór-
hýsa. Var honum fenginn bústaður
í Charlottenborg, en lítið varð hon-
um úr verki þar, vegna gestnauðar
og annarskonar átroðnings. En nú
hafði hann m. a. tekið að sjer stórt
verkefni, þar sem var skreyting
Frúarkirkju í Kaupmannahöfn,
standmyndir allra postulanna og
ýmsar lágmyndir utan kirkjunnar
og innan. Hverfur hann aftur til
Róm næsta ár og tekur til óspiltra
málanna. Eftir þetta hverfur hann
frá grísku goðafræðinni og tekur
fyrir verkefni úr biblíunni. Marka'
ferðin, sem hann fór til Danmerk-
ur eftir 23 ára útivist, þáttaskifti
í listamannsæfi hans.
Á leiðinni suður til Róm síðsum-
ars 1820, tókst hann ný verkefni á
hendur, sem að vísu hafði veriö
talað um áður. Þá fer hann til Pól-
lands og tekur að sjer að gera hið
glæsilega minnismerki Poniatovski,
riddáralíkneskið heimsfræga. Enn-
fremur mynd af stjörnmeistaranum
Kopernikus og líkneski Potocki. í
Varsjá hitti hann Alexander Rússa-
keisara, og gerði brjóstmynd af'
honum. Kom hann til Róm í annað
sinn 16. des. 1820 og tók þegar til
starfa. í fjarveru hans hafði vinur
hans og hægri liönd, Freund stjórn-
að myndhöggvarastofunni i Róm.
Nú hófust ein glæsilegustu starfs-
ár Thorvaldsens. Hann var orðinn
fimtugur að aldri og viðurkendur
frægasti myndliöggvari heimsins.
Svo mikil er frægð hans, að hann
var kosinn forseti listaháskólans i
Luca og var falið að gera höggmynd
þá af Píusi páfa VII., sem enn slend-
ur í Pjeturskirkjunni í Róm, en
aldrei áður hafði nema ítölskum
manni og „rjetttrúúðum“ verið falið
að gera höggmynd af „heilögum
föður“. Nú fól Ercoli Consalvi kard-
ináli þetta verk manni, sem bæði
var útlendingur og „villutrúarmað-
ur“. Og eftirmaður Píusar, Leó XII.,
kom sjálfur i heimsókn til Thor-
valdsens árið 1826.
— — — Árið 1838 kom danska
herskipið „Rota“ til Livorno, til
þess að sækja Thorvaldsen heim til
Danmerkur og þau verk lians, sem
eigi voru þegar koinin til Kaup-
mannahafnai'. Danir höfðu þá boð-
ið honum að dvelja lieima æfi-
kvöldið og reisa safnhús yfir verk
Framhald af bls. 3
Á laugardaginn var hjelt fjelagið
afmælishátíð á Hótel Borg og sátu
hana á fjórða hundrað manns. Þar
voru margar ræður fluttar og minni
drukkið, kvæði kveðin og sungin,
heillaóskaskeyti meðtekin og gjafir
Bókafregn
Júnas Guðmiindsson:
VÖRÐUBROT
Bókaútg. fíuðj. Ó. Guffjónssonar
Síðan Jónas Guðmundsson gaf úl
ritið „Spádómarnir um ís!and,“ sem
vakti óskifta athygli allrr, sem lásu,
hefir hann manna mest lcrifað í
blöð og tímarit um tama efni og
bókin geymir, en þó á öllu rýmri
grundvelli. í hinni nýjju bók sinni,
sem hann nefnir „Vörðubrot",
kemur fram skipuleg skilgreining
á því, sem vitrir menn hafa l’rá
örófi alda skynjað um framtiðina,
hundruð og þúsundir ára fram í
tímann. Höfundur skiftir bók sinni
hinni nýju, í þrjá aðalkafla. Heitir
hinn fyrsti „Merkissteinn við landa-
mærin“, annar „Borgin mikla“ og
sá liriðji „Spádómurinn á fjallinu“.
Merkissteinninn við landamærin er
pýramídinn mikli, í Borginni miklu
er rætt um spádóma Opinberunar-
bókarinnar en þriðji kaflinn snýst
hans. Viðtökurnar í Kaupmanna-
höfn voru enn glæsilegri en 1819.
Thorvaldsen fjekk bústað á Char-
lottenborg, sem fyrr, en lítill var
þar vinnufriður sem fyrr. Dvöl
hans í Kaupmannahöfn varð eigi
nema stutt, en liann dvaldi lengstum
á Nysö Slot, en þar bjug'gu þau
hjónin Hendrik Stampe barón og
frú Christine, sem var mikill aðdá-
andi Thorvaldsens. Þar átti hann
ánægjulegt æfikvöld og ríkt starfs-
næði. Síðasta veturinn dvaldi liann
þó lengstum á Charlottenborg, og
var mjög farið að förlast og heilsan
orðin vangæf.
Sunnudagskvöldið 8. maí 1844 fór
hann í kgl. leikhúsið, sem oftar.
Þegar forspilið að leiknum var að
þegnar. Og meðan á samsætinu stóð
bárust þangað frjettir ofan úr fjöll-
um af glæsilegum skíðasigruin K.R.
inga. Og heimboð bárust fjehginu
frá Færeyingum, en þar hefir knatt-
spyrnuflokkur frá frá K. R. komið
áður og notið hinnar miklu gest-
risni.
um fjallræðuna. Höf. samræmir spá-
dóma þessara þriggja aðila, bendir
á, hvernig þeim beri saman í flestu
— livert samband sje á milli þeirra.
Segist höf. byggja þennan saman-
burð á ritum útlendra manna, eink-
um enskra og fylgir bókinni skrá
yfir fjölda rita, er liann hefir stuðst
við. En íslenskum lesendum mun
eigi þykja minni fróðleikur í að lesa
|>að, sem höf. leggur sjálfur til mál-
anna, ekki síst þau mörgu dæmi,
sem liann nefnir um það, hveriiig
ýmsar ■ af hinum æfagömlu dulspám
hafa ræst bókstaflega nú á síðustu
árum. Mun margan „vantrúaðan
Tómas“ reka í rogastans, er hann
kynnir sjer þetta.
Eins og rauður þráður í bókinni
er þessi kenning: að „Fyrsta skref-
ið til skilnings á leyndardómum
lífsins er, að uppgötva það, að mað-
urinn er ekki til þess að endurbæta
heiminn, lieldur heimurinn til jiess
að umbæta hann,“ eins og frægur
dulspekingur liefir sagt. Með öðrum
orðum, að dularöfl og máttarvöld
ráði meiru um framvindu mann-
kynsins og jarðar þeirrar, sem það
byggir, en menn vilja vera láta. —
Visl verða menn að játa jielta, ef
Frh. á bls. 15.
enda hnje hann fram í sæti sínu
— og var örendur. IJtför hans fór
fram 30. mars og var kista hans
geymd í grafhvelfingu Frúarkirkj-
unnar, sem geymir frægasta sal'n
samstæðra höggmynda lians. En
fjórum árum síðar var Thorvald-
sens Museum fullgert. Og 6. sept.
1848 var kista lians flutt þangað og
látin síga í múraða gröf í garðin-
um, þá sem sjá má á myndinhi hjer
að framan.
Þar hvila jarðneskar leifar hans
ennþá. En í húsunum í kring geyin-
ist andi lians i lfeir og marmara,
sýnilegur öllum, sem inn koma og
dáður og tignaður al' öllum, sem
meta fegurðina í listinni.
<*»/1+/ /*>
Á sunnudaginn kemur efnir fjelag-
ið til íþróttahátiðar í íþróttahúsi
ameríkönsku herstiórnarinnar, inni
á Hálogalandi og hefst hún kl.3
og heldur áfram um kvöldið. Þar
verður rúm fyrir um 1000 áhorf-
endur.
NINON------------------
Samkvæmis-
□g kuöldkjólar..
Eftirmiödagskjólar
Pegsur og pils.
UattEraðir
silkisioppar
□g svEÍnjakkar
Plikið lita órual
5ent gegn póstkröfu
um ailt land. —
Bankastræti 7.
K. R.