Fálkinn - 30.04.1948, Síða 5

FÁLKINN
Alcide de Gasperi
maðurinn sem enginn dæmdi rétt
Henn, §em talað er 11111:
Kirsten Flagstad hin fræga
norska söngkona, sem árum
saman hefir sungið á Metro■
politan Opera í New York, hef-
ir orðið að aflgsa mörgum
hljómleikum, er hún hafði boð-
að til. Hún var í Noregi á stríðs-
árunum og þótti hliðholl Þjóð-
verjum þar.
Lucius D. Clay, hershöfðingi, er
setið hefir á ráðstefnu með full-
trúum Frakka og Breta og rætt
við fulltrúa Þjóðverja um ngja
stjórnarskrá fyrir Vestur-Þýska-
land.
liagnaðinn af að standa vestanmeg-
in við línuna miklu.
í apríl 1945 var Gasperi utanrík-
isráðherra og var þá þegar stað-
ráðinn í að vinna að þvi að ná
Trieste aftur inn fyrir landamœri
Ítalíu. Um þær mundir voru það
ekki nema fáir stjórnmálamenn,
sem gerðu sér ijóst hve mikils virði
Trieste var ítölum. Meðal þeirra
sem ekki skildu þetta var þáver-
andi utanríkisráðherra Bandarikj-
anna James F. Byrnes.
En núna hafa Bandaríkjamenn
skilið að de Gasperi liafði rétt fyrir
sér. Og það var ameríkanski sendi-
herrann i Róm, James C. Dunn -—■
hann fór fyrrum villt á de Gasperi
eins og liinir — sem ráðlagði vest-
urveldunum að bjóða ítölum Trieste.
Þetta var sterkur leikur og góð
kosningabeita, því að vonin um
Trieste réð atkvæðum fjölmargra
kjósenda, svo að þau féllu vestur-
veldunum i vil. Það var þessháttar,
sem ræður miklu um kosningaúrslit
hjá þjóð á liku menningarstigi og
ítalir eru. Samkvæmt athugunum
sem gerðar hafa verið i ítalíu les
22% af uppkomnu fólki þar aldrei
neitt blað, 38% af ítölsku kvenfólki
lítur aldrei á blöð og 41% af upp-
komnu fólki les aldrei bók. Sam-
kvæmt sömu rannsókn höfðu 86%
af öllu kvenfólki ekki hugmynd um
efni hinnar merkilegu itölsku stjórn-
arskrár, sein gekk i gildi eftir strið-
ið, en um 25% af karlmönnum
höfðu lesið eitthvað um hana og
vissu slæðing af helstu atriðum
hennar.
Þegar de Gasperi myndaði stjórn,
í desember 1945, og tók fulltrúa frá
kommúnistum í ráðuneytið bjugg-
ust allir við að það mundu verða
þeir en ekki Gasperi, sem yrðu liús-
bóndinn á stjórnarheimilinu. James
Dunn sendiherra reyndi að fá hann
til að bola kommúnistunum burt,
en ekki gerði hann það samt fyrr
en eftir heimsókn sína í Washington
í janúar 1947.
De Gasperi er atkvæðalítill
ræðumaður en heldur samt fleiri
ræður en nokkur ítalskur stjórn-
málamaður annar. Skopteiknurum
þykir vænt um andlitið á lionum
vegna þess hve nefið er stórt og
ásjónan óregluleg, en kaþólsku kon-
urnar tigna hann sem lietju. Og í
Washington, Moskva og páfagarði
hafa menn sannfærst um, að liann
er ]>að sem á góðu íslensku svcita-
máli er kallað ólikindatól.
SYKUR ÚR TRÉ.
Sykur má vinna úr timbri, svo
að væntanlega fara skógarlöndin að
framleiða sykur í stórum stíl hvað
líður. Er liægt að vinna sykur úr
allskonar úrgangi, sem nú er skilinn
eftir í skógunum. Það er drúfusyk-
ur, sem fæst úr timbrinu, samskonar
og í berjum og liunangi, og er hann
meltanlegri en venjulegur sykur og
betri til að gera sætumauk úr. Til-
raunir liafa sýnt að úr 100 kg. af
þurru timbri er hægt að búa til
65—75 kg. af sykri.
Sir Oliver Franks heitir þessi
maður, sem nýlega er orðinn
sendiherra Breta í U.S.A.
var dreginn fyrir dóm í Þýska-
landi, sem nazisti. Hefir máli
hans verið frestað um óákveð-
inn tima.
Nuffield lávarður hefir gefið
milljón sterlingspund til að
greiða fyrir útflutningsverslun
Breta á þeim erfiðleikatímum,
sem nú standa yfir.
Henry Ford sonarsonur gamla
Fords tck við stjórn Fordsmiðj-
anna eftir lát afa síns, en faðir
hans var látinn áður. Hefir hann
verið á ferðalagi í Evrópu und-
anfarið til að heimsækja útibú
sín. Meðal annars kom hann
til Norðurlanda.
Alcide de Gasperi.
Aðalpersónan í nýafstaðinni kosn-
ingahríð í ítaliu og enda í ítölsk-
um stjórnmálum undanfarin ár, er
Alcide de Gasperi, „samnefnari and-
kommúnistaflókkanna í Ítalíu.“ Hann
hefir nú verið forsætisráðherra
hinna blóðlieitu ítala í 2% ár og
riðið af sér marga storma. Iín al-
drei hefir þó verið livassara um
hann en nú.
De Gasperi trúir heitt á páfann
og sækir bænag'erðir í kirkju á
hverjum morgni eða svo til. Vegna
trúarhita lians hefir andúð hans
gegn kommúnismanum nálgast of-
stæki, sem oft liefir endurspeglast
í stjórnarathöfnum hans.
Það er oft vindur í ítölum og þeir
hafa gaman af að gera hálfgerða
guði úr stjórnmálamönnum sinum
— í fullri alvöru. Þegar ítalskur
borgari talar við Ameríkumann um
de Gasperi, líkir liann lionum oft
við Abraham Lincoln, fyrir það
liver stjórnmálasnillingur hann sé.
Eitt af þvi sem einkennilegast
verður sagt um de Gasperi er það,
að nær allir hafa haldið liann öðru-
vísi en hann er. í utanrílcisráðu-
neytinu í Washington voru menn
óánægðir með hann lengi vel, vegna
þess hve illa hann héldi á spilun-
um fyrir vesturstefnuna í Ítalíu. Og
i Moskva álitu stjórnarlierrarnir að
ekki væri nein þörf á að liafa gát
á honum, því að Palmiro Togliatti,
kommúnistaforinginn, mundi liafa
ráð hans í hendi sér og gæti spyrnt
honum út af stjórnmálavellinum
])egar honum sýndist. Og’ Páfagarð-
urinn, sem studdi hann í fullri ein-
lægni því að hann var svo sann-
trúaður, dró mjög í vafa að nokk-
urt gagn yrði að honum sem stjórn-
málamanni. Enginn gerði sér Ijóst
að hinn gamli, reyndi fjallgöngu-
maður Alcide de Gasperi var stað-
ráðinn í að klifra áfram þangað
til hann væri kominn upp á tind-
inn.
Gasperi forsætisráðherra og sú
Ítalía, sem lifði stríðið og Mussolini
af, er i rauninni eitt og það sama.
Hvorttveggja liggja í rauninni fyrir
festum i vestræna lýðfrelsisskipu-
laginu. Bæði eru háð lijálp frá
Bandarikjunum og liafa mcstan