Fálkinn - 28.03.1952, Side 8

8
FÁLKINN
Nelson Johnsen og Oliver
Samuelsen róa bátnum sínum
út af norðurströndinni á Sval-
barða. Það er orðið svo áliðið
hausts að livenær sem vera skal
getur ísinn lagst upp að landinu,
og þess vegna róa þeir af kappi
til þess að forðast að verða um-
kringdir af ís áður en þeir
komast til Kings Bay, en þar
búa fáeinir veiðimenn.
'Þessir tveir veiðimenn höfðu
komið til Sassen Bay fyrr um
haustið í þeim tilgangi að bafa
vetursetu þar, í kofanum sem
þeir höfðu verið í nokkra vetur
áður. Þeir höfðu haft með sér
vistir til tveggja vetra, svo að
þeir voru færir í flestan sjó.
Og þeir höfðu safnað saman
miklu af rekatimbri til elds-
neytis i fjörunni, svo að ekki
þurftu þeir að kviða kuldanum
þó að veturinn yrði bæði langur
og strangur.
Þeir kunnu vel við sig í vet-
ursetum á Svalbarða. Þeir höfðu
grætt drjúgum þar á hverjum
vetri, svo að þeir voru taldir
efnamenn suður í Balsfirði í
Noregi, þar sem þeir áttu fjöl-
skyldurnar sínar.
En maðurinn spáir og guð
ræður, segir gamalt máltæki,
og þess vegna fór ekki eins og
þeir höfðu ætlað í þetta sinn:
mikill veiðivetur.
Þegar þeir liöfðu dvalist mán-
uð í Sassen Bay og unað sér bet-
ur en nokukrn tíma áður, hrann
kofinn þeirra til kaldra kola
eina nóttina. Ekki liöfðu þeir
hugmynd um hvernig kviknað
liafði í, en liklega höfðu þeir far-
ið úgætilega með eldspýtur eða
sígarettustubb, er þeir lágu og
reyktu í fletunum sínum um
kvöldið.
ENSKUR VETUR.
Víðavangslilaup fyrir stúkur var
nýlega háð í Suður-Englandi,
en rétt áður en hlaupið átti að
hefjast byrjaði að kyngja niður
snjó. En stúlkurnar tóku ekki
í mál að fresta haupinu og
komust alla leið. Hér sjást nr.
1 og nr. 2 koma a ðmarki.
Þeir höfðu sofið svo fast að
það munaði mjóu að þeir björg-
uðust út. Þeim tókst að hrifsa
með sér fötin sín, en köld á-
nægja hafði það verið að lclæða
sig úti, i fimmtán stiga kulda.
Kofanum varð ekki bjargað.
Hann brann til grunna meðan
þeir stóðu og horfðu á. Og ekki
gátu þeir heldur bjargað neinu
af vistunum, sem þeir höfðu
komið i geymglu í kjallaranum.
Meðan þeir stóðu og horfðu á
brunarústirnar sagði Samuel-
sen: — Skrifað stendur: Drott-
inn gaf og drottinn tók, en sann
arlega finnst mér það liart að
standa á haustdegi í firði norð-
ur á (Svalbarða eins og nakið
barn. Og svo hló hann hátt.
Nelson Johnsen var hneyksl-
aður á að félagi hans skyldi tala
svona gálauslega, jafn alvarlegar
og aðstæðurnar voru. Hann kall
aði Oliver Samuelsen þorpara
og angurgapa, sem legði nafn
guðs við hégóma.
Oliver Samuelsen svaraði: —
Það stoðar nú lítið að væla og
sk^ela á svona alvörustund. Það
sem nú liggur fyrir er að reyna
að komast héðan sem fyrst og
verða komnir til Kings Bay
áður en isinn verður landfastur.
Við erum heppnismenn að hafa
bátinn, því að annars væri okk-
ur engir vegir færir úr þess-
um vandræðum.
— Bátinn! dæsti Nelson John-
sen — þessi kæna á haustdegi
og allra veðra von.
Nú verður Oliver Samuelsen
gramur: — Þú talar eins og þú
hefir vitið til, segir hann. —
Veistu ekki að eitt haustið reri
veiðimaður svona bát alla leið
frá Svalbarða til Tromseyjar?
Og úr því að hoiiúm tókst það,
þá ætli okkur að verða hægðar-
leikur að róa til Kings Bay.
— En það eru tuttugu mílur
þangað, og önnur eins vegalengd
er elckert barnagaman fyrir tvo
veiðimenn, sem ekki hafa svo
mikið sem brauðskorpu í nesti,
maldar liinn í móinn.
— Þvættingur, segir hinn. —
Ætli við séum ekki menn til að
vera matarlausir í tvo sólar-
hringa, þegar allt veltur á því
að bjarga líftórunni.
Þeir tala ekki meira um ferða
lagið. Þeir setja bátinn á flot
og svo fara þeir að róa.
Það er farið að birta af degi
og svo hundkalt að veiðimenn-
ina logsvíður í andlitsbjórinn.
En ísmyndun sjá þeir hvergi og
taka það sem fyrirboða um, að
ströndin sé íslaus alla leið til
Kings Bay.
Hafið er kyrrt og gljáandi eins
og olía. Fýll flýgur nokkrum
sinnum yfir bátinn. En annars
er hvergi fugl að sjá á sjónum.
Það er orðið svo áliðið, að sjó-
fuglarnir, sem hafa lialdið sig
uppi við land eru flúnir til hafs,
þar sem meiri von er um æti
en upp við ströndina.
Fjörðurinn er dauður — þar
um rákurn eftir aurskriður nið-
ur /eftir hliðunum. Sums staðar
inni i víkurbotnunum hanga
skriðjöklar eins og hvítgráar
skriður niður í sjóinn. Og það
slær fyrir náköldum gusti frá
jöklinum.
Fjörðurinn er dauður — þar
sést hvorki fugl né ferfætlingur.
Ekki svo mikið sem selkópur
stingi hausnum upp úr gljáandi
haffletinum, sem sums staðar
er hulinn þunnri skænu af ís.
Hann myndar gullið band með
fram landinu, rneðan sólin staf-
ar skini sínu á hann stutta
stund.
Sjórinn freyðir á kinnungun-
um á bátnum og breið rák mynd
ast í kjölfarinu á spegilsléttum
fletinum. Hún nær svo langt sem
augað eygir, eins og lifandi brú
á sjónum.
Veiðimennirnir sitja snögg-
klæddir við árarnar. Þeir taka
löng og föst áratog.
Þeir vita svo ósköp vel að
eina björgunarvon þeirra er sú,
að þeir komist til Kings Bay áð-
ur en hann rýkur upp með óveð-
ur. Þá er tvennt til: að þá reki
til hafs eða bláskelin þeirra
brotni í mél. Og livort tveggja
þýðir dauðann fyrir þá báða.
En það er ekki gott að reiða
sig á haustdaginn á Svalbai’ða.
í einu vetfangi getur verið kom
ið ofsaveður. ,Það getur skollið
yfir þá allt í einu, án þess að
gera nokkurt boð á undan sér.
Og þeir bafa upplifað svo marga
hauststorma á Svalíbarða, að
þeir þekkja háttarlagið þeirra.
Það var alveg hættulaust að
sitja inni í heitum veiðikofa
þegar stormurinn ýlfraði og
nauðaði yfir nöktu freðhjarn-
inu. En að lenda i stórviðri á
opnum smábát úti á hafi —
það var dauðinn og ekkert ann-
að.
Og þess vegna verður Oliver
Samuelsen oft litið upp i ský-
in. Meðan sæmilega heiðskirt er
og vindurinn á norðan, er engin
hætta á ferðum. En ef skýja-
flókann fer að draga saman og
vindinn lægir, þá vofir hættan
yfir.
Og þess vegna verða þeir að
róa lífróður. Hvert áratog flyt-
ur þá nær markinu! Kings Bay.
Ef þeir komast þangað á annað
borð þá vita þeir, að þeim verð-
ur tekið opnum örmum af
veiðimönnunum sem eru þar
fyrir. Þeir eru úr sömu sveit-
inni og þeir sjálfir, svo að þeir
eru ekki í vafa um að þeim verð
ur liðsinnt og það vel. Einn
veiðimaðurinn reynir ekki að
klóra augun úr öðrum, ef hann
er illa staddur. Það var gömul
liefð á Svalbarða, óskrifuð lög
í þessu kalda landi. Þeir mundu
vafalaust fá leyfi til að stunda
dýraveiðar í þeirra umdæmi,
svo að þeir kæniu ekki slippir
og snauðir heim í vor. — En
flóinn er langur og það er kom-
ið kvöld þegar þeir koma út
fyrir ystu annes. Það er aflands
vindur svo að þeir róa i ládeyðu
meðfram ströndinni.
Og Oliver Samuelsen segir
við félaga sinn: — Við höfum
verið stórheiipnir með veðrið
hingað til. Ef þessu lieldur á-
fram þá verður það beinlinis
skemmtiferð að róa þessar
tuttugu mílur til Kings Bay.
Nelson Johnson svarar — Eg
LITIR PÁFANS.
í smábæ einum í Portúgal,
sem heitir Fatima, stendur þessi
stallur á þeim stað, sem sagan
segir að María mey hafi eitt
sinn opinberast nokkrum smala
strákum. Er helgi mikil á stein-
inum og við ýms tækifæri er
,,flaggað" þar með litum páfans.
Lífróður