Fálkinn - 16.03.1956, Blaðsíða 9

FÁLKINN
9
Það vildi svo til að Eva sagði Berner
lækni frá þessari ráðagerð einu sinni
þegar hann leit inn til gömlu ko'n-
unnar. Og liann var ekki lengi að
leysa linútinn.
— Við höfum fengið nýjan sérfræð-
ing í barnadeildina á spítalanum,
sagði liann. — Hann er nýkominn og
er að leita sér að samastað. Hann
dvelur á gistihúsi ennþá.
SVONA atvikaðist það, að Jan Cleve
kom í 'húsið til þeirra. Eva hafði liugs-
að sér, að maturinn væri borinn upp
til hans, en þegar hún minntist á það
við hann, virtist hann svo vonsvikinn
að hún sagði: — Ef þér viijið fremur
borða með oklcur þá er það velkomið.
— Það vil ég miklu heldur, sagði
liann. — Ég hefi gaman af að tala
við fólk.
Eva hafði miklu meira að gera eftir
að ihann kom á heimilið, því að hann
átti oft bágt með að koma stundvis-
lega í máltíðarnar, en það var auðséð
að hann mat mikils allt það, sem hún
gerði fyrir hann.
Kirstín frétti um þetta bréflega, og
var ekkert hrifin af ráðabreytingunni.
En þegar hún loksins kom í heimsóku
næst og systurnar tvær urðu einar í
íherberginu, blístraði hún og sagði
forviða:
— Þeir eru margs konar, þessir
leigjendur, en þið ihafið verið heppnar
með þennan. Hvers vegna sagðir þú
mér ekki, að ihann væri svona myndar-
legur?
Þegar systurnar drukku kaffið með
Cleve eftir kvöldmatinn tók Kirstin
kvöldblaðið og fór að fletta því. Hún
var töfrandi þarna sem liún sat við
arininn i hárauðum kjól og laut björtu
höfði yfir blaðið. Engin furða þó að
Cleve starði á hana með auðsærri að-
dáun.
Skyldi hann nú verða lirifin af Kir-
stinu, alveg eins og allir hinir? hugs-
aði Eva með sér.
— Ég held að það eigi að vera dans
i skemmtigarðinum i kvöld, sagði
Kirstín og sneri sér að Cleve. — Eig-
um við að fara?
— Það er ágæt tillaga, sagði liann
hrifinn. — Hvernig er með þig, Eva?
Ég ætla að sima til félaga mins, og
þá getum við farið, fjögur saman.
Eva brosti. — Það var fallega gert
af honum að gleyma henni ekki. En
hún svaraði afsakandi: — Það er best
að þið farið ein. Mömmu leiðist að
sitja ein heima á kvöldin.
— Þá förum við tvö, Iíirstín, sagði
Jan. — Við skulum komast af stað.
Eva var vön að fara að hátta klukk-
an ellefu, en i kvöld sat hún og beið
þangað til þau kæmu. Hún sagði við
sjálfa sig, að það væri ekki úr vegi,
að hún hefði eitthvað heitt handa
þeim þegar þau kæmu svona seint.
En í rauninni var hún afbrýðisöm.
Hún var farin að venjast því að telja
Jan til fjölskyldunnar, og fannst hún
orðið eiga hann að vissu leyti.
Hann hafði aldrei reynt að dufla
við hana. Til þessa 'hafði henni verið
nóg að eiga hann fyrir vin, hafði
henni fundist. En nú sá hún greini-
lega, að hann hafði dregið sig á tálar.
Hana mundi taka sárt ef Jan Cleve
yrði einn af aðdáendum Kirstinar.
Um klukkan eitt heyrði hún bílinn
hans renna upp að húsinu. Hún komst
allt í einu i uppnám. Hvílík flónska
af henni að 'hafa verið á fótum allan
þennan tíma til að bíða eftir þeim.
Hann rnundi verða hissa og eflaust
geta sér til um hver ástæðan væri.
Hún tók blýant og blað og hripaði
í flýti: Súpa í eldhúsinu! Svo flýtti
hún sér upp í svefmherbergið sitt.
Hún lét sem ihún svæfi þegar Kirstín
kom inn hálftíma síðar. En Kirstín
kveikti á lampanum og gekk að rúm-
inu hennar og livíslaði: — Ertu vak-
andi?
Eva settist upp í rúminu.
Kirstín trítlaði um gólfið á hæla-
háum inniskóm. — Hann dánsar
yndislega vel! sagði hún dreymandi.
— Ó, Eva, þetta var svo gaman.
Hún var rjóð í kinnum og freistandi
falleg. Kannske hafði hann kysst
hana, hugsaði Eva með sér.
•— Ég er staðráðin i að gefa þessum
lækni þínum undir fótinn, sagði Kir-
stín og hoppaði upp í rúmið.
KIRSTÍN efndi þá heitstrengíngu sina
undir eins daginn eftir. Það var sunnu-
dagur, og hún kom í morgunverðinn
i „shorts" og ermastuttri peysu.
— Ég var að hugsa um að bregða
mér á tennisvöllinn, sagði hún. —
Ætlarðu að koma með mér, Jan?
Eva var þreytt og dauf í dálkinn.
Það væri engin furða þó að Jan heill-
aðist af þessu fríða andliti og fallegu
fótunum. Og nú mundi hún allt í einu
að hún hafði gleymt að farða á sér
nefið — hugurinn liafði allur verið
við það, að hafa morgunverðinn sem
bestan. Líklega væri hún gljáandi í
framan eftir allt amstrið frammi i
heitu eldhúsinu.
Jan svaraði ekki strax. Hann leit
á stúlkurnar á vixl. Hann er að bera
okkur saman, hugsaði Eva með sér
og þótti súrt i brotið. Hún sá að hann
roðnaði.
Svo sagði hann: — En Eva þá? Er
ekki kominn tími til að hún fái ofur-
litla hvíldarstund? Eftir því sem ég
veit best ’hefir hún ekki komið út
fyrir hússins dyr siðasta hálfan mán-
uð nema til þess að vinna eða fara í
sendiferðir.
Kirstín brá svo við þessa óvæntu
athugasemd, að hún gapti og gat ekk-
ert sagt. Hann hélt áfram i sama tón:
— Farðu nú úr þessum spjörum! Nú
getur þú verið heima og séð um mið-
degismatinn handa henni móður þinni.
Ég ætla að fara út með henni Evu.
Og svo mildaðist svipurinn þegar
hann sneri sér að Evu. — Búðu þig
nú út, Öskubuska min. Það er mál
til komið að þú fáir að koma út og
viðra þig!
Þegar þau komu út i garðinn sagði
hann: — Mikill sérgæðingur er liún,
jiessi systir þín!
Eva hrökk við og sagði: — Ég hélt
að þér litist svo vel á hana! Hún er
ekki sérgæðingur — hún er bara
hugsunarlaus.
Hann brosti feimnislega. — Hún er
ijómandi lagleg, og það er gaman að
vera með henni — dálitla stund i einu.
En aldrei mundi ég geta verið heila
mannsævi með lienni.
Hann sneri sér að Evu. — Nú er
hest að við tölum dálítið um þig. —
Þér veitir ekki af að hafa meiri livíld-
artima framvegis, annars gengurðu
fram af þér. Við verðum að ná í ein-
hverja til að sitja lijá henni móður
þinni stund úr degi, svo að þú getir
komið út við og við.
Nú hvarf honum sjálfsvissan og
hann varð auðmjúkur og biðjandi. —
Og þegar þú færð meiri tima — held-
urðu þá að þú viljir vera með mér
stundum?
— Ég vil ekki að þú vorkennir mér,
sagði Eva með ákefð.
— Ég er ekki að vorkenna þér! Þú
.isi .ÍSs

Niiurinn mtð jdrngrimnna
Var hann drottningarsonur eða erindreki óvinveitts rikis.
Enginn veit.

TlVER var „maðurinn með
■*- járngrímuna“? Enginn veit
það, en getgáturnar um hver hann
hafi verið eru margar. Það var
árið 1683, sem þessi maður var
handtekinn og settur i Bastilluna
í París. Fyrstu frásagnirnar af
þessu voru flugrit, sem komu út
í Amsterdam nokkru síðar, en
þeim var ekki veitt eftirtekt. En
þegar de Renneville gaf út bók-
ina „Saga franska rannsóknar-
réttarins“ vaknaði forvitnin. Bók-
in kom út 1715 og var seld á laun
í Frakklandi. Svo liðu þrjátíu
ár án þess að minnst væri á þenn-
an dularfulla Bastillufanga. En
1746 gaf de Mouhy út bók i Haag,
sem hét „Járngríman". Þar er því
haldið fram að fanginn liafi lent
i Bastillunni fyrir klæki óvildar-
manna sinna við hirðina, og
Voltaire styður þá skoðun. Hann
skrifar:
„Nokkrum mánuðum eftir að
Mazarin kardínáli dó, gerðist ein-
kennilegur atburður, sem sagna-
ritarar hafa ekki minnst á, þótt
undarlegt sé. Ókunnur maður,
óvenju þrekvaxinn var fluttur
með mikilli leynd i eyjuna St.
Marguerite. Hann var með svarta
grímu fyrir andlitinu og voru
stálfjaðrir undir hökunni þannig
að hann gat matast án þess að
taka af sér grimuna. Varðmönn-
unum var skipað að drepa mann-
inn, ef hann segði til nafns síns.
Maðurinn var í eyjunni til 1698,
en þá var fangelsisstjórinn þar
settur yfir Bastilluna og hafði
hann þá „Járngrimumanninn“
með sér til Parísar. Var fanganum
ekki neitað um nein þægindi,
hann fékk ágætan mat og fékk að
hafa gitar i klefanum. Sjálfur
fangelsisstjórinn hafði svo mikið
við 'hann, að hann settist aldrei
er hann var nærstaddur. Gamall
læknir, sem oft kom i fangelsið
og sá liann, segir að hann hafi
verið sérstaklega fallega vaxinn.
Aldrei kvartaði hann undan
fangavistinni og aldrei minntist
hann á hver hann væri. Hann dó
árið 1703 og var grafinn í kyrr-
þey í St. Pálskirkjugarði“.
Voltaire segir ennfremur, að
einhvern tíma hafi hann krotað
eitthvað með hníf á silfurdisk og
fleygt honum út um gluggann.
Maður sem gekk hjá tók diskinn
og færði fangaverðinum 'hann, en
þessi ráðvendni var hættuleg, því
að minnstu munaði að hún kost-
aði finnanda lífið. Fangelsisstjór-
inn sleppti ekki manninum fyrr
en hann hafði gengið úr skugga
um að hann var ólæs.
Margir aðrir rithöfundar hafa
skrifað um „Járngrímumanninn“.
Einn heldur því fram að 'hann
hafi verið tvíburabróðir Lúðviks
XIV. og átt frumburðarréttinn.
Annar að liann hafi verið sonur
kardínála, sem varð friðill drottn-
ingarinnar.
Lúðvík XV. kvað hafa sagt:
„Látum þá geta. Enginn ska,
komast að sannleikanum um
járngrimumanninn.“
Ofurstinn Jung, sem hefir
kannað sögu Bastillunar, segir
frá því að 1673 hafi verið gert
samsæri gegn konungi og hafi
frumkvöðuílinn verið ungur mað-
ur af tignum ættum frá Lothring-
en. Hann notaði ýms gervinöfn
— í París hét hann Kissenbach
og í Brússel de Harmoise. Hann
talaði margar tungur og hafði
verið bendlaður við brottnám
hefðarfrúar einnar i Bæheimi.
Maðurinn náðist en þverneitaði
að hafa verið viðriðinn samsær-
ið.,í Bastillunni var hann skráð-
ur undir nafninu Marchyoli eða
Mattioli. Hinn 18. nóv. 1703 varð
hann snögglega veikur og dó dag-
inn eftir. Einn af samtiðarmönn-
um hans segir svo frá:
„Mánudag 19. nóv. kl. 10 að
kvöldi dó ókunni fanginn, sem
kallaður hefir verið „Járngrímu-
maðurinn". Hann kenndi lasleika
er hann kom frá rnessu i gær og
skriftaði þá fyrir pater Girat.
Dauðann bar svo fljótt að, að
liann fékk ekki sakramenti.
Fanginn var grafinn þriðjudag
kl. 4 í St. Paulskirkjugarði í okk-
ar kirkjusókn.“ — Aðrar sögur
segja að hann hafi verið grafinn
um miðja nólt.
En ihver var hann? Ymsir
sagnfræðingar á siðustu öld höli-
uðust að því, að Járngrímumað-
urinn liafi verið ítalski sendi-
herrann Mattioli, sem Lúðvík
XIV. hafði látið taka fastan fyrir
undirróður gegn Frökkum. Það
getur verið satt en sannað er það
ekki. Og það verður sjálfsagt
aldrei sannað hver „Járngrímu-
maðurinn“ var. *
ert ekki þannig gerð, að maður vor-
kenni þér. Maður gæti fremur öfundað
þig! Móðir þin hefir sagt mér hverju
þú fórnaðir fyrir hana. Og þú ert
aldrei að kveina og kvarta og leika
pislarvott ,eins og margar aðrar hefðu
gert í þinum sporum! Ég vorkenni
])ér ekkert, endurtók hann. — En ég
elska þig!
Nú kom reiðisvipur á hann. — Æ,
liver skrambinn, ég hafði ekki ætlað
mér að segja þetta svona fljótt! En
nú verð ég að lialdá áfram, úr því
sem komið er. ■— Viltu giftast mér?
— En liún mamma ... byrjaði Eva.
— Það ætti ekki að skaða hana að
fá lækni í húsið, finnst þér það? sagði
hann og kyssti liana.