Fálkinn - 01.03.1961, Síða 6

ÞRJU AR I HERÞJON
í lcæfandi lxilamollu kvöldsins,
sem að útrænunni lokinni heltekur
milljónaborgina, gengur löng liala-
rófa liermanna niður South Street
á Manhattan. Þeir fara um borð í
ferju, sem flytur jxá að stóru skipi,
sem liggur við Staten Island. Þar eru
fyrir nokkur þúsund hermanna, sem
eins og hópurinn okkar er að leggja
af stað út í óvissuna, kannske til að
deyja, því þetta er í ágústmánuði
1943 og stríðið í álgleymingi.
Meðal þeirra, sem síðast komu um
borð, er íslendingurinn Jón E. Halldórs-
son, sem í tæp þrjú ár var í her Banda-
ríkjamanna, lengst af sem herlögreglu-
þjónn, og sem nú er rannsóknarlögreglu-
maður við embætti sakadómara í
Reykj avík.
Er við báðum Jón fyrir nokkru síð-
an að segja lítillega frá tildrögum þess,
að hann var þarna staddur þetta ágúst-
kvöld fyrir átján árum, tók hann því
vel.
— Rétt um það leyti, sem heims-
styrjöldin brauzt út, lauk ég iðnnámi
hér í Reykjavík. Hugurinn stefndi samt
ekki til staðfestu í iðninni, að minnsta
kosti ekki að sinni. Frænka mín, sem
bjó í Bandaríkjunum, nánar tiltekið í
Los Angeles, bauð mér að koma til sín
og bauðst til að ábyrgjast mig sem inn-
flytjanda.
í þá daga var ekki eins hægt um
vik við öflun áritunar á vegabréf vest-
ur og nú, þegar hægt er að labba hérna
upp á Laufásveginn og bera upp erindið.
Næsti sendiherra Bandaríkjanna var í
Kaupmannahöfn, og þangað tók ég mér
fari með gamla Gullfossi í janúar 1940.
Þetta var næstsíðasta ferð Gullfoss, og
nokkuð söguleg.
Við fórum fyrst til Kirkwall á Orkn-
eyjum. Þýzkur laumufarþegi hafði kom-
ið í ljós á skipinu eftir stutta siglingu
frá Reykjavík. Brezku hermennirnir,
sem leituðu í skipinu og dótinu okkar,
tóku hann og fóru með hann í bátn-
um sem þeir komu á um borð. Sá þýzki
sneri sér við og öskraði „Heil Hitler“
um leið og báturinn lagði frá. Næst
sigldi Gullfoss til Bergen, og svo innan
skerja suður með. í dönsku sundunum
urðum við fastir í ís og máttum dúsa
þar í 10 daga. Þegar til Kaupmanna-
Sveinn Sæmundsson ræ5ir
vi5 Jón E. Halldórsson
rannsóknarlögreglumann
6 FÁLKINN
hafnar kom, fór ég strax í bandaríska
sendiráðið, en var sagt að beiðnum um
innflutning til Bandaríkjanna væru að-
eins sinnt einn dag í mánuði, og auð-
vitað var sá dagur þessa mánaðar ný-
liðinn. Ég mátti því bíða eftir viðtalinu
í fullar 3 vikur. Fyrir góðvild brytans
á Gullfossi fékk ég að búa þar um borð
þar til skipið fór, en eftir það hjá ís-
lenzkri konu, og greiddi ég eina krónu
danska fyrir sólarhringinn.
Loks rann upp hinn langþráði dagur
og allt gekk vel. Ég fékk „visum“ strax
að lokinni skoðun og öðrum formsatrið-
um. Heim fór ég með Lagarfossi, en
það var hans síðasta ferð frá Danmörku
í nokkur ár. Heima dvaldi ég nokkrar
vikur, en fór síðan með Goðafossi vest-
ur til Ameríku. Við komum til New
York 24. apríl.
VÍNLAND HIÐ GÓÐA.
Það, sem ég minnist sérstaklega frá
komunni til New York, er hin frábæra
velvild og fyrirgreiðsla Vilhjálms Þórs,
sem þá var þar íslenzkur konsúll. Hann
hjálpaði mér með öll mín mál og skildi
að lokum við mig eftir þriggja daga
dvöl í borginni, þar sem ég var kominn
í mitt rétta sæti í járnbrautarlest á
leið til Kaliforníu. Er ég vaknaði næsta
morgun brá mér ónotalega 1 brún, því
við ókum meðfram sjávarströnd, eða
svo fannst mér. Gat verið að þrátt fyi'ir
allt hefði ég tekið ranga lest? Ég sat
samt kyrr og hafði þungar áhyggjur.