Fálkinn - 22.03.1961, Page 28

Kímilegir klerkar-
Frh. af bls. 9.
myrkranna konúngur keraur til að end-
urgjalda einum og sérhverjum þann
glæp, sem hver hefur með þeim eða
þeim líkamans lim framið, að endur-
gjalda, segi ég, með því hárbeittasta písl-
arverkfæri, sem hann sá voldugi myrkr-
anna konúngur getur verst upp fundið
í því díkinu, sem vellur af eldi og
brennisteini, og hvar munuð þér þá
standa, rauðir af blygðun ykkar and-
litis og skömminni íklæddir? Amen.“
★
Séra Einar Arnason á Sauðanesi (d.
1822, 81 árs að aldri) var hneigður til
drykkju, og kom margt óvenjulegt út
úr honum í stólnum, enda var hann
tíðum ölóður við messugerðir.
Eitt sinn ávarpaði hann söfnuð sinn
svo:
„Hvernig sem ég hef reynt að kenna
ykkur guðsgötu í sannleika, þá hafið
Þið versnað æ því meir eins og skítur
í regni, og nú eruð þið loksins orðin
eins og kálfur út úr kú með kari og
öllu saman .... “ Þegar hér var komið
ræðu prests, tóku margir að hlæja og
söfnuðurinn fór að tínast út úr kirkj-
unni; rak meðhjálparinn lestina. Séra
Einar henti þá blöðunum á eftir fólk-
inu og hrópaði af öllum kröftum: Og
takið þið við guðsorðinu ykkar, og
hlaupið þið nú bölvaðir hopphundarnir
og hopptíkurnar ykkar.“ — Að svo
mæltu staulaðist prestur úr kirkju og
í rúmið.
Sonur séra Einars, er Stefán hét, lærði
til prests og varð prestur að Sauðanesi
eftir dag föður síns. Eitt sinn meðan
hann var óvígður heima í föðurgarði,
var séra Einar ölvaður á messudegi
sem oftar. Þegar hann hugðist stíga í
stólinn, varð honum skyndilega illt, svo
hann varð að staulast inn í bæ og til
rúms síns. Prestskonan fór þess þá á
leit við Stefán son þeirra, að hann stigi
í stólinn í stað föður hans, og lét hann
til leiðast. Prédikaði hann blaðalaust,
og svo andríkt, að fáir kirkjugesta
máttu vatni halda. Séra Einar hresst-
ist og gekk á ný út í kirkjuna þegar
sonur hans var lángt kominn með ræðu
sína; og er hann sá hver áhrif hún
hafði, hrópaði hann svo undir tók: Skæl-
ið þið nú, skælið þið nú á ykkur hel-
vítis kjaftana. Nú er ekki gamli Einar
að tauta yfir ykkur. En hvaðan haldið
þið að hann hafi þetta nema úr honum
gamla Einari föður sínum.
, ★
Jón prestur Asgeirsson a Stapatuni
(prestur Nesþínga 1792—1834) kom eitt
sinn til embættisgerðar að íngjaldshóli;
var þá fátt af sóknarfólki komið til
kirkju, en margt aðkominna vermanna.
Prestur leit yfir söfnuðinn þegar í kirkju
var komið og hóf mál sitt með þess-
um orðum:
28
FALKINN
Fátt af guðsbörnum, — flest útróðrar-
menn.
★
Séra Eggert Bjarnason landlæknis
Pálssonar, var vígður 1799 til Klaustur-
hóla í Árnessýslu, og þjónaði síðan ýms-
um brauðum, síðast Stafholti í Mýra-
sýslu. Hann fékk lausn frá embætti
1847 og dó 85 ára 1856. Hann var með
afbrigðum vinsæll; hraustur og fjörmik-
ill til dauðadags. Séra Eggert fór ekki
alltaf eftir straungustu embættisregl-
um.
Eitt sinn á föstudaginn lánga, þegar
prestur var búinn að lesa bænina í stóln-
um fyrir prédikun, heyrðist hann tauta
í hálfum hljóðum: Hvar er andskotans
guðspjallið? Ég finn ekki andskotans
guðspjallið.
Eitt sinn jarðsaung séra Eggert mann
í Stafholti. Reyndist gröfin of stutt, er
til kom, kistan stóð föst í gröfinni miðri,
og voru líkmenn ráðalausir. Prestur
brá hart við, kastaði sér ofan á kistuna
svo fast, að hún sökk, hoppaði síðan
upp úr í hempu sinni, kastaði rekunum
á og mælti: Mokið þið nú, andskotarn-
ir ykkar.
Þegar séra Eggert fékk lausn 1847,
tók við brauðinu séra Ólafur Pálsson,
en Eggert dvaldi hjá honum áfram í
Stafholti. Eitt sinn messaði séra Ólafur
sem oftar og sat séra Eggert við altarið,
og þegar séra Ólafur sneri sér fram til
að tóna pistilinn, gekk maður inn
kirkjugólfið, en það var hált af bleytu,
svo hann datt inn við kórdyrnar á aftur-
endann. Þá hló séra Eggert dátt. Og
þegar versið milli pistils og guðspjalls
var súngið, gekk Eggert til séra Ólafs,
klappaði á öxl honum og sagði í allra
áheyrn:
En að þú skyldir ekki hlæja líka!
Eitt sinn leiddi séra Eggert í kirkju
konu Kristófers bónda í Svignaskarði.
Fyrst gekk allt eins og í sögu, unz prest-
ur allt í einu þagnaði og þagði um
stund. Loks rak hann upp hlátur og
mælti: Það er ekki von ég muni hvað
hún heitir konan hans Kristófers míns;
margan góðan kaffibollann hef ég þó
sopið hjá henni. — Kristófer minnti
prest þá á nafn konunnar.
Það var eitt sinn klagað fyrir bisk-
upi, að séra Eggert héldi misjafnar ræð-
ur, enda oftast blaðalaust. Biskup hitti
séra Eggert og innti hann eftir því
hvort hann skrifaði ekki ræður sínar.
Séra Eggert svaraði:
Minnist ekki á það; ég var búinn
að safna fullri hálftunnu og hafði hana
uppi á kirkjulofti, en músarskrattinn
komst í hana og eyðlilagði fyrir mér
allar ræðurnar; síðan hef ég haldið þær
blaðalaust.
★
Séra Sigurður Sigurðsson á Bægisá,
Reynivöllum og Auðkúlu (d. 1862, 88
ára að aldri) jarðsaung eitt sinn bónda
einn úr Bægisársókn, er presti þótti
hafa verið tregur að gjalda til prests
og kirkju. Þegar prestur kastaði hann
moldum, kvað hann þessa vísu:
Þú liggur þarna, laufa ver,
lagður djúpt í grafar hver.
Meira ég ekki þyl yfir þér;
þú þrjózkaðist við að gjalda mér.
★
Þá kemur röðin að séra Hjálmari
Guðmundssyni að Hallormsstað (d. 1861
62 ára að aldri), sem er klerka kunn-
astur að einkennilegu hátterni og und-
Varaliturinn -
Frh. af bls. 25
— Það getur varla verið, hann yrði
gegnumþurr, urraði Mohle.
— Nei, alls ekki, ég reyndi það sjálf-
ur fyrir nokkrum dögum. Ég varð alveg
undrandi. Hann virtist alveg sem nýr.
Ókunni maðurinn var mjög hróðugur.
— Og sýndi hann þennan eðlilega
rauða lit? spurði Mohle og starði sem
dáleiddur á varir hins ókunna,
— Það er það, sem ég er að reyna að
segja yður, sagði hann móðgaður.
Mohle leit á vindling ókunna manns-
ins, og á honum mátti óljóst sjá rauð-
an lit. En Mohle lét sér ekki bregða.
Með stakri rósemi stakk hann hend-
inni í vasa sinn og kom upp með skot-
hylkið, sem fundizt hafði í herbergi
myrta mannsins. Hann lét það á borðið
fyrir framan ókunná manninn og sagði
byrstur:
— Ég hef enga trú á viðskiptaháttum
yðar, minn kæri. í sömu andrá þreif
hann til sín tösku hins ókunna og hélt.
áfram:
— Leyfið þér að ég taki að mér trygg-
ingu yðar’ Þér hafið þegar skilið eftir
yður skothylki í ókunnri íbúð, og hver
veit nema yður detti í hug að gera slíkt
hið sama hérna? Þér skilduð engin
fingraför eftir yður, og þér sáust ekki,
— en það var varalitur á tveim vindl-
ingastubbum, sem ég fann. Ef þér hefð-
uð ekki verið svo hégómlegur, hefði
,,Morgunstjarnan“ yðar ekki varpað
þessari birtu á sannleikann!
Ókunni maðurinn fálmaði eftir vindl-
ingnum sínum, sm brann upp í ösku-
bakkanum. Sviplaus starði hann á vindl-
inginn, sem var rauðlitaður á öðrum
endanum.
— Hver eruð þér? hvíslaði hann
máttfarinn.
— Ég er sakamálafulltrúi, en segið
mér, hvers vegna drápuð þér manninn,
sem hafði lánað yður peninga?
— Ég gat ekki borgað honum aftur, ..
ég sá enga aðra leið ... viðurkenndi ó-
kunni maðurinn.
Mohle fylgdi ókunna manninum sjálf-
ur til lögreglustöðvarinnar, og þgar ver-
ið var að læsa hinn seka inni í klefa sín-
um, sagði sakamálafulltrúinn:
— Ég þakka yður fyrir heimsóknina.
Það var annáfs gott að þér komuð, því
annars hefðum við sennilega aldrei hitzt!
Og það var ekki laust við að Mohle
brosti örlítið.