Fálkinn - 28.02.1962, Blaðsíða 28

Það var þegar farið að kvis-
ast út meðal hirðarinnar, að
Struensee væri elskhugi
drottningarinnar. En þessi
orðrómur hafði ekki við rök
að styðjast, — ekki fyrr en
vorið 1770. Og þá varð sam-
band drottningar og líflæknis-
ins allt öðru vísi en fólkið við
hirðina áleit. Áður en þetta
gerðist höfðu þau af ungæðis-
skap og til þess að erta hirð-
ina daðrað hvort við annað
fyrir opnura tjöldum. En þeg-
ar Struensee hafði í fyrsta
sinn hvílt heila nótt í örmum
drottningar og fundið hina
sterku ástarþrá hennar, þrá,
sem konungurinn hafði aldrei
getað svalað, þá urðu þau
strax varkárari. Leikur þeirra
var allt í einu orðinn að fyllstu
alvöru. Það var drottningin,
sem játaði Struensee ást sína.
Það gerðist er hún dansaði við
hann á grímuballi í höllinni.
í dansinum sagði hún honum
hug sinn allan og fullvissaði
hann um, að hann hefði sigr-
að hjarta hennar, og hún
mundi verða hans um tíma
og eilífð.
Það hafði aldrei hvarflað að
Struensee að gera tilkall til
hennar hátignar. Allt' frá
fyrstu stundu til hinnar síð-
ustu í samlífi þeirra var hún
í hans augum hennar hátign
drottningin. Þau hændust ó-
sjálfrátt hvort að öðru og síð-
an jókst ást þeirra smátt
og smátt. Þau voru eins og
sköpuð hvort fyrir annað,
og það var eins og for-
lögin hefðu leitt þau saman
viljandi. — Ást þeirra var í
fyllsta máta gagnkvæm, jafnt
andlega sem líkamlega Ein-
mitt þess vegna var þetta allt
svo erfitt og flókið viðureign-
ar. Hér var ekki um að ræða
tilviljunarkennt ástarævintýr,
sem mundi ljúka jafnskjótt og
það hófst. Drottningin lifði
sína fyrstu og einu ást. Hún
elskaði Struensee og ást henn-
ar átti sér hvorki takmörk né
hindranir . . .
Nokkru seinna var Struen-
see gerður að konferensráði,
og það styrkti til muna að-
stöðu hans við hirðina. En
Struensee vanrækti ekki em-
bættisskyldur sínar gagnvart
hans hátign. Hann gætti full-
komlega heilsu konungsins
eins og fyrr, enda þótt hann
væri ekki lengur opinber líf-
læknir hans, og sýndi konung-
inum alla þá umhyggju og lög-
hlýðni sem hann þarfnaðist og
átti heimtingu á. Þegar and-
leg heilsa hans hátignar var í
góðu lagi átti hann langar og
áhrifaríkar samræður við
Struensee konferensráð, sem
gerði allt sem í hans valdi
stóð til að hafa heilbrigð og
jákvæð áhrif á konunginn.
Þessi erfiða aðstaða Struen-
see sem ráðgjafi konungs ann-
ars vegar og elskhugi drottn-
ingar hins vegar, olli honum
miklu sálarstríði og var nán-
ast rothögg á hugsjónir hans
og skoðanir, sem beindust all-
ar í átt til mannúðar og rétt-
lætis. Strax og Struensee kom
til hirðarinnar opnuðust augu
hans fyrir hinni botnlausu
spillingu og óréttlæti, sem þar
ríkti. Allt þetta var í hrópandi
andstöðu við skoðanir hans og
hugsjónir. Honum varð strax
ljóst, að gagnger bylting var
nauðsynleg, ef ekki átti illa
að fara, og þær breytingar til
bóta, sem konungur lét síðar
gera, voru allar runnar frá rót-
um Struensee.
Hinn 30. júlí barst skipun
til hirðarinnar í Kaupmanna-
höfn frá hans hátign, konung-
inum, sem dvaldist um þess-
ar mundir í Slesvig. Skipunin
vakti gífurlega athygli. Hún
var á þá leið, að Holck greifi
væri fallinn í „dýpstu ónáð“,
hefði verið sviptur öllum em-
bættum og skipað að hverfa
hið snarasta frá Kaupmanna-
höfn. Sama dag gerðist einnig
annar eftirtektarverður at-
burður. „Mylady“ fékk áheyrn
hjá konunginum í Slésvig
og fékk staðfestingu á ár-
legum launum, sem námu
hvorki meira né minna en
fimm hundruð ríkisdölum.
Mikill ótti og örvænting greip
um sig við hirðina, því að nú
var sýnt, að smátt og smátt
átti að reyna að grafast fyrir
meinið og uppræta spillihg-
una. Svo mikil var örvænting-
in við hirðina, að gerð var al-
varleg tilraun til þess að
kveikja í Christianborgarhöll.
Hættulega eldfim efni fundust
og höfðu þau verið sett á staði,
þar sem auðveldlega gat
kviknað í þeim. Þau voru þeg-
ar farin að loga, þegar íkveikj-
an komst upp. Ekki reyndist
mögulegt að hafa upp á þeim,
sem þarna voru að verki, en
talið öruggt, að sökudólgarnir
væru úr hópi hirðfólksins.
4. september voru sendar
út tvær mikilvægar ráðuneyt-
isskipanir: Allri ritskoðun
skyldi hætt og fullt prent-
frelsi ganga í gildi. Þessi á-
kvörðun vakti mikla athygli
um alla Evrópu og var ákaft
fagnað af öllum, sem unnu
frelsi og framförum. Hin skip-
unin var algert bann við allri
spillingu í sambandi við opin-
berar stöðuveitingar. Hæfni
manna skyldi ein ráða í þeim
efnum. 15. september gerð-
ist enn atburður, sem vakti
almenna athygli. Sjálfum
Bernstoff greifa, sem hafði
haft öll völd í sínum höndum,
var vikið frá formennsku í
ráðuneyti konungsins. — Nú
magnaðist um helming óttinn
meðal hirðfólksins og aðalsins.
Við hirðina og meðal almenn-
ings gengu hinar megnustu
gróusögur. Rógberarnir með-
al hirðarinnar og í hópi þeirra,
sem öðlazt höfðu embætti og
önnur forréttingi á óheiðarleg-
Þegar andleg heilsa konungs var í góðu lagi, ræddi hann
löngum við Struensee ráðgjafa sinn og kom í kring
geysimörgum þjóðfélagsbótum fyrir hans tilstilli.