Fálkinn - 05.09.1962, Page 14

Jökull Jakobsson skrifar um Karl Sfrand, sem var læknir í
London á stríðsárunum, þegar stórhýsin hrundu til grunna
Karl Strand hafði aldrei ætlað sér
til Englands. Hann var að búa sig und-
ir framhaldsnám í Bandaríkjunum að
loknu kandídatsprófi frá Háskóla ís-
lands árið 1941. Þá vildi svo til að
BritishCouncil veitti í fyrsta sinn íslend-
ingum námstyrk. Karli datt í hug að
sækja um styrkinn og var valinn úr hópi
umsækjenda, veittur styrkur til átta
mánaða náms. Hann ætlaði sér aldrei
að vera nema þessa átta mánuði í Eng-
landi. Nú hefur hann verið þar búsettur
í nær tuttugu og eitt ár.
Seint á hausti lagði lítið skozkt flutn-
ingaskip úr höfn í Reykjavík og átti
að fylgjast með skipalest til Bretlands.
Þá var kafbátahernaður Þjóðverja í al-
gleymingi og siglingar hættulegar. Mið-
aldra Reykvíkingar munu flestir kann-
ast við „Horsa“ sem var í siglingum
milli íslands og Bretlands öll stríðsárin.
Þá var siglt ljóslaust alla leið og að auki
Sjúklingar og starfsfólk á geðveikrahælinu í West Park, en Karl Strand veitir
því forstöðu.
voru engin loftskeytatæki um borð í
skipinu, skipverjar höfðu ekkert sam-
band við umheiminn alla leiðina og vissu
ekkert hvað gerðist. Við Vestmanna-
eyjar venti Sinclair skipstjóri kvæði
sínu í kross og laumaðist út úr skipa-
lestinni. ,,Horsa“ damlaði síðan ein síns
liðs yfir Atlantshafið. Eitt eða tvö tund-
urdufl urðu á leið þeirra og þýzkar
flugvélar sveimuðu yfir skipinu nokkr-
um sinnum, en ekkert varð því að
grandi. Það komst heilu og höldnu til
Leith og þar stigu á land nokkrir far-
þegar frá íslandi. Meðal þeirra var Karl
Strand læknir.
*
Hann hélt áfram förinni til Lundúna
tafarlaust og ekki var aðkoman glæsi-
leg kvöldið sem lestin renndi inn á
stöðina. Þá stóð sem hæst ein af meiri-
háttar loftárásum Þjóðverja, sprengjun-
um rigndi niður, eldar gusu upp víða
um borgina, húsin hrundu eins og spila-
borgir allt í kringum hinn unga íslenzka
lækni þar sem hann stóð með föggur
sínar. Hann æðraðist þó ekki enda sá
hann engin óttamerki á íbúum borgar-
innar, sem virtust taka þessum ósköp-
um sem sjálfsögðum hlut. Loftárásir
voru um þessar mundir nær því daglegt
brauð fyrir Lundúnabúa, þeir sýndu
aldrei nein merki ótta eða óróa. Loft-
varnir þeirra voru vel skipulagðar,
björgunarsveitir ætíð til taks að grafa
fólk úr rústunum og loftvarnabyrgi
næg handa öllum. Aðrar sveitir voru til
taks að gera við rafmagnsleiðslur og
gasrör á skömmum tíma.
*
Þá voru aðeins örfáir íslendingar í
Lundúnaborg, varla nema þeir er störf
uðu við sendiráðið. Karl Strand var
eini íslenzki námsmaðurinn þar á þessu
tímabili. íslendingar voru hlutlausir í
styrjöldinni og urðu því að lúta ákveðn-
um reglum, máttu t. d. ekki vera úti
eftir kl. 10 að kvöldi og ekki fara út
úr borginni án leyfis lögreglunnar. Það
var því lítið hægt að gera sér til gam-
ans í hinni stríðshrjáðu borg, þar sem
ekki mátti kveikja á sígarettu á götum
úti eftir að dimmt var orðið, hvað þá
láta ljós loga. Enda tók nú læknirinn
til starfa og var ekki mikill tími til
hvíldar hvað þá annars. Karl hóf nám