Fálkinn - 05.09.1962, Qupperneq 24

fölur og tærður. Þunnar og blóðlausar
varir.
Katrín knýr sig til að halda áfram.
— Ég hélt .... þegar ég sá yður á-
lengdar, að þér væruð .... þér voruð
svo líkur unnusta mínum.
Hún þagnar aftur. Tárin komu fram
í augum hennar, en hún vildi ekki fara
að gráta.
— Eruð þér svangur? stamar hún enn.
Hann hristir höfuðið, en hún les í
rúnum ristu andliti hans, að maðurinn
er hungraður.
— Kilían hefur kannski leyft ein-
hverju, segir hún.
Maðurinn hrekkur við, þegar hún
leggur höndina á öxl hans til að fara
með hann þangað sem Kilían hafði set-
ið að snæðingi.
LIILA SAGAN:
UNDRAVERÐUR
ÁRANGUR
Yfirmaður starfsfólksins, Filtenstein,
fékk sér stóran reyk úr vindlinum
hallaði sér aftur á bak í stólnum og
virti ungu stúlkuna, sem stóð fyrir
framan hann, vel fyrir sér.
— Svo þér viljið verða afgreiðslu-
stúlka í kjóladeild okkar, ungfrú Berg-
lund, sagði hann.
— Já, sagði ungfrúin og kinkaði kolli,
— en það þarf alls ekki að vera í kjóla-
deildinni, ég hefi líka reynslu í snyrti
vörudeild og barnafatadeild, og öðrum
dömuvörum en kjólum.
Filtenstein bauð henni sígarettu.
— Nú skuluð þér heyra, ungfrú Berg-
lund, — eins og þér ef til vill vitið, ráð-
um við mörg hundruð manns á ári
hverju í vinnu, og látum hvern mann,
bæði þá sem voru fyrir og þá, sem
ráða skal, reyna við próf, sálfræðilegt
próf, áður en við tökum ákvörðun um,
hvort ráða eigi viðkomandi mann og
hvar hann — kemur að mestu gagni.
Hafið þér nokkuð á móti því að reyna
við slíkt próf, ungfrú Berglund?
— Já, en ég hef verið afgreisðslu-
stúlka í dömubúð og því líku og ég
veit að það á bezt við mig.
Filtenstein þaggaði niður í henni.
— Segið þetta ekki. Sálfræðipróf okk-
ar hefur borið undraverðan árangur.
Ég minnist þess, að mjög ung stúlka
24 FÁLKINN
Kilían er kominn aftur til uxanna.
Hann stendur hjá eykinu, eins og hann
sé aftur að byrja vinnu. Vindlingurinn
hangir út úr öðru munnviki hans.
Matarskálin er tóm. Kristín lítur
vandræðalega til ókunna mannsins, en
hann horfir á bláleitan tóbaksreykinn
er hringar sig um höfuð Kilíans. Hann
vætir varirnar með tungunni.
— Það gerir ekkert til, segir hann. —
En .... eigið þér vindling?
Kilían lítur spyrjandi til Kristínar.
Hún hneigir höfuð til samþykkis.
— Hvaðan komið þér? spyr Kilían
meðan hann kveikir í fyrir manninn.
Ókunni maðurinn svarar ekki. Hann
reykir, eins og tóbaksneyzlan seðji
hungur hans.
— Komið þér að austan?
Ekkert svar.
— Eða frá Tékkóslóvakíu? spyr
Kristín.
Maðurinn gerir hreyfingu með hönd-
inni, sem gæti þýtt jákvætt svar.
— Úr fangabúðum?
Hann heldur bara áfram að reykja.
sótti eftir stöðu sem lyftuvörður. Ég
lét hana ganga undir prófið okkar og
það kom í ljós, að það hefði verið hreinn
glæpur að láta hana verða lyftuvörð.
Hún hafði vit í kollinum, skiljið þér.
Núna er hún einkaritari minn. Hún er
sú bezta, sem ég hef haft. Ég get nefnt
annað dæmi. Náungi einn sótti um árs-
tíðabundna vinnu hér. Hann vildi verða
jólasveinn í búðinni um jólaleytið. Hann
gekk undir prófið og það kom í ljós, að
hann hafði alveg geysilega sölumanns-
hæfileika. Nú er hann verzlunarstjóri
í herradeildinni og hefur sín 200 þúsund
á ári. Hvað haldið þér að hann hefði
fengið, ef hann hefði orðið jólasveinn?
—• Nú, en ef ég geng undir próf og
það kemur í ljós, að ég er bezt til þess
fallin að vera lyftuvörður, eða skúr-
ingakona. Hvað þá?
Filtenstein yppti öxlum.
— Það væri sorglegt slys, ungfrú
Framh. á bls. 30.
— Látinn laus? Eða á flótta?
— Á flótta, svarar ókunni maðurinn
stuttlega. Hann blæs reyknum frá sér
í hringjum. Hendurnar eru hættar að
titra.
— Eigið þér heima langt í burtu?
spyr Kristín
— Langt burtu? endurtekur maður-
inn eins og hann sé að spyrja sjálfan
sig. Hann lítur út yfir akurinn.
— En hvert ætlið þér þá eiginlega að
fara?
Kristín spyr ekki af forvitni, heldur
miklu fremur af mannlegri samúð.
Ókunni maðurinn lítur í kringum sig
og brosir beisklega.
— Hvert? Já, hvert þá? Það er svo
sem nokkurnveginn sama.
Kristín leggur höndina á handlegg
hans.
— Ég ætlaði ekki að særa yður með
spurningum mínum, segir hún lágt.
Maðurinn kyngir og heldur áfram
að reykja þegjandi.
— Er erfitt að fá vinnu?
Maðurinn ypptir öxlum. — Hver
skyldi vilja taka mann eins og mig í
vinnu? segir hann. — Skilríkjalausan
mann.
— En það eru þó engir nú orðið, sem
leggja nein ósköp upp úr skilríkjum,,
segir Kristín áköf. — Að minnsta kosti
ekki hjá okkur, þar sem alltaf er hægt
að bæta við aukamanni.
— Hafið þér annars nokkuð reynt til
þess? spyr Kilían og lítur ögrandi á
hendur aðkomumanns.
Hann þegir. Hefur nú sezt á trjábol og
andvarpar, uppgefinn og vonlaus.
— Langar yður til að ná í atvinnu?
spyr Kristín og tekur allt í einu eftir því
að í rödd hennar er ákafi, sem hún skil-
ur ekki sjálf hvernig stendur á.— Komið
þá með mér heim. Faðir minn gefur
yður áreiðanlega eitthvað að borða og
tekur yður kannski í vinnu.
Hann lítur allra snöggvast á hana. —
Ég verð að halda áfram, segir hann og
hristir höfuðið. — Ég verð að halda á-
fram.
— Svo þér viljið þá ekki vinna, segir
Kilían og tekur aftur til við fyrra starf
sitt.
— Hvað heitið þér annars? spyr Krist-
ín þegar þau eru orðin tvö ein.
Aðkomumaður lítur snöggt á hana.
Svo snýr hann sér frá henni og horfir
niður fyrir fætur sér. Enni hans, hátt
og hvelft undir hrokknu, brúnu hári
verður þakið djúpum hrukkum, eins
og hann berjist af alefli við að hugsa
sig um. Líkt og hugsanir hans reyni
að elta eitthvað uppi, sem ómögulegt
sé að ná.
— Hvað ég heiti? hefur hann upp
eftir henni.
Hvernig getur maður þurft að hugsa
sig svo lengi um, til að muna nafn sitt?
Aðomumaður lítur aftur og fram yfir
umhverfið, eins og til að finna svar við
spurningunni. Hann dregur nokkur strik
í moldina með göngustaf sínum, og allt
í einu kemur svarið.
Framh. á bls. 34