Fálkinn - 20.07.1964, Page 19

góðar við Sovétríkin og flogið bæði til Taskent og
Moskvu. Liggur fljótlegasta og mest notaða og
ódýrasta flugleiðin til Vestur-Evrópu um þær borg-
ir.
Þótt slangur sé orðið til af bílunum í Kabúl,
þá hefur samt enn fjöldi manna þar atvinnu af
því að bera byrðar á baki sér milli staða og draga
klossaða hlaðna tvíhjóla vagna. Og alls staðar sést
ásninn, það þarfa dýr. Meira að segja götusalarnir
láta hann standa undir varningi sínum allan dag-
inn.
Enn gengur mikill hluti kvenna í Kabúl með
slæður fyrir andliti, þótt þeim fjölgi stöðugt, sem
ganga slæðulausar, í stuttum kjólum og í háhæluð-
um skóm. Hinar huldu konur setja samt sem áður
enn svip sinn á bæinn. Reyndar er ekki alls kostar
rétt að segja, að þær gangi með slæður fyrir and-
liti, því að þær eru í víðum serk, sem hvílir á
hvirflinum og fellur niður á hæla. Þetta er ein
samfelld flík með aðeins einni lítilli rifu við augna-
stað, sem þó er saumað fyrir með neti sem er nægi-
íega þéttriðið til þess, að aðeins sér óglöggt í augu
konunnar.
Þessi aldagamli pokalegi búningur afganskra
kvenna er ýmist svartur eða daufblár að lit. Þótt
ekki sé hann fagur hefur hann setið fastur, valdið
einni borgarastyrjöld og orðið einum konungi að
falli. Hét sá Amír Amanullah og var sá sami kon-
ungur og losaði Afgani til fulls undan brezkum
áhrifum og gerði landið árið 1919 að sjálfstæðu
og óháðu ríki. Engu að síður leyfðist honum ekki
að hrófla við búningi hinna afgönsku kvenna.
Amír Amanullah var ekki ánægður með það
eitt að tryggja landi sínu frelsi. Er fullveldi lands-
ins hafði fengizt viðurkennt (þar urðu Sovétríkin
fyrst til, hvað Afganir munu lengi muna), varð
konungi fljótlega boðið í opinberar heimsóknir til
Evrópuríkjanna. Hreifst hann mjög af háttum
þeirra og öllu líferni þar og ákvað að breyta háttum
Afgana til vestræns vegar. Meðal annars skyldu
konur leggja niður slæður sínar. Þótti mönnum
þá nóg komið um nýjungar og út brauzt borgara-
styrjöld í landinu, sem lauk með þeim hætti, að
konungur varð að segja af sér árið 1929. Lifir
hann nú í útlegð í Róm.
Mohammed Zahir Shah, konungur sá, sem nú er
við völd í Afganistan, hefur engu að síður fylgt í
fótspor Amír Amanullah um margt, en farið hægar
að og hyggilegar. Lengst hefur hann þó hikað við
að hrófla við slæðuburðinum. Aðeins um tveim
mánuðum áður en ég var þarna á ferð áræddu
yfirvöldin loks að stíga verulegt spor í þá átt að
fá slæðurnar lagðar niður, en höfðu þá áður tryggt
sér eftir föngum samþykki allra helztu áhrifaafla
í landinu. Gaf forsætisráðherrann, Sardar Moham-
med Daud, út fyrirmæli á þá lund hinn 24. ágúst
síðastliðinn.
Ekki var slæðuburðurinn þó bannaður strax,
heldur stranglega mælt með sérstökum klæðnaði
kvenna um tíma, þar til slæðan yrði endanlega
lögð niður og konur ganga með óhulin andlit. Á
þessu millitímabili skulu konur bera stóra höfuð-
klúta, ganga í síðum kápum og — æski þær þess —
með sólgleraugu. Þessar vikurnar jókst sólgler-
augnasala mikið í Kabúl.
Ef undanskilin er tregða Afgana til að lyfta slæð-
unni af konum sínum, þá eru þeir mjög framfara-
sinna og dá sérstaklega allar tæknilegar nýjung-
ar.
Fyrir fjórum eða fimm árum stóð að sögn ekkert
verulegt stórhýsi í Kabúl. Auk lágkúrulegra og
dimmra leiríbúðarhúsanna stóðu þar aðeins gamal-
dags einnar og tveggja hæða steinbyggingar. Nú
Framh. á bls. 28.
Götusali í Kabúl.
Á fatamarkaðnum.