Iðnneminn - 01.09.1949, Blaðsíða 18

Ár Fólksfj. Landbúnaður Alls %
1860 66987 52.956 790
1880 72445 53.044 73.2
1890 70927 45.730 64.5
1901 78470
1910 85183 43.411 51.0
1920 94690 40.614 43.0
1930 108861 40.381 37.1
í skýrslunni eru þá taldir all-
ir, sem lífsuppeldi sitt hafa af
viðkomandi atvinnugrein og
ekki eingöngu þeir, sem vinn-
una stunda. Það er líka rétt að
vekja athygli á því, að undir
iðnaði eru taldir með allir, sem
lifa af verksmiðjuiðnaði, þ. e-
ekki eingöngu lærðir iðnaðar-
menn.
Skýrslan er að vísu ófullkom-
in, en hún sýnir þó, að á þessu
70 ára tímabili, frá 1860—1930
lækkar hlutur landbúnaðarins
úr 79% í 37% eða um rúman
helming. Hlutur sjávarútvegs-
ins vex úr 9.3% í 22.4% eða
rúmlega tvöfaldast. En hlutur
iðnaðarins vex úr 1.1% 1 15,1%
eða nærri 14 faldast á þessu
tímabili.
Þegar svo nær dregur síðustu
árum verður allt erfiðara að
gera sér grein fyrir ástandinu
nákvæmlega, bæði vegna þess,
að þróunin verður þá mjög ör
og nákvæmar skýrslur vantar.
Síðari hluta ársins 1947 tókst
Fjárhagsráð á hendur að safna
skýrslum um verksmiðjuiðnað
í landinu, og hefur nú lokið þvi.
í þessari skýrslu er margvísleg-
ur fróðleikur um þetta efni,
og ég held, að málið skýris bezt
með því að ég lesi upp kafla
úr skýrslunni:
Sjávarútvegur Iðnaður
Alls % Alls %
6.200 9.3 761 1.1
8.688 12-0 1.544 2.1
12.401 17.5 1.868 2.6
3.253 5.4
15.890 18.6 6.031 7.1
17.947 19.0 10.697 11.2
24.326 22.4 16451 15.1
„Starfandi viö iðnaðinn verða
eftir skýrslum á þessu ári 10248
manns, þegar minnst er, þar af
6736 karlar og 3512 konur.
Samkvæmt íslenzkum hag-
skýrslum hafa rúmlega 67% eða
% hlutar karlmanna 21 árs eða
eldri framfærsluskyldu hér á
landi (þ. e- fjölskyldumenn).
Sé ennfremur reiknað með
4ra manna f jölskyldu sem með-
alfjölskyldu nú (verður gerð
grein fyrir því síðar í þessum
kafla) verður niðurstaöan þessi.
Af 6736 körlum starfandi í
iðnaðinum, hafa % hlutar eða
4590 framfærsluskyldu og 2146
karlar ekki. Að auki verða þar
starfandi 3512 konur, sem ekki
verða taldar, hafa framfærslu-
skyldu.
Verður þá fjöldi þeirra, sem
hafa að öllu leyti framfæri sitt
af iðnaði hér á landi, 1948: 4X
4590, eða 18360+2146+3512, eða
alls 24018.
Þar við bætast svo þeir, sem
hafa framfæri sitt að mjög
verulegu leyti af þeim iðnaði,
sem um ræðir í þessari skýrslu,
en það eru þeir, sem starfa við
síldarverksmiðjurnar og hrað-
frystihúsin nokkurn hluta árs-
ins, þegar fólksþörfin er mest,
en það er munurinn á mestu
og minnstu fólksþörf iðnaðar-
ins 1948, eða 14069-^10248, sam-
tals 3821 maður. Þannig kemur
í ljós að vegna síldar- og fisk-
vertíða, verða að vera nærri
4000 menn í hreyfanlegri at-
vinnu í landinu.
Sé reiknað á sama hátt og
að framan, að % hluta af þess-
um mönnum hafi framfærslu-
skyldu, með að meðaltali 4 á
framfæri, verður niðurstaðan
sú, að 2548X4+1273, samtals
11465 manns, hafa framfæri
sitt að meira eða minna leyti
af þessum iðnaði (sumir, t. d.
námsfólk á síldarvertíð, að öllu
leyti).
Hafa þá samtals 35483 menn
framfæri sitt að öllu eða mjög
verulegu leyti af þeim iðngrein-
um, sem um getur í skýrslunni
hér að framan. Hér ber þó að
hafa það í huga, að þessi áætl-
un er sennilega að sumu leyti
of há, þ. e. a. s. hvað snertir
framfærsluskyldu þeirra, sem
stunda „hreyfanlega" atvinnu,
því að þá atvinnu munu hlut-
fallslega fleiri einhleypir menn
og konur stunda, en í öðrum
iðngreinum.
Á hinn bóginn er líklegt að
þessi áætlun sé að öðru leyti of
lág, þar eð engin kona er þar
talin hafa framfærsluskyldu.
Nú er hins vegar vitað, að
margar konur, sem stunda verk
smiðjuvinnu og annan iðnað,
hafa barn eða börn á framfæri
sem telja mætti með, án þess
að eiga á hættu að tvítelja þá,
sem hafa beint framfæri af
iðnaði. Mun þetta tvennt vega
að nokkru hvað upp á móti
öðru, án þess að unnt sé að
12
IÐNNEMINN