Iðnneminn - 01.09.1967, Page 12

VIÐTAL VIÐ GIJNMR
GUTTORMSSON
fyrrverandi formann Iðnnemasambands íslands.
Ritstjóri blaðsins hitti nýlega að máli Gunnar Guttormsson,
scm var forseti INSÍ 1956—57 og í stjórn sambandsins frá
1954—57. Hann lét fræðslumálin mjög til sín taka, svo sem
sjá má á Iðnnemanum (en honurn ritstýrði Gunnar einnig) frá
þessum árum. — Okkur fýsir því að heyra álit hans á þróun
iðnfræðslunnar á þeim tíma sem liðin er síðan hann starfaði í
iðnnemasamtökunum.
Jú, bað er rétt. Ég æsti mig heilmikið út af þessum málum
og fannst oft tekið á þeim með vettlingatökum af þeim, sem
höfðu um þau síðasta orðið — ef ég má orða það svo. Ég held
ég geti enn með góðri samvizku varið allt sem ég skrifaði þá
um iðnfræðsluna í blaðið. — Það var kannski ekki allt fínheflað,
en „efnið" gaf heldur ekki alltaf tilefni til þess. — Margt af
þessari gagnrýni held ég eigi enn rétt á sér enda þótt ýmislegt
hafi horft til bóta á seinni tíð.
— Hvað varst þú svo einkum óánægður með?
— Segðu heldur þið. Ég réði ekki einn ferðinni — þótt valda-
mikill væri!! — og gerði ekki annað en túlka (í blaðinu) þau
meginsjónarmið, sem þá voru uppi í iðnnemafélögunum og
sambandsstjórninni. Við töldum iðnfræðslukerfið fyrst og fremst
ranglátt gagnvart iðnnemunum og einnig úrelt þjóðhagslega
séð, — að ekki sé minnzt á hve iðnskólanámið var fjarri því að
vera í eðlilegu samræmi við fræðslu unglinga- og gagnfræða-
stigsins. Það atriði átti að lagfæra með löggjöfinni um iðnskóla,
sem sett var 1955, þar sem miðskólaprófið var gert að inntöku-
skilyrði. — Við töldum þetta mjög jákvæða breytingu og vænt-
um þess að hún myndi verða til þess að meiri áherzla yrði lögð
á sjálfa iðnkennsluna í iðnskólunum — en sú varð ekki raunin
nema þá helzt við iðnskólann hér í Reykjavík, sem tók seinna
upp lítilsháttar verklega kennslu í nokkrum greinum.
— Þið hafið væntanlega ekki taiið það til ranglætis?
— Nei, auðvitað fögnuðum við þessari viðleitni, en okkur
var ljóst að hún leysti ekki nema lítið brot af því vandamáli
sem þurfti að fást við. í landinu voru þá yfir 20 iðnskólar. —
Það ranglæti sem ég minntist á áðan var að okkar mati fólgið
í því, að hægt var að binda ungt fólk á samningi til 4 ára, án
þess að það hefði nokkra tryggingu fyrir því að það fengi notið
alhliða þjálfunar í þeirri iðngrein, sem hugur þess stóð til að
læra — og það yfirleitt á sultarlaunum. Og þjóðhagslegu mein-
semdina töldum við vera þá, hve illa þeir fjármunir voru nýttir,
sem rynnu í svona gloppótta fræðslustarfsemi. Nú, við settum
svo dæmið upp í þríliðu, eins og Áki Hjálmarsson okkar ágæti
kennari við Iðnskólann hér hafði kennt okkur: því betra fræðslu-
kerfi sem við höfum því betri iðnaðarmenn og þeim mun meiri
afköst og vandaðri iðnaðarframleiðsla. — Ég held útreikningur-
inn geti ekki vafizt fyrir neinum.
— Þú nefndir áðati, að ýmislegt í þessum málum hefði horft
til bóta.
— Já, ég er ekki í vafa um það að t.d. þróun fræðslumálanna
Gunnar Guttormsson
stefnir í rétta átt. Þá skoðun mína byggi ég á nýju iðnfræðslu-
lögunum — þið, iðnnemarnir þekkið betur hvernig þetta er
í framkvæmd. Á hinu leikur svo enginn vafi, að þróun verk-
menntunar er alltof hægfara hjá okkur á öllum sviðum og helzt
cngan veginn í hendur við hina öru tækniþróun. Ný efni, nýjar
vélar og tæki, allt kallar þetta á breyttar vinnuaðferðir og bætta
verkmenntun svo framarlega sem það er ætlun okkar að taka
þátt í kapphlaupinu mikla, þ. e. samkeppninni við iðnaðar-
þjóðirnar fjær og nær. En það er kannski önnur saga.
— Finnst þér svo nýju lögin koma til móts við kröfur iðn-
nemasamtakanna um nauðsynlegar breytingar á fræðslukerfinu?
— Ég hef ekki fylgzt það vel með gangi þessara mála hjá
ykkur nú síðustu árin, að ég geti fullyrt nokkuð um það. En
cf þú blaðar í skjalasafni Iðnnemasambandsins frá 1955, þá
muntu rekast þar á greinargerð sem sambandsstjórnin sendi
þáverandi iðnaðarnefnd Alþingis sem athugasemd við Iðnskóla-
frumvarpið. Ég man ekki betur en þar hafi verið færð sterk
rök að því, að eina leiðin til að gera iðnskólana hlutverki sínu
vaxna væri að starfrækja í hverjum landsfjórðungi einn mynd-
arlegan verknámsskóla en leggja niður smáskólana— sem aldrei
hafa risið undir nafni. 12 árum síðar (árið 1966) er svo sett ný
heildarlöggjöf um iðnfræðsluna þar sem ákveðið er að fækka
iðnskólunum úr rúmum 20 í 8. Einnig er ákveðið með sömu
lögum, ao starfrækja á vegum skólanna allt að eins árs verknáms-
skóla „þar sem veitt skal fræðsla, verkleg og bókleg um undir-
stöðu iðnaðarstarfs", (sbr. 13. gr.). Ennfremur heimila þessi lög
að iðnnám fari að öllu leyti fram í þessum verknámsskólum í
þeim iðngreinum „þar sem erfitt er að koma við námi á vinnu-
stað". — Ég myndi segja að hér væri „komið til móts" við þær
kröfur sem við gerðum um þessi atriði.
12 ár „eru ekki langur tími í lífi þjóðar," — eins og einn
leiðtogi okkar sagði í öðru tilefni — en getum við ekki orðið
sammála um að þetta sé of langur umhugsunarfrestur. Stofnun
verknámsskóla var jafn tímabær þá og hún er nú. Við höfum
engin efni á svona tímasóun.
— Þú heldur sem sagt að nú sá alvara á ferðum?
— Það vona ég. Hitt er jafnvíst að á sama hátt og iðnnema-
samtökin hafa átt drýgstan þátt í að knýja fram lagasetningar
í þessum efnum — eins mun samtakamátrur og kröfuþungi
iðnnema um allt land ráða miklu um hve skjótt þessum þýðing-
armiklu breytingum verður hrundið í framkvæmd.
12
I Ð N N E M I N N