Nýtt kirkjublað - 01.01.1915, Side 11

NÝTT KIRKJUBLAÐ
7
á síðari tímum, að sama skapi sem oss þó hefir farið fram í
margvíslegri þekkingu og mentun. Vér heyrum ekki svo sjald-
an talað um það nú á tímum að ýmsir mannkostir ekki kann-
ske hverfi, en þverri í þeim hildarleik er fylgir lífi nútímans,
og kapphlaupinu um gæði hans; og á hið mikla stjórnmála-
stríð og tlokkaskifting út af því í landinu, sjálfsagt ekki lítinn
þátt í því. Vér höfum áður í sögu vorri átt slíkt styrjaldar-
tímabil með sömu afleiðingum eða ávöxtum, er drenglund og
trygð, og aðrir dýrmætir mannkostir urðu að víkja fyrir grimd
og slægð og öðrum svörtum fylgjum siðspillingarinnar. —
Vér hefðum búist við því að fyrir Ijósi meiri þekkingar mundu
alveg eða að mestu Ieyti, liverfa þessir svörtu bleltir, hverfa
eins og dögg fyrir sólu, vér hefðum búist við því að þekking-
in mundi laða saman hugina og hjörtun, hjálpa oss til að skilja
hver annan og styðja hver annan, en láta öfundina og ríginn og
tortryggnina og óhreinskilnina hverfa — en eg hygg að eg
fari ekki með annað en það sem satt er, þó eg segi að þessi
hugsun, þessi von hafi ekki rætst. Eg held þvert á móti að
vér þurfum ekki að fara í neina langferð til að sjá og sann-
færast um, að þessir dökkálfar fáfræðinnar, sem þróuðust svo
vel í myrkrinu, lifa bezta lífi 1 ljósi menningarinnar. — Eg
ætla ekki að fara að týna til dæmi, eða leiða rök að þessum
staðhæfingum rnínum; eg er þess viss að fleiri hafa veitt
þessu athygli.
Mig langar til að segja ykkur frá því, að í vetur kom á
heimili mitt maður glöggskygn, sem víða hefir farið, og eftir
mörgu tekið. Meðal annars barst 1 tal um menningarástand
vort og þroskastig, og hvort þjóð vor væri frá siðgæðislegu
sjónarmiði að stækka eða lækka. „Mér virðist11, sagði maður
þessi, „eins og einhverjír óhreinir andar séu svo víða á ferð-
inni hjá oss“. Mér virðist, þótt undarlegt sé, að hér megi
maður hvorki vera lítill eða stór; sé maður lítill að fyrirferð
í nútiðarlífi voru, þá er maður hafður i fyrirlitningu sem am-
lóði og ónytjungur, en hugsi maður til að bæta ofurlitlu við
hæð sína, verða svolítið hærri en aðrir, fara eitthvað fram
úr þeim, þá standa á manni ótal hælar, sem troða vilja nið-
ur. Dæmalaust er þetta ólíkt og langt frá hugsun og vilja
hans, sem ætlast til að vér séum allir sem bræður, sem benti
á þjónustuna sem mesta upphefðarveginn — og dæmalaust