Fréttablaðið - 09.11.2009, Side 12

12 9. nóvember 2009 MÁNUDAGUR
Vala Björg Garðarsdóttir
fornleifafræðingur segist
þurfa tvö sumur og 25
milljónir til að ljúka við
uppgröft á leifum frá vík-
ingaöld við Alþingisreit.
Hún vonar að verkið verði
ekki boðið út á kostnað
vísindanna og bendir á að
vísindaleg rannsókn, með
tilheyrandi samstarfi við
háskóla, geti verið ódýrari.
Erlendir fræðimenn vilja
taka þátt í starfinu.
Uppgrefti fornleifa við Alþingisreit
lauk fyrir mánaðamót, samkvæmt
áætlun.
Við gröftinn komu í ljós ýmsar
leifar allt frá víkingaöld, sem á
eftir að skoða betur og ekki var
gert ráð fyrir í upphaflegri áætlun.
Tyrft var yfir minjarnar aftur og
þær skildar eftir óáreittar, að svo
stöddu.
Nefnd á vegum menntamálaráð-
herra fer nú yfir hvað skuli gert við
þær menjar sem fundust, og hvern-
ig skuli brugðist við vísbendingum
um að enn meiri fornleifar leynist
á næstu grösum.
Vill vísindalega rannsókn
Vala Björg Garðarsdóttir fornleifa-
fræðingur hefur stýrt uppgreftin-
um. Hún vill helst ekki að hald-
ið verði útboð um verkefnið. „Ég
vona að þetta verði skilgreint sem
vísindaleg rannsókn og gert á þeirri
forsendu en ekki sem björgunarupp-
gröftur, eins og var,“ segir hún.
Fleiri sérfræðingar muni koma
að rannsókninni á víkingaaldar-
leifunum en komu að uppgreftinum
á Alþingisreitnum sem slíkum. Vala
sér fyrir sér samstarf milli minja-
stofnana, erlendra og innlendra
háskóla, ríkis og borgar, en vonandi
verði stjórnin í höndum sama fólks
og áður, það er Völu og félaga.
Skýrsla eftir níu mánuði
Spurð hvenær verði farið í þessar
rannsóknir segist Vala vona að það
verði næsta sumar, og ekki seinna
en sumarið 2011.
„Við höfum níu mánuði til að
púsla þessu saman og skila af okkur
lokaskýrslu. Við gætum svo klárað
rannsóknirnar á víkingaaldarleif-
unum á tveimur sumrum fyrir
kannski 25 milljónir, sem er ekki
mikið,“ segir hún.
Í vetur verður unnið úr þeim
gögnum sem aflað hefur verið í
uppgreftinum, fyrir skýrsluna.
„En af því að þetta fór í útboð
er okkur sniðinn nokkuð þröngur
stakkur. Þessa vinnu mætti vinna
talsvert ítarlegar í vísindalegri
rannsókn því þar eru gæði starfsins
aðalatriðið og þá kæmu að sérfræð-
ingar og háskólarnir. Ég fæ vonandi
að taka þátt í því,“ segir hún.
Ódýrari akademía
Hún segir Íslendinga ekki gera sér
grein fyrir því hversu miklu ódýr-
ara akademíska fyrirkomulagið
er.
„Sérfræðingar sem þar koma að
eru á styrkjum frá sínum háskól-
um. Það gæti til dæmis verið
doktors nemi, sem ætlar að sérhæfa
sig í járnvinnslu. Þann efnivið má
nýta í rannsóknina, en í útboði er
slík sérfræðiþjónusta aðkeypt. Það
mætti því skoða þessa útboðshugs-
un aðeins betur.“
Nú sé einnig mjög aðlaðandi fyrir
erlenda háskóla að vinna verkefni á
Íslandi, því styrkirnir verði tvöfalt
hærri hér en erlendis, vegna lágs
virðis krónunnar.
„Það er því ekki erfitt að fá
erlenda háskóla í þetta samstarf.
Við erum þegar búin að heyra í sér-
fræðingum sem biðja um að koma
að verkinu,“ segir Vala fornleifa-
fræðingur.
Þau safna fyrir
Hjálparstarf
kirkjunnar
9. og 10. nóvember
Kostar 25 milljónir að ljúka rannsókninni
VALA MUNDAR FENGINN Þessi birkibútur úr gamalli kolagröf er frá 870. Vala hefur ekki fundið neitt sem sýnir ótvírætt fram á að
í Reykjavík hafi verið föst búseta fyrir þann tíma. Líklegra sé að fólk hafi dvalið hér árstíðabundið, fyrir eiginlegt landnám, en ekki
haft fasta búsetu. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Öðru hvoru er rætt um að landnám
Íslands sé eldra en segir í skólabók-
um. Í mars bárust fréttir af fornleifa-
fundi á Alþingisreitnum. Þetta voru
járngerðarofnar sem áttu að benda
til að menn hefðu haft fasta búsetu
hér, 150 árum fyrir ætlað landnám.
Vala Garðarsdóttir segir að í raun-
inni séu sannanir fyrir fastri búsetu
fyrir árið 871 litlar.
„Auðvitað eru vísbendingar um
að hér hafi verið menn, en ekki
í nærri eins miklum mæli og við
sjáum strax eftir 870. Fólk hefur því
örugglega komið hingað og sest að
árstíðabundið, en stöðuga búsetu
sér maður ekki fyrr en strax eftir lok
níundu aldar,“ segir hún.
„En svo eru nýjar rannsóknir að
koma fram um hvað mýrarrauðinn
var dýrmætur og hreinn á Íslandi og
að hann kunni að vera ein ástæða
þess að menn komu hingað og
settust að til að byrja með. En það
er ýmsu ósvarað um það og heil-
mikið eftir að grafa upp.“
Heilmikið sé eftir af víkingaaldar-
leifum, sem ekki hafi verið grafið í
að sinni, undir Tjarnargötu og Kirkju-
stræti og víðar:
„Bæjarstæðið hefur verið mun
þéttara en við áttuðum okkur á áður,
því við höfum alltaf verið að grafa
á svo afmörkuðum svæðum. Menn
geta svo rifist um hvort landnám var
árið 900 eða 800, það skiptir ekki
öllu máli.“ - kóþ
LÍTIÐ BENDIR TIL FASTRAR BÚSETU FYRIR 871
VALA MEÐ SNÆLDUSNÚÐ Þeir kunna
að geyma eitt elsta rúnaletur sem
fundist hefur hér, frá 10. eða 11. öld.
HONDÚRAS, AP Manuel Zelaya,
hinn brottrekni forseti Hondúras,
segir að samkomulag um stjórn
landsins sé að engu orðið.
Bandaríkin höfðu milligöngu
um að Zelaya og andstæðingar
hans, sem ráku hann úr landi og
tóku sér völd fyrir fjórum mán-
uðum, mynduðu sameiginlega
stjórn til að leysa deiluna.
Ekkert hefur hins vegar orðið
úr þeirri stjórnarmyndun. Þegar
frestur til þess rann út í gær
sagði Zelaya samkomulagið
runnið út í sandinn.
„Það er tilgangslaust að blekkja
landsmenn,“ sagði hann í gær. - gb
Hinn brottrekni forseti:
Samkomulag
að engu orðið
MANUEL ZELAYA Forsetinn burtrekni í
sendiráði Brasilíu, þar sem hann hefst
við. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
FRÉTTAVIÐTAL: Uppgröftur á leifum frá víkingaöld á Alþingisreit
FRÉTTAVIÐTAL
KLEMENS ÓLAFUR ÞRASTARS.
klemens@frettabladid.is
Ég vona að þetta verði
skilgreint sem vísindaleg
rannsókn og gert á þeirri for-
sendu en ekki sem björgunarupp-
gröftur eins og var.
VALA BJÖRG GARÐARSDÓTTIR
FORNLEIFAFRÆÐINGUR