Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1948, Blaðsíða 33

Iðnaðarritið 5. - 6. XXI. 1948
^ _________
Alyktanir Fjárhagiráðs.
Fjárhagsráð hefir nú birt niðurstöður iðnaðar-
rannsóknarinnar og gefið þær út í f jölrituðu bók-
arformi ásamt athugasemdum. Er ekki ófróðlegt
að lesa eftirfarandi, sem tekið er orðrétt úr at-
hugasemdum Fjárhagsráðs:
Er aukning iðnaðarins réttmæt frá gjaldeyris-
sjónarmiði?
Á nokkrum undangengnum árum hefir verið
flutt til landsins mjög mikið af nýjum og stór-
virkum iðnaðar- og framleiðsluvélum sem liður
í þeim nýju framkvæmdum, sem hafa verið á
döfinni. Vélar þessar krefjast stórlega (hlutfalls-
lega) aukinna hráefna, vegna þess hve þær eru
miklu stórvirkari og fullkomnari, en áður hafa
þekkzt hér.
Af þessum ástæðum er aukin hráefnaþörf og
þar af leiðandi gjaldeyrisþörf til þeirra, ekki
aðeins eðlileg, heldur öllu fremur sjálfsagt fram-
hald þess, sem framkvæmt hefir verið á síðustu
árum, og enn er unnið að. Ennfremur ber þess
að gæta, að á þeim tímum, þegar um verulegan
gjaldeyrisskort er að ræða, miðað við gjaldeyr-
isþörfina, er eðlilegt, að áherzla sé lögð á að efla
sem mest innlendan iðnað, eftir því, sem þarf
til nota innanlands, vegna sparnaðar á gjaldeyri
(má í því sambandi minna á verndartollana, sem
skjóta örast upp kollinum á slíkum tímum), jafn-
hliða því, sem lögð er áherzla á að auka verð-
mæti útfiutningsafurðanna.
Sem dæmi má nefna, að ef tilbúin föt kosta
í erlendum gjaldeyri kr. 300.00, en efni í sams-
konar föt aðeins kr. 130.00, er eðlilegt, að sú
leiðin sé valin, að flytja inn efnið, en ekki fötin,
þegar hörgull er á erlendum gjaldeyri.
Það er því auðsætt, að gjaldeyrislega séð, er
aukning iðnaðarins í landinu réttmæt, að öðru
óbreyttu og svo lengi, sem framleiddar eru vör-
ur, sem annars mundu fluttar inn í landið full-
unnar.
Má þá reikna frá fyrri gjaldeyrisþörf þær full-
unnu vörur, sem hér eftir yrðu gerðar í landinu,
að frádregnum gjaldeyri fyrir efnið í þær.
Allt er þetta þó á hinn bóginn háð markaðs-
þörfinni innanlands og möguleikunum til gjald-
eyrisöflunar fyrir hráefnum.--------
Almennar athuganir:
Eins og sést af framansögðu, staðfesta skýrsl-
ur þessar fullkomlega þá skoðun, að iðnaður-
inn sé einn veigamesti þáttur í íslenzku atvinnu-
lífi og þjóðarbúskap, og gæti þó orðið það í enn
ríkara mæli-
Við rannsóknina hefir komið í ljós, að þróun
síðari ára á þessu sviði hefir verið mjög stórstíg,
og þá einkum um aukinn og bættan vélakost.
Má og vænta þess, ef dæmi skal leiða af öðrum
þjóðum, að iðnaðurinn verði á næstu árum sá
atvinnuvegur þjóðarinnar, sem mest fer fyrir.
Þetta verður þó greinilegast, þegar það er at-
hugað, að það gjaldeyrismagn, sem þjóðin þarfn-
ast sér til framfæris, og til þess að halda a. m. k.
lífs- og neyzluvenjum sínum óbreyttum, vex
óhjákvæmilega ár frá ári. Þær leiðir, sem þjóð-
in á völ á, til þess að geta fullnægt þessum þörf-
um, eru fyrst og fremst þær, að auka verðmæti
útflutningsafurðanna og minnka gjaldeyrisverð-
mœti innfluttu vörunnar.
En þessu verður þegar til lengdar lætur að-
eins náð með því, annars vegar að vinna þær
vörur, sem út eru fluttar meira, en til þessa hef-
ir verið gert (selja vinnu fyrir erlendan gjald-
eyri) og hinsvegar með því, að flytja inn hráefni
í stað fullunninnar vöru í sem ríkustum mæli
(kaupa minni erlenda vinnu fyrir gjaldeyrisverð-
mæti), en með því er snúið við því ástandi, sem
ríkt hefir í millirikjaverzlun þjóðarinnar að und-
anförnu.
Afleiðingin verður sú, að iðnaðurinn hlýtur
að aukast að mun.
Þetta er eins og áður var tekið fram eðlileg
þróun, ef litið er til aukinna atvinnumöguleika
og aukinnar fjármagnsmyndunar í þjóðfélag-
inu, sem iðnaðinum er samfara, og einnig til
þess að atvinnulífsþróun annarra þjóða stefnir,
og hefir lengi stefnt, í þessa átt.
73