Vikan - 20.11.1952, Blaðsíða 4

4
VIKAN, nr. 45, 1952:
Veitingahúsin TVO
EG VAR að koma frá Nimes
dag nokkurn í júlí. Hitinn
var kæfandi. Svo langt sem
augað eygði þyrlaðist rykið upp
af hvítri, heitri götunni milli
olífugarðanna og litlu eikar-
trjánna, og sólin skein eins og
silfur um alan himininn. Það
var hvorki skugga né andvara
að fá. Ekkert nema titringinn
í heitu loftinu og skrækt hljóð-
ið í skordýrunum, ærandi í
þessum kæfandi hita.
Ég var búinn að ganga í þessari
auðn í tvo klukkutíma, þegar nokk-
ur hvít hús birtust alt í einu í götu-
rykinu framundan. Þetta var það sem
kallað er áningarstaðurinn við Saint
Vincent: fimm eða sex bóndabæir,
langar hlöður með rauðum þökum,
tómt vatnsból milli nokkurra vesæld-
arlegra fíkjutrjáa og lengst í burtu
tvö stór veitingahús, sitt hvoru meg-
in við götuna.
Það var eitthvað dularfullt við
þessi tvö veitingahús, svona nærri
hvoru öðru. Annað var stór ný bygg-
ing, full af lifi og fjöri, með allar
dyr opnar. Póstvagninn stóð fyrir
framan dyrnar, það rauk upp af
hestunum, sem búið var að spenna
frá, og ferðamennimir sem höfðu
stigið út, drukku i flýti eitt staup
undir múrveggnum: húsagarðurinn
var fullur af múldýrum og vögnum
og ökumennimir sváfu undir skýl-
inu og biðu eftir kvöldkulinu. Að
innan heyrðust óp, blótsyrði, hnefa-
högg í borðið, glasaglamur, skellir
í billiardkúlum og smelir í gos-
drykkjatöppum og svo glaðleg rödd,
sem yfirgnæfði öll lætin og söng svo
rúðurnar titruðu:
La belle Margoton......
Kráin hinu megin við götuna var
aftur á móti þögul og mannlaus.
Grasið óx undir bogagluggimum,
gluggahlerarnir voru brotnir, á
hurðinni hékk lítil upplituð trjágrein,
eins og gamall fjaðraskúfur, og
dyraþrepin voru þakin steinum frá
götunni . . . Allt var þetta svo fá-
tæklegt, svo aumkunarvert, að það
var sannarlega góðverk að stanza
þar og fá sér í staupinu.
Þegar ég gekk inn, sá ég langan
auðan og ömurlegan sal, og birtan,
sem kom inn um þrjá stóra glugga-
tjaldalausa glugga, gerði hann enn
ömurlegri og auöari. Nokkur fornfá-
leg borð með rykföllnum glösum,
sprungið billiardborð með pokum,
sem litu út eins og tréfötur, gulur
legubekkur og gamalt afgreiðsluborð
sváfu í mollulegum og kæfandi hitan-
um. Og flugurnar! flugumar! Aldrei
hefi ég séð annan eins aragrúa af
flugum: Þær sátu á loftinu og hrúg-
uðust í hópum á rúðurnar og glösin.
. . . Þegar ég opnaði hurðina, heyrð-
ist slíkt suð og vængjaþytur, að það
var eins og ég kæmi inn í býkúpu.
1 gluggaskoti innst í salnum stóð
kona alveg upp við rúðuna og var
niðursokkin í að horfa út. Ég kallaði
tvisvar á hana:
„Hæ, veitingakona!“
Hún sneri sér hægt við og ég sá
fátæklega bóndakonu, hrukkótta,
hrörlega og litlausa, umvafða rauð-
um klút, eins og gamlar konur bera
hér um slóðir. Þetta var samt ekki
gömul kona; en hún var fölnuð af
tárum.
„Hvað viljið þér?“ spurði hún og
þerraði augun.
„Setjast augnablik og drekka eitt-
hvað . . .“
Hún virti mig undrandi fyrir sér,
án þess að hreyfa sig, eins og hún
skildi þetta ekki.
Eftir Alphonse Daudet
„Er þetta ekki veitingahús ?“
* Konan andvarpaði: „Jú . . . það er
veitingahús, ef þér viljið kalla það
svo . . . En hvers vegna farið þér
ekki yfirum götuna eins og allir hin-
ir? Þar er miklu fjörugra . . .“
„Það er of fjörugt fyrir mig . . .
Ég vil heldur vera héma hjá yð-
ur . . .“
Og án þess að bíða eftir svari,
settist ég við eitt borðið.
Þegar veitingakonan var orðin viss
um að mér væri alvara, fór hún að
ganga fram og aftur óróleg á svip-
inn, hún opnaði skúffur, færði til
flöskur, þuirrkaði glös og ónáðaði
flugurnar . . . Maður hafði það á til-
finningunni, að það væri stórviðburð-
ur að afgreiða viðskiptavin. Eftir
nokkra stund tók vesalings konan
um höfuðið, eins og hún örvænti um
að geta lokið þessu.
Því næst fór hún inn i herbergið
við endann á salnum; ég heyrði hana
hringla í þungum lyklum, snúa þeim
í skránni, leita í brauðkistunni, draga
djúpt andann, þurrka af og þvo diska.
Við og við heyrðist þung stuna eða
dulið snökkt . . .
Eftir að á þessu hafði gengið í
stundarfjórðung, hafði ég fyrir fram-
an mig disk með þurrum vínberj-
um, gamalt Beaucaire-brauð, þurrt
eins og sandstein og flösku af ódýru
víni.
„Maturinn er framreiddur," sagði
þessi einkennilega kona; og hún
flýtti sér aftur út að glugganum.
Meðan ég drakk, reyndi ég að fá
hana til að tala.
„Þér fáið ekki oft gesti, er það,
kona góð ?“
„Ónei, herra minn. Aldrei neinn . . .
Meðan við vorum ein hérna, var
þetta öðruvísi: við höfðum allan án-
ingarstaðinn, máltíðir fyrir veiði-
menn og vagnana allan ársins hring
. . . En síðan nágrannarnir settust
hér að, höfum við misst þetta allt
. . . Pólk vill heldur vera hinu-
megin. Því finnst of dapurlegt hérna
hjá okkur . . . Satt að segja er húsið
ekki mjög þægilegt. Ég er heldur
ekki fajleg, ég er þunglynd, litlu
börnin mín tvö eru dáin . . . Aftur
á móti er alltaf hlegið þarna hinu-
SIGURVEGARARIMIR
NÖFN: Dwight David Eisen-
hower og Richard Nixon.
PÖLITÍK: Republikanar.
EMBÆTTI: Forseti Banda-
ríkjanna og varaforseti.
RÁÐNINGARTÍMI: Fjögur
ár frá janúar 1953 að telja.
Nixon er ungur öldungadeild-
arþingmaður frá Kaliforníu, ötull
og vinsæll.
Eisenhower er fyrrverandi hers-
höfðingi, sem hafði með höndum
yfirstjórn vesturveldaherjanna í
síðustu heimsstyrjöld. Hann er
fæddur í Denison, Texas, 1891, en
ólst upp í Kansas. Htskrifaðist úr
herskólanum í West Point 1915,
en barðist aldrei í fyrri heims-
styrjöld. Var orðinn ofursti 28
ára, yfirmaður herforingjaráðs
MacArthurs upp úr 1930 og
nokkrum árum siðar aðstoðar-
maður hans á Philippseyjum.
Hershöfðingi varð hann 1941 og
fimm dögum eftir árás Japana á
Pearl Harbor var hann kvaddur
til mikilvægrar þjónustu í Wash-
ington. Þar varð hann hægri hönd
Georgs Marshali, yfirmanns
bandaríska herforingjaráðsins,
sem í júní 1942 fól honum stjórn
allra bandarísku herjanna í
Evrópu. Þá tóku við ennþá um-
fangsmeiri störf: stjórn allra
lýðræðisherjanna á Atlantshafs-
svæðinu. Loks innrásin á megin-
landið og uppgjöf Þjóðverja '1945.
Að styrjöldinni lokinni var Eisen-
hower skipaður yfirmaður banda-
ríska herforingjaráðsins. 1948
hugðist hann þó hætta her-
mennsku og varð forseti Columbia
háskólans í New York, en sagði
síðar því starfi þó lausu, til þess
að tak.a við herstjórn Atlants-
hafsbandalagsins.
Hann er fyrsti
republikaninn í
forsetastól Banda-
ríkjanna síðan
1932.
megin. Veitingakonan er frá Arles,
það er falleg kona með blúndur og
þrefalda gullkeðju um hálsínn. Vagn-
stjórinn, sem er elskhugi hennar, fær-
ir henni póstvagnana. Áuk þess hef-
ur hún hóp af léttúðardrósum fyrir
þjónustustúlkur . . . Hún dregur að
allt unga fólkiá frá Bezouces,
Redessan og Jonquieres. ökumenn-
irnir leggja lykkju á leið slna til að
fara fram hjá kránni hennar . . . En
ég — ég s'.t hér allan daginn alein,
án þess p.ð nokkur sála ónáði mig.“
ALLT í einu komst allt á hreyf-
ing hinumegin götunnar. Póst-
vagninn skrölti af stað I rykinu. Það
heyrðust svipuhögg, hvinur í horni
ökumannsins og hrópin I stúlkunum,
sem höfðu komið hlaupandi út í
dyrnar:
„Bless! . . bless . . .“ og fallega
röddin sem yfirgnæfði þetta allt,
byrjaði brátt aftur, enn fegurri en
áður:
A pris son broc d’argent . . .
. . . Þegar veitingakonan heyrði
þessa rödd, fór skjálfti um líkama
hennar og hún sneri sér að mér:
„Heyrið þér þetta?" sagði hún
lágri röddu, „þetta er maðurinn
minn . . . syngur hann ekki vel?“
Ég virti hana fyrir mér alveg agn-
dofr,. Framhald á bls. 10