Vikan - 03.09.1953, Blaðsíða 11

Yfirmaður fangabúðanna í Ravens-
briick sagði á stirðri ensku við
amerísku hermennina: Þetta er frú
Churchiil. Hún hefur verið fangi.
Og Odette svaraði: Viljið þið gjöra
svo vel að taka hann fastan.
AÐ rökkvaði á síéttum ökrunum og furuskóg-
arnir hurfu í myrkrið. Sólin gekk til viðar í
litaskrúði og kvöldstjarnan blikaði eins og dem-
antur á himninum. Um klukkan 10 var dregið úr
ferðinni og ekið inn i þorp nokkurt. Odette sá
hóp hermanna sem klæddir voru óvenjulegum
einkennisbúningum, þeir stóðu á veginum þar
sem hann mjókkaði og skipuðu bílnum að stanza.
Súhren skipti í hlutlaust, steig á hemlana og
drap á vélinni. Það var mjög kyrrt þegar lát-
laust urrið í vélinni hætti að lokum. Hann sagði
á stirðri ensku:
— Þetta er frú Churchill. Hún hefur verið
fangi. — Hún er ættingi Winston Churchill, for-
sætisráðherra Breta.
Odette steig út úr bílnum. Súhren fylgdi henni
og stóð á götunni. Hann leit djúpt í augu hennar.
Henni fannst hann vera að reyna af öllum vilja-
mætti sínum að gefa henni eitthvað til kynna,
en hún vissi ekki hvað hann meinti, og hún mun
aldrei vita það. Hún sagði þá ákveðin:
Sagan um Odette í bíó
Bretar kvikmynduðu hetjusögu Odette, og verður sú mynd sýnd í Austurbæjarbíói
innan skamms. Anna Neagle, ein kunnasta brezka kvikmyndastjaman, leikur aðalhlut-
verkið, og er forsíðumyndin að þessu sinni af henni í því hlutverki. Sannleikanum er
fylgt nákvæmlega í myndinni, enda skeði nóg í stríðssögu Odette til þess að gera
hana spennandi alveg hjálparlaust. Svo var myndin frumsýnd í London, og var það
talsverður viðburður. Konungsfjölskyldan heiðraði Odette með því að vera á frum-
sýningunni. Hér fyrir neðan eru fjögur atriði úr kvikmyndinni.
Njósnaskólinn var ákaflega leiðinlegur að sumu
leyti, fannst Odette. Til dæmis þessi ókvenlega
leikfimi. En þegar náminu Iauk og liún kvaddi,
voru yfirmenn hennar sannfærðir um, að hún
ætti eftir að reynast nasistum erfiður óvinur.
Það reyndist líka svo. En þó kom að því, eins
og í lífi svo margra njósnara á stríðstímum, að
fjandmennimir komust á slóð hennar, og einn
góðan veðurdag stóðu þeir yfir henni með marg-
hleypur sínar. Hún var orðin fangi.
Henri, þýzki njósnarinn, sem varð henni að falli,
var einkennilegur maður. Hann var senniiegast
ástfanginn af henni. Hann heimsótti liana í fang-
clsinu oftar en einu sinni. Þegar Odette hafnaði
„tilboðum“ hans, tók Gestapo við.
Bavensbrúck — kvennavítið. Röndóttir búningar,
tærð andlit, miskunnarlaus grimmd. Staðurinn
þar sem tugþúsundir kvenna létu lífið. Þar átti
Odette eftir að koma áður en baráttu hennar
lauk — og áður en hún sigraði.
— Og þetta er Fritz Súhren, yfirmaður fanga-
búðanna í Kavensbrúck. Viljið þér gjöra svo vel
að taka hann fastan. — Við Súhren sagði hún:
— Fáið mér skammbyssuna yðar.
Hann tók hana úr hulstrinu og fékk henni.
Hún sagði: Takk fyrir og stakk henni í töskuna
sína.
Bandariski liðsforinginn hlustaði á sögu henn-
ar með vaxandi vantrú. Að lokum sagði hann:
— Við verðum að ganga úr skugga um þetta
ásamt Bretunum, elskan. Þú skilur það.
— Auðvitað.
Hann undirritaði plagg þar sem henni var
heimilað að fara allra sinna ferða um þorpið.
Hann sagðist vera viss um, að það sem hún þráði
mest væri rúm, ósvikið rúm. Odette hristi höfuð-
ið. — Hún vildi heldur vera úti alla nóttina,
undir berum himni. Hún hafði sinar ástæður.
Hún kvaðst vilja gefa drengskaparorð upp á
að fara ekki úr kallfæri. Þar að auki væru enn
nokk-ur gkjöl í vagni Súhrens sem ríkisstjórn
hennar gætu þótt fróðleg, og það væri skylda
henn'ar að gæta þeirra.
Hún fann bílinn á búgarði. Súhren og kven-
maðurinn voru horfin, en hundurinn Lotti hnipr-
aði sig á gólfinu. Hún klappaði honum og hann
sleikti fingur hennar. Hinir bílarnir tveir, sem
enn voru fullir af einkennisbúnum SS-mönnum,
stóðu við f jósvegginn. Hún gekk þangað og sagði:
— Talar einhver ykkar frönsku eða ensku?
Einn þeirra sagðist skilja svolítið í ensku.
— Ágætt. Segið vinum yðar að það sé til-
gangslaust að reyna að strjúka. Það er enginn
staður í Þýzkalandi eða öllum heiminum sem
þið gétið flúið til. Þið eruð búnir að vera. Á
morgun, þegar Bandaríkjamennirnir koma, verð-
ið þið handteknir. Ég gef ykkur þessa skipun.
Skiljið þið ?
— Já við skiljum. Gute nacht, gnadige frau.
Gnadige frau. Þetta var furðuleg kurteisi af
vörum SS-manns við konu með þrútinn háls,
engar neglur á tánum og ógreitt hárið niður á
bak. Hún sagði virðulega: — Góða nótt.
Hún gekk aftur að bil Súhrens og settist í
framsætið. Hún sat án þess að hreyfa legg né
lið og starði út í náttmyrkrið. Hún fann ekki
til neinnar sigurgleði eða fagnaðar, bara óendan-
legrar þreytu. Henni var ómögulegt að festa hug-
ann við það að hún var frjáls, og hana langaði
ekkert til að fara burt af þessum stað. Hún þráði
bara að vera ein í myrkri sumarnæturinnar.
Stundirnar liðu og kirkjuklukkan sló og tunglið
steig upp á himininn, og þögnin var svo djúp
að Odette heyrði hjarta sitt slá hægt og sterkt.
Einhverntíma eftir miðnætti var þögnin rofin
af fótataki i garðinum. Hávaxinn SS-maður, sá
sem talaði ensku, sagði kurteislega: Afsakið,
gnadige frau, það fer að kólna og hérna er frakk-
irm minn. — Hann breiddi gæruskinnskápu yfir
hné hennar og læddist burt.
Það þurfti ekki nema þessa hugulsemi eins
harðstjórans frá fyrri dögum, til að sannfæra
hana um að þetta væri draumur, og hún myndi
vakna innan múra Ravensbrúck. Til þess að
sigrast á biturleikanum við að vakna, til þess
að vera við því búin að líta hnarreist sólarupp-
rásina innan fangelsismúranna, tók hún laufið
milli fingra sér, og án þess að gera sér grein
íyrir frelsinu, fór hún að þukla hinn dásamlega
stilk, og fór aftur að hugsa um frækornið, vind-
inn, tréð, greinina og laufið . . .
11