Vikan - 02.10.1958, Síða 10

Smásaga eftir MINDRET LORD
NAKIÆ KONA
MARION VAN ORTON lauk við
að láta ofan í ferðatöskuna,
opnaði veskið til þess að fullvissa
sig um að hún væri enn með far-
miðann með gufuskipinu, leit í síð-
asta skipti í spegilinn og gfekk síðan
niður stífbónaðan stigann í Van
Ortonvillunni í síðasta sinn.
Groham, kjallaravörðurinn, mætti
henni við dyrnar.
„Verður frúin í burtu yfir helg-
ina?“ spurði hann.
„Alla helgina," bætti frú Von Orton
við.
Bíllinn beið eftir henni við inn-
keyrsluna. Hann hjálpaði henni inn
í hann og beið við dyrnar á meðan
fcún kom sér þægilega fyrir.
Hún leit upp með spurningarsvip.
„Ætlar frúin að skilja eftir einhver
skilaboð ?“ spurði Groham.
„Ó,“ andvarpaði hún, „segðu bara
að ég sé farin."
„Um óákveðinn tíma, fx-ú?“
Prú Van Orton beygði sig letilega
að' bílstjóranum.
„Nei,“ sagði hún. „Segðu bara að
ég sé farin.“
Bíllinn ók i burtu. Aðeins augu
Grohams hreyfðust þegar hann fylgd-
ist með bílnum fyrir hornið. Skyndi-
lega náði hann sér og lokaði munn-
inum. „Einmitt það,“ tautaði hann
um ieið og hann gekk upp stigann.
Hann var nokkurn veginn búinn að
ná sér þegar hann gaf kokkinum
skýrslu um atburðirm.
Einmitt á þessu augnabliki hafði
Jíf Gildu Ransome orðið að einni
Örvæntingarfullri ósk: ef hún gæti
ekki klórað sér á lendinni myndi
hún verða alveg snarvitlaus. Nokkr-
um stundum áður hafði hún hugsað
pxeð sér að lífið væri óþolandi ef
húp fengi ekki morgunverð. Hungrið
var nógu slæmt — en þessi kláði!
„Þú mátt hvíla þig núna,“ sagði
hr. Blake, hinn velþekkti höfundur
axi og hx-austari módel jafnvel þó
þau væru ekki eins falleg.
I Vestur-Indíum voru margir sem
myndu hafa lýst því yfir að Jeramiah
Van Orton væri mjög gáfaður maður.
Hann hafði komið sem unglingur á
tvítugsaldri til Curaqao frá Hollandi,
og síðan dvalist þar í fjörutíu og
fimm ár. Þá hafði hann komist að
þeirri niðurstöðu að hann væri of
gamall og of ríkur til að vinna leng-
ur. Það voru fyrstu mistökin hans.
Ef hann hefði haldið nefinu við
hverfisteininn, þá hefði haixn aldrei
komið til New York. Hann myndi
ekki hafa hitt Marion Martin leik-
konu. Hann hefði ekki gert sig að
fífli.
Van Orton sat samankrepptur fyr-
ir framan arininn og hugsaði málið.
Á þessu augnabliki hvildi haxm sig
til þess að líta yfir líf sitt og starf.
Margvíslegar minningar rugluðu
áform hans um að hugsa skipulega.
Eldtunga sleikti viðarbút í arnin-
um. Reykjaslæða læddist inn yfir
hebrergið . . . nótt í frumskógi í
Haiti -— hvenær var það ? Fyrir
tuttugu — eða þrjátíu árum?
Svört stelpa var að deyja „Af engri
ástæðu,“ sagði læknirinn; „vegna
hjátrúar, Voodoo“ . . . Marion Mar-
tin hafði verið sannfærandi. Hún
hafði sagt að hún væri orðin þreytt
á ungum mönnum — mönnum sem
hún gat ekki virt. Hún sagði að
kalmaðuririn væri ekki upp á sitt
bezta fyrr en á sextugs- eða sjötugs-
aldri. Fram að þeim tíma væri hann
óreyndur og óhæfur og ekki verður
aðdáunar og ástar. Van Orton hafði
ekki þekkt stórborgarfólk. Hann
hafði dregist að henni og þangað til
núna trúað á hana og elskað hana.
Af hverju æitli frumbyggjarnir eyði-
leggi svona vandlega haglarleifar
og hvert einasta hár ? Maður varð að
vera varkár — Voodo var áhrifa-
forsíöumyndanna á hinum kynæsandi
tímaritum. Hann sneri sér frá og
kveikti í sígarettu. Gilda þrýsti nögl-
unum inn í hörundið um leið og hún
gekk bak við forhengi og klæddi sig
í greiðsluslopp.
Hún fór að hugsa um hungrið aft-
ur. Hún var ekki svöng vegna þess
að hún væri í megrunarkúr — hín
þurfti hvorki að megra sig eða fitna
Allir listamennirnir sem hún hafði
setið fyrir hjá voru sammála um að
vöxtur hennar væri „einmitt sá
rétti“ — sá vöxtur sem yki söluna
á tímaritunum. Og andlit hennar
var ekki síður aðlaðandi — og það
er mikilsverð yfirlýsing.
Hún var svöng vegna þess að in-
flúensa hafði haldið henni frá vinnu
í þrjár vikur og á þeim tíma hafði
hún notað alla peningana. Hún hafði
aldrei kunnað að spara.
Seinna um daginn leið yfir hana,
þegar hann sagði henni að standa
í erfiðri stöðu. Hr. Blake var mjög
óánægður og hann ákvað að fram-
vegis skyldi hann nota sterkbyggð-
mikið í Vestur-Indíum . . . Hann
hafði gefið Marion sitt virðulega
nafn og milljón dollara að auki.
Jafnvel þó hún hefði ekki látið
sem hún elskaði hann, hefði hann
sennilega gert það engu að síður.
Hún hafði gefið honum blekkingu
æskunnar. Hann hafði hugsað um
framtíð með henni, hennar vegna.
Hann myndi kannske hafa lifað að
eilífu!
Og nú var hann ekkert nema gam-
all heimskingi kominn að því að
deyja. En hún skyldi líka deyja. Já,
svo sannarlega' skyldi hún deyja!
Sú hugmynd að elta konu sína
þangað sem hún hefði farið og drepa
hana þar hvarflaði aldrei að honum.
.Hann var of þreyttur og veikburða
fyrir svo átakanlegan verknað. Mað-
ur eyddi ekki allri ævinni í Vestur-
Indíum til einskis. Hann var gáfað-
ur; fyrir utan þetta stutta timabil
sem hann var giftur, þá hafði hann
alltaf verið gáfaður. Hann myndi
finna leið, góða leið — örugga fyrir
hann, óþægilega leið fyrir hana.
tuttugustu öldina!“
„Heyx-ðu,“ sagði Vanneau, „hef-
urðu nokkurn tíma málað fallega
stúlku? Þú veizt -— línur, bylgjandi
hár og svoleiðis ?“
Bonze lamdi með stórri, klunna-
legri hendinni ofan í borðið svo að
diskarnir tókust á loft. „Ertu að
reyna að særa mig?“ hrópaði hann.
„Heldurðu að ég sé Henré Clive —
eða — eða Zuloage kannske? Nei,
nei ég hef ekki málað ástarbréf af
fallegum ungum stúlkum!"
„Rubens gerði það. Tiepolo gerði
það. Titian gerði . . .“ muldraði Van-
neau ofan í kaffibollann.
„Ó, þegiðu!" sagði Bonze. „Þú
vissir hvað ég átti við. Fólk tekur
ekki við slíku frá nútímalistamanni
— það er ekki list. List er gamlir
og lotnir menn eða væmið samsull
aí úldnum fiski og rotnuðum eplum,
eða eitthvað nógu ljótt og andstyggi-
legt.“
„Hvernig veiztu að það er þann-
ig?“ spurði Vanneau. „Hvaða nú-
tímamálari hefur þorað að mála
fallega mynd ? Eg veit ekki um neinn
á eftir Greuze og hans myndir seld-
ust nógu vel.“
„Já, en —“ byrjaði Bonze með efa
í svipnum.
„Og sjáðu til,“ hélt Vanneau
áfram, „á þessari léttúðugu öld eru
kyntöfrar mikilsvirði. Mikilsvirði ?
Þeir eru allt!“ Hann veifaði hand-
leggjunum á áhrifamikirm hátt. „Og
hvað skapar þú fyrir þyrstan múg-
inn? Almenning sem sleikir út um
Jeremiah Van Orton gekk alltaf bet-
ur að hugsa innan um hið dýrmæta
málverkasafn sitt. Hann gekk inn í
setustofuna og dró stól upp að Hobbe-
ma-landslagsmynd. Þar dvaldi hann
þangað til hann hafði skipulagt öll
smáatriði hefndarinnar.
1 veitingasalnum á Hotel Lafayette
sat Miehael Bonze við borð á móti
vini sín.um Pierre Vanneau og for-
mælti öldinni, sem þeir voru fæddir á.
„Hvaða þýðingu hefur listin á
tuttugustu öldinni?“ spurði hann.
„Alls enga! Fólk talar um hina
dásamlegu fegurð á nýrri straum-
línulagaðri salernissetu eða Empire
State-bygginguna. Eða tökum sur-
realisma: klessuverk — fjandinn
hafi það! —- klessuverk eftir kluxma-
lega, litblinda húsamálara! Picasso
étur á meðan ég svelti! Cocteau er
orðinn gráhærður á meðan ég fæ
skalla af áhyggjum! Fólk vill ekki
að hlutirnir líti út eins og þeir eru
— það vill að þeir líti út eins og
loftkennd mynd þess sem þeir gætu
verið, ef þeir væru ekki það sem
þeir ei-u. Ó, ég veit að þetta hljómar
eins og fölsk fiðla, en mér væri sama
ef ég hefði ekki meiri málarahæfi-
leika en nokkur þeirra. Ef ég lifði á
tímum Hinriks áttunda, þá mjmdi
fólk safna málverkum efti Bonze í
staðinn fyrir Holbein. Fjandinn hirði
10
VIKAN