Vikan - 03.12.1959, Side 4

Sprengjuflugvélin þurfti að þræða leið sína á milli óárenni-
legra fjallahryggja til óvinasvæðisins.
MM ETTA er sannsöguleg frásögn af aðdáunar-
verðri fórnfýsi og hugrekki, sem ástralski
flugmaðurinn R. H. Middleton sýndi við að
flVUh bjarga lífi félaga sinna án þess að skeyta um
SS örlög sjálfs sín. Fyrir afrek sitt var hann
sæmdur æðsta heiðursmerki Breta, Viktoríu-
krossinum. Fimm menn af áhöfn brezkrar
sprengjuflugvélar komust af, en Middleton lét
lífið ásamt tveimur félögum sínum.
Atburður þessi varð í lok ársins 1942, þegar
stöðugt var verið að herða árásir brezkra
sprengjuflugvéla á Norður-ítaliu. Það voru
tvær meginástæður fyrir þessu herbragði: Það þurfti að láta
þýzka loftflotann hafa nóg að gera, til þess að landganga banda-
manna í Norður-Afríku yrði fyrir sem mlnnstum truflunum, og
í öðru lagi að lama italska herinn. svo að Hitler hefði meiri óþæg-
indi en hjálp frá bandamanni sinum.
Siðara takmarkinu varð líka náð. Italir féllu að lokum alveg
samán og urðu úr leik sem styrialdarblóð. Sagnfræð! heimsstvrj-
aldarinnar síðari vlðurkennir, að brezki flugherinn hafi átt mjög
mikilyægan þátt í þessum gangi málanna.
I.oftárásirnar á Norður-ltalíu hófust með árás hundrað og
tólf sprengjuflugvéla á Genúu nóttina 22. október 1942, og i kjöl-
far hennar komu tólf stórárásir næstu tvo mánuði á eftir. Heiztu
skotmörkin voru enn fremur hafnir og iðnaðarsvæði Milanó
og Torínó. Fvrsta árásin á Milanó olli ofsalegri hræðslu, og mikill
hluti ibúanna yfirgaf borgina og kom ekki aftur fyrr en að
striðinu loknu.
Fyrir áhafnir sprengjuflugvélanna voru þessir leiðangrar líka
sannkallaðar eldraunir Fjarlægðin, hin slæmu veðurskilyrði og
hin erfiða flugleið yfir Alpana gerðu þessar langflugsferðir að
taugakveljandi pislargöngu. Þær kröfðust hins ýtrasta, sem kraf-
izt verður af flugmönnum. um úthald. reynslu, leikni og kjark.
Flugvélarnar þurftu að fljúga vfir snælínu Alpanna, en það var
afar áhættusamt, einkum vegna hins þunga sprengjufarms og
Isingarhættu.
Aðfaranótt liins tuttugasta og niunda nóvember heilsuðu Alp-
arnir flugsveitinni, sem var á leið til Torinó, með isköldum mót-
vindi, og aðeins helmingur hennar treystist til að halda áfram
á ákvörðunarstað.
„Við höldum áfram“.
Á meðal þeirra flugvéla, sem komust á ákvörðunarstað, var
flugvél Middletons hins ástralska, sem hafði sjö manna áhöfn
með sér.
Meðan flogið var yfir Frakklandi, tók Middleton eftir því, að
Sterling-vélin hans gat ekki hækkað flugið eins fljótt og hún
átti að gera. Hann vissi, að hann Þurfti að komast i fjögur þús-
und og þrjú hundruð metra hæð yfir ölpunum, og bað um skýrslu
frá vélamanninum. „Ef við höldum svona áfram, kemur ekki
til grelna, að við höfum nóg benzín eftir til að fljúga heim eftir
árásina," svaraði Jeffery. „Það verður nógu erfitt að halda sér
í þrjú þúsund og sjö hundruð metra hæð, og við eigum eftir að
hækka okkur talsvert enn þá. Ef við höfum heppnina með okk-
ur, getum við kannski haft það að Englandsströnd, en þess er þó
tæpíega að vænta.“
Middleton horfði út I illviðrið, hugsaði sig um stundarkorn og
tók siðan ákvörðun, „Við höldum áfrarn," sagði hann, og enginn
hreyíði mótmaelum. Þegar vélin nálgaðist Alpana, sá Middleton.
o>
að hæðarmælirinn sýndi enn þá þrjú þúsund og sjö hundruð
metra. Vélin neitaði að fara hærra. Það vantaði sex hundruð
metra til þess að vera öruggur yfir ölpunum. — Hann settl sig
í samband við Royde, siglingafræðinginn. „Athugaðu, hvort þú
getur ekki fundið fjaliaskarð," sagði hann vingjarnlega, „Ég get
ekki fengið þá gömlu nógu hátt til að fljúga yfir fjallatindana,
en ef við getum fundið gott skarð, komumst vlð engu að síður
yfir.“
Án þess að mæla orð I móti byrjaði Royde að leita á kortum
sínum. Brátt komu fiallshrvgglr og tindar í liós fvrir neðan og
við hliðina á flugvélinni. Fvrir framan þá lokaði snævi bak'ð
fjall leiðinni. Middleton hikaði ekki. Hann stýrði fullhlaðinni
vélinni eftir tllvisunum Rovdes i áttina að skarði. sem opnaðist
milli fiallshryggianna. Litlu siðar flugu þe>r miili snarbrattra,
snævi bakinna fiailahlíða. og tindarnir gnæfðu hátt vfir baim.
„Hafið þið nú ailir augun vel hjá ykkur," skipaði Middieton
og var rósemin sjálf. , Vélln verður léttari til baka, og þá getum
vlð fiogið hærra. En nú verðum við að gæta okkar vel.“
Áhöfnin gerðl það, sem henni var sagt, af meira en veniu-
legri skvldurækni og nákvæmni. Skarðið. sem þeir flugu eftir,
lá í sífelldum bugðum, en Middleton stýrði fiugvélinni frnm hiá
tindunum af óbifanlegu örvggi, eins og þegar jafnvægishiólreiða-
maður sýnir listir sínar. Stundum virtist eins og vængiaendarnir
væru ekki nema örfáa metra frá klettaveggjunum. Allt I einu
rak miðborðsskvttan Cameron upn hátt óp: „Fjall beint fyrir
framan!“ æpti hann. ..Gættu þín! Rétt fyrlr framan þig!"
Sem betur fór. sá Middleton hættuna næstum á sama augna-
bliki. Brot úr sekúndu átti áhöfnln ekki von á öðru en vélin
flygi beint inn í granítvegginn. En þá opnað!st skarð’ð aftur,
og flugvélin sveigði frá Með st.ðltaugum stýrði Middleton flug-
vélinni þétt fram hjá klettaveggnum.
Loftvarnarskothríð.
Það, sem á eftir kom, var samt enn verra. Hið Þrönga skarð
fór smám saman hækkandi, og það var allt útlit fyrir, að innan
st.undar mundi bað hverfa alveg. Það var ógernmgur að hækka
vélina nógu mikið til að komast vfir tindana. Middlpton komst
að þeirri niðurstöðu, að hann yrði að gefast upp við svo búið.
Or því að hann gat ekki ráðizt á óvinina. varð hann að reyna að
bjarga áhöfn sinni. Hann ákvað að fleygja sprengjufarminum
og reyna að komast yfir Alpana til baka með tóma véiina.
En einmitt þegar hann ætlaði að fara að skipa að sleppa
spreneiufarminum. gerði hann sér ijóst, að þeir voru nær komnir
yfir fiöllin. Það sáust engir tindar lengur, en aftur á móti sá
hann í fjarska borgina Torinó. greinilega upplýsta af blysum, sem
kastað hafði verið niður úr flugvélum. er komnar voru á undan
þeim, og enn fremur loguðu geysimiklir eldar, sem sprengjur
höfðu kveikt Þessi sjón fékk hann til að hlka. Hann sá, að of
seint var orðið að skipa að sleppa farminum: Flugvélin þaut
yfir hálendið aðeins örfáa metra yfir jörðu.
Nokkrum sekúndum siðar voru þeir sloppnir og flugu nú yftr
dalinh, þar sem Torinó lá fyrir framan þá. Middleton lækkaði
flugið og fór að ræða við Hyder, annan flugmann, um atriðl
Framhald á bls. 31.
Sprengjuflugvélin var stórskemmd, þegar heimferðin hófst, en
Middleton stjórnaði henni af öryggi yfir fjöllin, þrátt fyrir það að
hann var alvarlega særður.
c/>
Qx
c’
C
YIKAN