Vikan - 15.09.1960, Blaðsíða 7

Faðir hans var í Neapal, þegar hið hræðilega sl/s vildi ti| — en það
var alltaf erfitt fyrir soninn að segja frá því, hvernig dauða föður
hans hafði borið að.
Það var á fimmtudagsmorgni, í friminútum
milii annarar og þriðju kennslustundar, að
.Terome var boðaður á fund yfirkennarans. Það
olli honum engum áhyggjum, þvi hann var knapi,
og það var nafnbót, sem skólastjóri og eigandi
þessa dýra undirbúningsskóla veitti duglegum og
samvizkusömum nemendum í iægri bekkjunum.
Eftir það gat nemandinn smám saman hækkað í
tigninni og endað með því að verða riddari, um
það bil og liklegt þótti að hann næði því að kom-
ast upp í æðri skóla, svo sem Marlborough eða
Rugby.
Yfirkennarinn, herra Wordsworth, sat við skrif-
borðið og sýndist vera óstyrkur og vandræðaleg-
ur. Þegar Jerome kom inn, fékk hann þá ein-
kennilegu tilfinningu, að það væri sér að kenna.
— Seztu, Jerome, sagði herra Wordsworth. —
Gengur þér vel með flatarmálsfræðina?
— Já takk, yfirkennari.
— Ég var rétt áðan að fala við föðursystur þina
í síma, Jerome. Eg er hræddur um að það séu
slæmar fréttir, sem ég verð að segja þér.
— Já, yfirkennari.
— Faðir þinn hefur orðið fyrir slysi.
—■ Já, einmitt.
Herra Wordsworth leit dálítið undrandi á hann.
— Það var alvarlegt slys.
— Já, yfirkennari.
Jerome tilbað föður sinn, i hókstaflegri merk-
ingu. Eins og sumir búa sér til mynd af guði,
hafði Jeome skapað sér mynd af föður sinum.
Það var ekki sönn mynd af hinum eirðarlausa
ekk.iumanni og ritliöfundi, heldur af leyndar-
dómsfullum ævintýramanni, sem ferðaðist um
fjarlæg lönd — Nizza, Beirut, Mallorca og jafnvel
Kanarieyjar. Þegar Jerome var átta ára, var
hann sannfærður um, aO faðir hans væri vopna-
smyglari, eða í leyniþjónustunni. Nú var hann viss
um aí faðir sinn hefði særzt í vélbyssuskothríð.
Herra Wordsworth fitlaði við reglustriku, sem
lá á borðinu. Það var eins og hcnn væri ekki viss
um, hvernig hann ætti að halda áfram. Hann
sagði: v
— Þú veizt vist, að faðir þinn var í Neapel?
— Já, yfirkennari.
— Fööursystir þín fékk fréttir frá sjúkrahús-
inu í dag.
— Jahá.
— ÞaÖ var eiginlega umferðaslys, sagði herra
Wordsworth örvæntingarfullur.
— Já, yfirkennari.
Jerome skildi þaö mætavel, að þetta yrði kall-
að umferðaslys. Lögreglan hafði auðvitað átt
fyrsta skotið. Faðir hans hefði aldrei skotið nema
í ýtrustu nauðvörn.
— Ég er hræddur um, að faðir þinn hafi særst
hættulega.
— Jæja.
- Jerome, faðir þinn dó í gær. En hann þjáðist
ekkert. t
— Skutu þeir hann í hjartað?
— Fyrirgefðu, Jerome, hvað segirðu?
— Skutu þeir hann i hjartað?
— Hann var alls ekki skotinn, Jerome, Það
var svín, sem datt niður á hann.
Andlitsvöðvar herra Wordsworths kipptust und-
arlega til. Andartak var eins og hann ætlaði að
fara að hlæja. En hann áttaði sig, lokaði augun-
um, og sagði fljótmæltur, eins og hann vildi
losna sem fyrst við það sem hann þurfti að segja.
— Faðir þinn var á gangi á götu í Neapel og þá
datt svin niður á hann. Þetta var hræðilegt slys. I
Neapel hefur íólk svínin upp á þökum og svölum.
Þetta svín féll niður frá þriðju hæð. Það var
orðið of feitt og þungt og svalirnar mölbrotnuðu.
Svínið datt beint niður á föður þinn.
Herra Wordsworth stóð í skyndi upp frá skrif-
borðinu. Hann gekk út að glugganum og snéri
baki að Jerome. Bak hans hristist — kannski
var hann í svona mikilli geðshræringu.
Jerome sagði:
— Hvernig fór fyrir svíninu?
Þeð var ekki af kaldlyndi, að Jerome spurði
að þessu, þó herra Wordsworth léti það heita svo,
þegar hann sagði starfsfélögum sinum frá þessu.
(Reyndar bar hann það lika undir þá, hvort
Jerome væri heppilegur sem knapi). Jerome
reyndi bara að gera sér rtburðinn ljósan, og vildi
fá skýra hugmynd um allt sem skeði. Jerome
var heldur ekki einn af beim sem barma sér, og
allan timann, sem hann gekk í undirbúnings-
skólann, hvarflaði það aldrei aö honum, að það
gæti verið eitthvað spaurilegt við þau atvik, sem
ollu dauða föður hans. I hans augum var þetta
aðeins ein af ráðgátum li'sins. Það var fyrst löngu
seinna, þegar hann var kominn í svonefndan æðri
skóla, að hann i einu '■umarfríinu, sagði bezta
vini sínum frá þessu og komst þá að raun um,
hvernig aðrir litu á atburðinn.
Og alveg að ósekju va~ hann alltaf síðan kall-
aður svíniö.
Því miður var föðursystir hans gjörsnpydd
kýmnigáfu. Stækkuð mynd af fööur hans stóð
á píanóinu. Hún sýndi hávaxinn mann, f illa
saumuðum fötum, og var tekin á Capri, með
Faragieionesklettana í brksýn. Hann hélt á regn-
hlíf, sem átti vist að hlífa honum fyrir sólsting.
Þegar Jerome var orðirn 16 ára, varð honum
ljóst, að myndin líktist frekar höfundinum að
,,Sól og skuggar" og „Laufþök á Baleareyjum" en
njósnara leyniþjónustunnar. Samt sem áður virti
hann minningu föður sírs. Hann átti ennþá full
albúm af litrikum póstkortum, sem han hafði þó
tekið frímerkin af, í frímerkjasafnið sitt — og það
pindi hann þegar föðursystir hans minntist á
dauða föðú- hans.
Það var hrrnðilegt slys byrjaði hún alltaf á að
segia, þega’* ókunnugir komu, og gestirnir settu
alltaf á sig áhuga- og meðaumkunarsvip.
Það ý’ar auðvltað bara hræsni, en Jerome fannst
það nndstyggilegt. þegar áhugi þeirra vaknaði
skyndilega, mitt í ruglingslegri frásögn föður-
systurinnar.
— Það er alveg ótrúlegt, að slikt skuli geta
komið fyrir í siðmenntuðu landi, sagði föðursyst
irin. — Manni hefur alltaf verið sagt, að Italía
stæði á svo háu menningarstigi. Auðvitað getur
maður búist við hinu og þessu á ferðalagi i út-
löndum, en bróðir minn var vanur ferðamaður.
Hann hafði alltaf síu með sér til að sigta vatnið.
Þið skiljið, það er miklu ódýrara en að kaupa
sódavatn. Bróðir minn s-'gði ailtaf, að vatnssían
sín borgaði vínið, sem hann drykki með matn-
um. Á þessu getið þið séð, hve varkár hann var.
En hverjum gat dottið í hug, að svin myndi detta
ofan á höfuðið á honum begar hann var á göngu
á Via Dottore Manuele Panucci, á leið til vatna-
fræðisafnsins.
Það var á þessum stað í sögunni, að áhugi gest-
anna vaknaði.
Faðir Jerome hafði ekki verið neitt sérlega
þekktur rithöfundur. E’n sá tími kemur venju-
lega, einhvern tíma eftir að rithöfundur er dáinn,
að einhver hefur samband við menningardálk
blaðanna og skýrir frá því, að hann sé að skrifa
ævisögu rithöfundarins, og biður um aðstoð við
að auglýsa eftir bréfum og skjölum. Sömuleiðis
biður hann vini hins látna, að segja frá atvikum
úr lífi hans. Flestar ævisögurnar koma aldrei í
út. Stundum verður manni á að láta sér detta
i hug, hvort hér sé um einhverja undarlega þving-
Tin að ræða, eða hvort ævisöguritararnir hafi hér
fundið út auðvelda leið til að ljúka námi sínu
við Kansas eða Nottingham háskólann. En þar
sem Jerome var löggiltur endurskoðandi, þekkti
hann ekkert til bókmenntaheimsins. Hann vissi
ekki, hve litið var að marka þetta, og að verk
föður hans voru löngu úrelt.
Þegar árin liðu. fór hann að undirbúa frásögn
af da.uða föður síns, með það fvrir augum, að
draga sem mest úr þvi hlálega í sambandi við
hann. Það hefði ekki þýtt að neita um upplýs-
ingar, því þá hefðu ævisöguritararnir leitað beint
til föðursysturinnar, en hún varð háöldruð, án
þess að missa neitt af framtakssemi sinni.
Jerome uppgötvaði, að hægt var að nota tvær
aðferðir. Sú fyrri var einfaldlega ?ú, að gera
frásögnina það langdregna, að þegar að slysinu
kæmi, væri búið að þjarma svo að lesandanum, að
dauðinn væri velkominn. Hið óvrænta við atvikið
hafði auðvitað þá hættu í för með sér, að hlegið
yrði að frásögninni. Þegar Jerome notaði þessa
aðferð, byrjaði hann alltaf eins ýtarlega og mögu-
legt var. '■
Þið þekkið efalaust Neapel með ölium þessum
háu leiguhjöllum. Mér hefur verið sagt, að
Neapelbúar íinnist þeir vera eins og heima í
New York, aiveg eins og fólki frá Torino finnist,
það vera heima hjá sér í London, vegna þess að
árnar, sem renna í gegnum báðar þessar borgir,
iíkjast hvor annarri. Hvert var ég nú kominn?
' .Tú, ég var að taia um Neapel. Þið getið ekki í
ímyndað ykkur hvað fólk hefur upp á svölunum >
hjá sér í þessum skýjakljúfum þarna. Það væri
nú sök sér, ef að það væri aðeins þvottur og
rúmfatnaður — en húsdýr, það er nú full langt
gengið! Hænsni og meira að segja svín. Þessi
svin fá sama sem enga hreyfingu óg verða þess
vegna væði stór og feit.
Hann vissi, að í þessum kafla sögunnar, byrjaði
augnaráð áheyrandans að verða starandi. Hann
hélt áfram:
— Eg veit ekki, en kannski að þið vitið það,
hvað svona skepnur geta orðið þungar, en öllum
þessum gömlu húsum er illa viðhaldið. Einar
svalir brotnuðu undan sliku svíni. Það var uppi
á þriðju hæð. Það lenti á svölunum fyrir neðan
og kastaðist út á götuna. Faðir minn var á leið
til vatnafræðisafnsins, þegar svínið datt ofan á
hann og hálsbraut hann. Það var alveg óhjá-
kvæmilegt, með slikum hraða og úr þessari fall-
hæð.
Þetta var áhrifamikil leið til þess að gera spenn-
andi sögu leiðinlegá.
Einkennið á hinni frásagnaraðferðinni var sam-
þjöppunin.
— Faðir minn var drepinn af svini.
Framhald á bls. 25.
VIKAN
7