Veðrið - 01.04.1959, Síða 29

JÓN EYÞÓRSSON:
V eðurdagbækur
ÞaS er kunnara en frá þurfi að segja, að fjölcli manns á landi hér hefur skrif-
að dagbækur, einkum í sveitum. í fásinninu hefur veðrið, skepnuhöld og gesta-
komur orðið helzta uppistaðan, veðrið þó langsamlega mest. Það er síbreytilegt
og ræður auk þess mestu um daglega líðan manna og afkomu.
„Ég er bóndi, allt mitt á
undir sól og regni.“
Stöku maður hefur eingöngu haldið dagbækur yfir veðrið, byrjað ungfullorð-
inn og haldið því áfram fram í gráa elli. Það þarf rnikla ástundun til að gera
þetta, og mér hefur oft orðið til þess hugsað, hversu mikill skyldleiki er með
þessum dagbókahöfundum og hinum nafnlausu sagnahöfundum. Enginn biður
þá eða hvetur til að skrifa, engu er það launað, og óvíst er hvort verkið verður
nokkurs metið eða varðveitt af erfingjunum.
Mér hafa borizt sýnishorn af nokkrum sllkum veðurbókum. Þær eru einhæfar
og lítill skemmtilestur. En ég ber mikla virðingu fyrir höfundunum, og vitan-
lega geta þær veitt vitneskju um veðurlag í sambandi við einstaka atburði,
vitneskju, sem hvergi verður annars staðar fengin. Margt veðurdagbóka eru
miklu eldri en hinar skipulögðu veðurathuganir hér á landi. í þeim er geymt
mikið orðasafn til veðurlýsinga.
Þeir, sem eiga í fórum sinum gamlar veðurbækur úr tíð feðra sinna geta
varla ráðstafað þeim á heppilegri hátt en að senda þær Veðurstofu íslands eða
Þjóðskjalasafni til varðveizlu.
Hér á eftir mun ég taka upp sýnishorn úr nokkrum veðurbókum, sem ég
hef undir höndum.
Fyrst verður fyrir mér stílabók, sem ég fékk úr handritum Pálma Hannessonar
rektors. í þessa bók hefur Sigurður Ólafsson frá Kárastöðum í Skagafirði skrif-
að: Ferðalög Gunnlaugs bónda og fræðimanns Jónssonar, síðast að Skugga-
björgum í Deildardal. — Tckið samati eftir Ár- og Dagbóli hans á Lbs. nr. 1588.
Dagbókin hefst árið 1807, er Gunnlaugur leggur land undir fót og labbar
norðan úr Skagafirði suður í Keflavík. Hann er 15 daga á leiðinni, og nú skul-
um við sjá, hve langar dagleiðir hans voru og hvernig tíðarfarið var um þær
mundir.
H. 5. marz leggur hann upp frá Tumabrekku í Óslandshlíð að Hofsstaðaseli. Þá
er SV-átt, hvassviðri, úrkomulaust og frost. Þar er hann um kyrrt til h. 9., að
suðurferðin hefst.
M. 9. Farið frá Hofsstaðaseli að Víðimýri. S-átt, þíðviðrisþeyr, úrkomulaust
og hiti.
28 — VEÐRIÐ