Fréttablaðið - 04.12.2009, Síða 31

FÖSTUDAGUR 4. desember 2009
náði fram alls 72 undanþágum og
fyrir vörum í aðildarsamning. Þar
á meðal fengu Maltverjar undan-
þágu í einu af grundvallaratrið-
um Evrópu samvinnunnar – frelsi
til fjárfestinga. Í aðildarsamn-
ingi Möltu er ákvæði sem telst
varanleg undanþága og felur í
sér að aðrir ESB-borgarar verða
að hafa verið búsettir á Möltu í
a.m.k. fimm ár til að öðlast rétt
til að eignast fleiri en eina fast-
eign. Þessi undan þága sækir fyr-
irmynd sína í undanþágu sem
Danir hafa gagnvart fjárfest-
ingum annarra ESB-borgara í
dönskum sumarbústaðalöndum en
ríkis borgarar annarra ESB-þjóða
verða að sýna fram á fasta búsetu
í Danmörku í a.m.k. fimm ár áður
en þeir öðlast rétt til kaupa á
sumarbústaðalandi.
Sjávarútvegur
Annað dæmi um sérákvæði sem
Maltverjar náðu fram í aðildar-
samning snýr að sjávarútvegs-
málum. Malta hefur haft nokkra
sérstöðu í sjávarútvegi sem helg-
ast af því að snemma á áttunda
áratugnum lýsti Malta yfir 25
mílna efnahagslögsögu en erfið-
lega hefur gengið að fá lögsöguna
viðurkennda á alþjóðavettvangi.
Þrátt fyrir það hefur Maltverj-
um að mestu tekist að stjórna
fiskveiðum innan lögsögunnar en
þeim hefur þó ekki tekist með öllu
að útiloka sókn erlendra fiskiskipa
í stofna innan hennar. Helgast það
aðallega af því að flestir stofnar
sem fyrirfinnast í lögsögu Malt-
verja eru deilistofnar sem þeir
deila með Miðjarðarhafsríkjum
ESB og Norður-Afríku.
Eins og fram hefur komið falla
fiskimið utan 12 sjómílna alla
jafna undir sameiginlega sjávar-
útvegsstefnu ESB. Í samninga-
viðræðunum fóru Maltverjar hins
vegar fram á að halda 25 mílna lög-
sögu. Til að samræma sjónarmið
Maltverja að sjávar útvegsstefnu
ESB var farin sú leið að veiðar á
hafsvæðinu umhverfis Möltu innan
25 mílna takmarkast við skip undir
12 metrum að lengd, en uppistaðan
af fiskveiðiflota Maltverja er
undir þeim lengdarmörkum. Ljóst
er að þetta fyrirkomulag tryggir
maltneskum sjómönnum einum
aðgang að hefðbundnum heima-
miðum þeirra einfaldlega vegna
þess að það er alsendis óraunhæft
að sækja á miðin úti fyrir strönd-
um Möltu frá höfnum nágranna-
ríkjanna á 12 metra bátsskeljum.
Sjávar útvegshagsmunir Malt-
verja voru með þessu varðir með
25 mílna verndarsvæði þar sem
einungis eru leyfðar strandveiðar
á fleytum undir 12 metrum. Hér er
því um skýra undanþágu að ræða
og sérákvæði innan sjávarútvegs-
stefnu ESB.
Samantekt
Aðildarsamningur Maltverja
og Norðmanna getur einungis
gefið okkur óljósa mynd af því
sem Íslendingar gætu hugsan-
lega upplifað í aðildarviðræð-
um. Sjávarútvegur Maltverja er
í mýflugumynd í samanburði við
íslenskan sjávarútveg og efna-
hagslegt mikilvægi sjávarútvegs
og landfræðilegar aðstæður Norð-
manna eru ólíkar því sem hér ger-
ist. Þjóð með ríkjandi hagsmuni í
sjávarútvegi hefur aldrei sótt um
aðild að ESB og því má segja að
það hafi aldrei reynt á þennan
málaflokk fyrir alvöru í aðildar-
viðræðum. Reynsla Maltverja og
Norðmanna af aðildarviðræðum
getur þó varpað ákveðnu ljósi á
hugsanlega stöðu okkar og hún
segir okkur að ávallt er reynt að
finna lausnir og leiðir til koma til
móts við sérþarfir umsóknarríkis.
Í næstu grein verður lagt mat á
stöðu Íslands á sviði sjávarútvegs
í aðildarviðræðum.
Höfundur er stjórnmálafræð-
ingur og vélstjóri á Sólbaki EA-
1. Greinin byggir á rannsókn
höfundar sem birtist í bókinni
Gert út frá Brussel? árið 2002.
Jafnframt er stuðst við grein höf-
undar „Hvalreki eða skipbrot“
sem birtist í bókinni Ný staða
Íslands í utanríkismálum frá
2007.
HUGURINN BER ÞIG AÐEINS HÁLFA LEIÐ
BERÐU SAMAN VERÐ OG ÞJÓNUSTU
NÆST ÞEGAR ÞÚ FLÝGUR
HVERS VEGNA VELUR ÞÚ ICELANDAIR?
• Icelandair er í fyrsta sæti meðal evrópskra flugfélaga það sem af er árinu 2009
fyrir stundvísi á flugleiðinni milli Evrópu og Bandaríkjanna.
• Í september var Icelandair í fyrsta sæti þegar skoðuð var stundvísi flugfélaga sem
fljúga á stuttum og meðallöngum flugleiðum innan Evrópu.
• Icelandair hefur á þessu ári verið í fyrsta sæti þegar litið er til áreiðanleika flugfélaga
í Evrópusambandi flugfélaga, þ.e. Icelandair hefur aflýst flugi sjaldnar en allir aðrir.