Vikan - 10.08.1961, Qupperneq 17

Ungverjar fögnuðu komu rúss-
nesku herjanna og þóttust frelsun
fegnir, og það gerði Eva Kelcsényi,
höfundur þessa greinaflokks, einn-
ig. En þegar hún komst að raun
um, að þeir tóku alla hina and-
nazistísku samstarfsmenn Wallen-
bergs höndum, tók hún að spyrja
sjálfa sig, hvort þarna mundi um
nokkra frelsun að ræða.
Frelsishersfylkingin rússneska var fullar tvær klukkustundir að fara fram hjá á sigur-
göngu sinni um götur Búdapest. Og á eftir henni gengu borgararnir f annarri fylkingu
og fögnuðu frelsinu undan oki nazista.
AS svo mæltu gekk hann á brott, en lögreglu-
mennirnir störðu ó eftir honum sem steini lostnir
vegna dirfsku hans. Þegar hann fór, þóttist hann
þess fullviss, aS enginn þar vissi neitt um, hvaS
orSiS hafSi af dr. Sugar. Húsnúmerið, sem hann
nefndi, var á aSalstöSvum örvakrosshreyfingar-
innar.
VarSliSar meS alvæpni vöktu athygli Wallen-
bergs á þvi, aS honum yrSi óheimilt aS fara út úr
byggingunni, nema hann gæti sýnt skriflegt leyfi
til þess frá sveitarforingjanum. En Wallenberg
gerSi aSeins aS yppa öxlum litillega og gekk inn
fyrir þröskuldinn, rétt eins og hann væri aS fara
inn i kvikmyndahús og hinir vopnuSu varSliSar
ekki annaS en venjulegir dyraverSir.
Wallenberg gekk síðan rakleitt niSur i kjallar-
ann. Þar loguSu ijós á nokkrum vaxkertum. Á gólf-
inu lágu sárþjakaSir og hörmulega leiknir menn,
sem misþyrmt hafði veriS meS pyndingum. Wall-
enberg krafSist þess aS mega hafa tal af yfir-
foringjanum i aSalstöSvunum, Ferenc Nidosi, en
hann var ekki viSstaddur, og varS Wallenberg því
aS láta sér nægja að ræSá viS eina af vinkon-
um hans, sem hnipraSi sig þar saman uppi á
iegubekk og japlaSi á smákökum, Wallen-
berg baS hana aS visa sér til undirforingjans,
Kurts Rettmanns, en stúlkan kvaS hann ekki
heldur vera viSstaddan.
— Þá er vist ekki um annaS aS gera en aS
þér lialdiS á brott héSan, mælti Wailenberg
viS túlkinn, og þótti Hajnal þaS gott, því aS
hann var hvorki sendisvedtarmaSur né held-
ur hreinn Aríi. Wallenberg fyigdi honum til
dyra og bauð honum aS halda rakleitt til
fundar viS Hindy hershöfSingja. VarSliSinn
veitti því athygli, aS þeir nefndu nafn hers-
höfSingjans, og þaS var víst eingöngu þess
Vegna, aS hann leyfSi túlkinum óhindraS út
að ganga.
Wallenberg sneri aftur inn í bygginguna.
fíann dvaldist nokkrar klukkustundir þarna
í vargabælinu, krafSist þess, aS dr. Sugar yrði
Játinn laus, en þegar klukkan var langt geng-
in í átta, varS hann þó aS halda á brott, án
þess aS þær viSræSur hefSu nokkurn árang-
ur boriS. HeimferSin var iangt frá því aS
vera meS öllu hættulaus, því aS almenningi
var bönnuð öll útivist eflir klukkan sjö, og
hafði verið tilkynnt, að lögreglan mundi
skjóta fyrirvaralaust hvern þann, sem sæist
á ferli eftir þann tíma. En Wallenberg kunni
Göturnar í Búdapest voru illa farnar eftir
átökin. Þarna sést rússneskur skriðdreki,
sem stöðvazt hefur við sprengjugfg.

Kússneska hernum tókst brátt að koma á röð og reglu í borginni — á yfirborðinu. Rúss-
neskir hermenn tóku að sér alla stjórn á umferðinni og svifust þá einskis, ef i það fór.
ekki að hræðast, þegar eingöngu var um
hans eigið öryggi að ræða.
Nokkrum dögum siðar var rofið allt sima-
samband í borginni, og varð því að iáta sendi-
menn fara með öll skilaboð og orðsendingar.
Það var föst regla hjó Wallenberg, að hann
fól sendimönnum aldrei þau skilaboð, sem
ætla mátti að stefnt gætu lífi þeirra i hættu.
Væri um einhverja áhættu að ræða, fór hann
jafnan sjálfur. Næstu dagana var hann því
stöðugt á faraldsfæti.
Við Gabor vorum þá setzt að í Mosonmagy-
arovar, þar sem við unnum okkar starf eins
vel og olckur var frekast unnt. Þarna i landa-
mærahéruðum var fullkomið stjórnleysi.
Eini kosturinn, sem því fylgdi, var sá, að
fyrir þessa algeru upplausn og öngþveiti var
eingöngu um málamyndaeftirlit með flótta-
mönnum að ræða.
Við komumst í óvænt vandræði, þegar viS
dag nokkurn stóðum skyndilega augliti til
auglits við þau Hans, Babszi og Medi. Þar
sem við stóðum mitt i flóttamannaþvögunni,
Malínóvski marskálkur. Skyldi hann vita,
hver urðu örlög Wallenbergs? Eflaust, en
hann þegir að hætti Rússa.
hugði Hans, að við værum einnig á leiðinni
til Vinar. Bíllinn hans hafði bilað, og nú fór
hann þess á leit við okkur, að þau fengju að
verða okkur samferða i bilnum, en það var
að sjálfsögðu óhugsandi. Wallenberg hafði
tekið okkur stranglega vara fyrir því að aka
yfir landamærin, og persónulega höfSum viS
heldur litla löngun til þess aS aka inn á land-
svæði þriðja ríkisins í bíl, sem bar „C D“ ein-
kennisstafi sendisveitarþjónustu, en skrásetn-
ingartölustafi frá Búdapest. Við vorum þvi
tilnerydd, eins hæversklega og okkur var
Framhald á bls. 30.
MUCAN 17