Vikan - 23.08.1962, Page 11

■

Tómstundum sínum verja menn á ýmsan hátt; einn skrifar, annar les.
1 stóru timburhúsi vestur á Stýrimannastig í
Reykjavík á sér stað nokkuð sérkennilé'g líknar-
og mannúðarstarfsemi, sem er tiltölulega ung að
árum hér’endis, en hefur um alllangt skeið ver-
ið rekin með talsverðum hlóma víða erlendis.
Hér er um að ræða starfsemi Verndar, en svo
nefnist félagáskapur einn, er hefur það helzt á
stefnuskrá sinni að leiðbeina og hlúa að þeim
ógæfusömu einstaklingum, er komizt hafa í kast
við lög og rétt og bíð.a dóms eða hafa lokið við
að afplána refsidóma. Reynt er eftir megni að
verða þessu fólki að liði, veita því fatnað, fæði
og húsaskjól eftir þörfum og lijálpa þvi til að
fá atvinnu og annað, er stuðlað getur að því,
að það gerist aftur góðir og gegnir þjóðfélags-
borgarar að ípkinni refsivist. Svo merku og
göfugu starfi er hér unnið að, að ástæða er fyrir
a’la þá, er bera hag og heill þjóðarheildarinnar
fyrir brjósti sér, að gefa því fullan gaum.
Afbrotamönnum hafa lengstum verið allar
bjargir bannaðar hér á landi, og hafa þeir átt
sér fremur litillar viðreisnar von, sem á ann-
að borð hafa ratað í þá hörmulegu ógæfu að
v.rða brotlegir við lög landsins. Fólk hefur litið
þá liornauga, varazt að hafa við þá mikil mök,
í stuttu rnáli sagt bolað þéim út úr mannlegu
samfé.agi. Almenningi hefur gleymzt, að í hópi
þessara manna leynast oft hin beztu mannsefni,
sem svo lítil jjjóð, sem við íslendingar, hefur ekki
efni á, að fari forgörðum vegna skeytingarleysis
og skilningstregðu.
Slyppir og snauðir menn, sem aftur eru orðn-
ir lrjálsir eftir langa dvöl í fangelsi eða betr-
unarhúsi, hafa oft á tíðum misst það, sem þeim
er dýrmætast af öllu. Þeir hafa glatað virðing-
unni fyrir sjálfum sér og týnt trúnni á lífið og
mennina. Ættingjar og vinir hafa í mörgum til-
fellum snúið við þeim baki. Og lifið er þeim
andhverft á ýmsan hátt.
Þegar svo er í pottinn búið, er æði oft hætta
á, að illa fari. Þreyttir og vonsviknir Ieita menn
í fornan félagsskap, láta reka á reiðanum og áð-
ur en þeir vita af eru þeir orðnir enn á ný brot-
iegir við lög og landsrétt og sama saga endur-
tekur sig.
Það er einmitt hlutverk Verndar að koma í
veg fyrir slíkar sorgarsögur. Þessum mönnum
réttir Vernd hjálparhönd, leitast við að gefa
þeirn kjark og nýja von og reynir að gera þeim
ljóst, að því fer fjarri, að þeir séu nokkrir svart-
ir sauðir, sem munu sæta eilifri útskúfun, held-
ur breyzkir menn, sem liafa misstigið sig á braut-
um lífsins, eins og alla getur hent.
Vikan fagnar tilkomu Verndar og vonar, að
henni verði langra og giftudrjúgra starfsdaga
auðið. Til að gefa lesendum sínum gleggri og
greinarbetri mynd af þessari gagnmerku starf-
semi, brá fréttamaður blaðsins sér eigi alls fyr-
ir löngu vestur á Stýrimannastíg 9, þar sem
Vernd hefur aðsetur. Naut hann þar gestrisni
frú Þóru Einarsdóttur, formanns Verndar, og
Skúla Þórðarsonar, frainkvæmdastjóra félags-
ins, sem kynntú honum starfsemina. Skoðaði
fréttamaðurinn liúsið undir leiðsögn frúarinnar
og fannst mikið til um, hve vel og smekklega
það er úr garði gert. Er það búið nýjum og
veglegum húsgögnum, sem velviljaðir aðilar hafa
fært félaginu að gjöf, mestur hluti þess er ný-
málaður, herbergi öll í góðu ástandi og umhirðu
og svo mætti lengi telja. Er ekki að efa, að þarna
er þeim ógæfumönnum, sem gist hafa Litla-
Hraun búinn hinn ákjósanlegasti griðastaður,
áður en þeir leggja út í lífsbaráttuna á nýjan
leik, væntanlega með þá ósk í huga að gerast
nýir og betri menn.
Að lokum fékk fréttamaðurinn tækifæri tii að
ræða lítilæga við frú Þóru og varð hún góðfús-
lega við þeirri ósk, að svara nokkrum spurning-
um, scm lagðar voru fyrir hana varðandi Vernd
og starfsemi hennar.
— Hver voru tildrögin að stofnun Verndar
og hver er tilgahgur félagsins?
— Frumkvæðið að stofnun Verndar kom frá
Kvenréttindafélagi íslands, en á fundi þess fé-
lags var flutt érindi um fangahjálp og aðstoð
við dæmda menn. Erindið vakti slíkan áhuga
félagskvenna, að kosin var nefnd, nánar til tekið
hinn 28. mai 1959, til að vinna að stofnun sam-
taka, sem hefðu það einkum á stefnuskrá sinni,
að hjálpa þvi fólki, sem brotlegt hefur gerzt við
refsi.öggjöf landsins. Á stofnfundinum gengu
þegar um 80 manns i samtökin og hefur með-
limum í félagssamtjkunum Vernd síðan fjölgað
stöðugt.
— Er Vernd þá félag áhugasamra einstakl-
inga?
— Nei, ekkert frekar. Vernd eru samtök ein-
staklinga, félaga og fyrirtækja, sem greiða ár-
legt gjald til samtakanna og halda þeim þannig
uppi. Samtökunum er einnig ætlað að hafa nána
samvinnu við opinber stjórnarvöld, stofnanir og
einstaklinga, sem leggja vilja þessu þarfa mál-
efn lið.
— Eru samtökin kannski að einhverju leyti
rekin á vegum hins opinbera?
— Það verður tæplega sagt. Að visu veitir
ríkið okkur 170 þúsund króna styrk á ári hverju
og bærinn greiðir sem svarar húsaleigu fyrir
hús það, sem starfsemin er nú í. Að öðru leyti
verður Vernd að bjarga sér á eigin spýtur og
er það oft býsna erfitt, því að skjólstæðingar
hennar eru yfirleitt slyppir og snauðir, er fanga-
vist þeirra er lokið og verður Vernd þá að hlaupa
undir hagga. Þess má svo geta úr því að við er-
um farin að ræða fjárhag Verndar, að auk þeirra
einstaklinga, félaga og fyrirtækja, sem eitthvað
liafa látið af hendi rakna, hafa allmörg bæjar-
félög veitt okkur álitlega fjárstyrki. Allt er þetta
þegið með þökkum, en betur má ef duga skal, og
væri óskandi að fleiri aðilar sýndu okkur slikan
skilniug.
— Hvernig er það, frú Þóra. Ekki hófuð þið
starfsemina strax hér á Stýrimannastíg 9?
- — Nei, — í fyrstu leigðum við húsnæði i Að-
alstræti 18 og var það einungis skrifstofuhús-
næði. Auðvitað var það alls kostar ófullnægj-
andi og kom íljótlega að þvi, að félagið tók á
leigu húsið Stýrimannastíg 9 með hjálp bæjar-
ins. Skapaðist þar aðstaða til að taka á móti
dvalargestum, fyrrverandi föngum, sem koma af
Litla-Hrauni og koma undir þá fótum á nýjan
leik.
— Hvernig liagið þið nú þessu líknarstarfi
ykkar hér?
— Hér tökum við á móti mönnum, sem hiða
dóms eða liafa nýlokið refsivist en eiga hvergi
alhvarf, — fyrst og fremst þeim, er afp.ánað
hafa. Þessum mönnum veitúm við húsaskjól og
mat og fá þeir livort tveggja ókeypis fyrsta
hálfa mánuðinn eftir að þeir koma úr fangels-
inu, — dveljist þeir lengur hér, verða þeir að
greiða 60 krónur í dvalarkostnað fyrir hvern
dag, scm framyfir er. Við önnumst einnig margs
konar aðra fyrirgreiðslu fyrir skjólstæðinga
okkar, — látum þeim til dæmis í té ókeypis fatn-
að, veitum þeim ýmsa persónulega þjónustu, sjá-
um þeim fyrir læknisaðstoð, en f.estir hafa þeir
glatað sjúkrasamiagsréttindum, reynum að út-
Frainhalii á bls. 37.
VIKAN 11