Vikan - 06.09.1962, Blaðsíða 36

f/E GILOGUR
betra. Það var til dæmis mun örð-
ugra fyrir Bretavinnukynslóðina að
gefa sig að skóldskap, en okkur, er
í dag sinnum þessu, enda sést það
greinilega á skáldum þ.ióðarinnar.
Dagur Sigurðsson kveikir sér í
nvrri sígarettu og horfir um stund
hugsi út um glugga herbergisins.
Ég sé, að hann ætlar að segja eitt-
hvað meira, svo að ég spyr einskis en
þegi.
— Annars verður bráðum himna-
ríkissæla að fást við skáldskap hér
á landi, heldur hann áfram. Þá verð-
ur fyrst gaman að lifa.
— Er það rétt, Dagur, að Reyk-
v’kinsar líti niður á skáldskap og
telíi hann ómerkilegan, eins og einn
kollega þinna lét hafa eftir sér hér
á dögunum?
— Nei. bað er ekki rétt. Að vísu
skintast Revkvíkingar í allmarear
stéttir. sem líta misiöfnum augum á
skáldskan, en yfirleitt virðast mér
Revkv'kin'íar mjög hlynntir skáld-
skap off l’stum. Þeir eru til, sem
fara heldur í bíó en á málverkasýn-
ingu og kaupa fremur miða á dans-
leik en góða bók. svo eru aðrir, sem
fylgiast vel með því, sem gerist i
bókmenntum og listum. Ég held. að
Reykvíkingar séu miklir bókmennta-
vinir og komi vel fram við skáldin
sín, — þó að pípt sé á eftir manni
á götu. eins og oft ber nú við, má
ómögulega líta á það, sem fyrirlitn-
ingu á skáldum og skáldskap. Það
er pípt á eftir hverjum einasta
manni. hvar svo sem hann stendur
í mannfélagsstiganum, og þeir eru
áreiðanlega miög fáir, sem aldrei
hafa sætt aðkasti. Hitt er svo ann-
að mál, að menn verða að kunna
að taka því skynsamlega.
— Hvert er álit þitt á nútíma-
skáldskap?
— Ég held, að íslenzkur nútíma-
skáldskapur sé að mestu levti leir-
bull eins og íslenzkur skáldskapur
hefur verið frá alda öðli. Hér á landi
hefur alltaf verið ort óhemju mik-
ið bull, en frá því eru undantekn-
ingar, því að við eigum líka töluvert
af góðum skáldskap, bæði gömlum
og nýjum.
— Standast íslenzk nútíðarskáld
samiöfnuð við erlenda starfsbræður
sína?
— Já, íslenzk ungskáld standa er-
lendum nútímaskáldum af yngri
kvnslóðinni fullkomlega jafnfætis að
mínu áliti. Það er mikill misskiln-
ingur að halda, að íslenzkir höfund- þess vegna, sem hann kennir sig við
ar séu hvergi boðlegir utan lands-'‘Pálmholt.
steina, —• Matthías Johannessen,^ — Hvernig er að vera ungt skáld
36 V«AN
sem af mörgum hér heima er talinn
bullari, er til dæmis álitinn stór-
snjallt skáld í Danmörku og fleiri
slík dæmi mætti nefna.
— Hvað vilt þú segja um síðustu
úthlutun listamannalauna, Dagur?
— Um það leiðindamál vil ég sem
minnst tala. Blaðamaður Vísis ræddi
við mig um það einhvern tíma i
fyrra, það samtal kom fyrir almenn-
ingssjónir og hef ég engu þar við
að bæta.
— Að lokum langar mig til að
biðja þig að segja mér, hvemig þú
telur framtíðarhorfur skáldskapar
á fslandi.
— Framtíðarhorfur skáldskapar á
fslandi eru tvímælalaust mjög
glæsilegar. Ég held, að óskatímar
séu í vændum, ekki aðeins í bók-
menntum, heldur jafnframt í listum
vfirleitt. Ég byggi þetta einkum á
tvennu, í fyrsta lagi eru ungir lista-
menn í nánari tengslum við fólkið
en áður var, þeir semja sig yfirleitt
að siðum þess, en það er auðvitað
frumskilyrði þess, að listamennirnir
skilii fólkið og fólkið listamennina,
og í öðru lagi eru uneir listamenn
í dag kjarkmeiri. sjálfstæðari og
færari um að standa á eigin fótum
en fyrirrennarar beirra. Nú á tím-
um eru vaxtarskilvrði skáldskanar
sffellt að batna. off ég trúi ekki
öðru en bess fari að eæta f hók-
menn+unum áður en lanet um ifður.
Ég braut saman blaðið. stakk blý-
antinum í vasann. o® við Daeur
sknnduðum niðu»- ótaf bren, geenum
margar dvr o« út á götuna. þar sem
siimprsóHrt beið okkar og brosti sfnu
íocnirsta brosi. bersýnifetra tahsvert
óbolinmóð að bfða eftir að betta
lanCTa samtal nkkar tæki enda. Við
kvöddnmst með virktum á næsta
eötuhnrei. pa bakkaði Deei skvr oe
greinareéð cvör ne ámaði honum
pllm beitla á lictnmannsbrantinni.
cíðari bétrium við hvor sína leið —
é" unn á ritstiórnarskrifstnfur Vik-
unnar að hrroa hiá mér samtai okk-
ar Daes. en bpnn niður á Mnkkakaffi
að fá sér eitthvað f svaneinn. rabba
við kolieeana. — o" síðast en ekki
stzt að leita nvrra vrkisefna.
..ÞAÍ) FT? líKKJPT f TTFTMTNITM
XTMrtTST.^GRA rv TJNGT
SKÁUD".
Hann Jón sem situr við hlið mér,
er bæði skáld og fílósóf. Auk þess er
hann Eyfirðinaur, og það er einmitt
á fslandi? spyr ég Jón um leið og
við látum hvítvínsflöskuna ganga á
milli okkar, þar sem við sitjum á
Amarhóli í björtu sólskini sumar-
dagsins.
— Ja, svarar Jón og veltir vöng-
um. Það er ágætt, þegar veðrið er
gott og maður hefur nóg að éta. En
veðrið er auðvitað misjafnt, — og
maður fær misjafnlega mikið að éta.
-—- Er það rétt, að Reykvíkingar
líti niður á skáld og telji skáldskap
ómerkilegan?
— Nei, það er della. Ég held, að
þeir séu sízt óbókhneigðari en aðr-
ir íslendingar og alls ekki mjög frá-
hverfir skáldskap. Annars hef ég
kynnzt Reykvíkingum sem gestur,
þar sem ég er utanbæjarmaður, og
þekki þá fyrst og fremst sem slík-
ur. Reykvikingar eru sjálfsagt mis-
jafnir eins og annað fólk og viðhorf
þeirra breytileg.
— Hvert er álit þitt á nútíma-
skáldskap, Jón?
Ja, búskapurinn er lélegur á
íslandi, og skáldskapurinn geldur lé-
legra búskaparhátta.
—- Þú átt við þjóðarbúskapinn?
— Já, því ekki það?
— Standast íslenzku ungskáldin
samjöfnuð við erlenda starfsbræður
sína?
— Já, alveg áreiðanlega. Mér
finnst, að íslenzku ungskáldin
standi þeim útlendu ekkert að baki.
Hins vegar er það náttúrlega dálít-
ið upp og ofan eins og gengur.
— Eru ungu skáldin íslenzku lak-
ari en gömlu þjóðskáldin?
— Það er ekkert í heiminum ynd-
isle"ra en ungt skáld, nema ef vera
skvldi ung og falleg stúlka. Þess
vegna er hreinasta fásinna að bera
ungu skáldin saman við þau gömlu.
- - Hvað vilt þú segia um úthlut-
un listamannalauna, Jón?
— Ég vil ekkert um listamanna-
launin segja. Helei Sæm. getur frætt
big um bau. Ég hélt bví einu sinni
fram í blaðagrein, að því fé, sem
úthlutað væri til skálda og lista-
mnnna, yrði bezt varið til styrktar
ógiftum mæðrum, og ég er enn á
sömu skoðun.
— TTunð viltu svo að tokum segia
Tramtíðarhorfur skáldskapar á
Lúpndi?
- Ef við fsJondingar göngum f
EfnabpgsbpndaJpgið eins ok margt
bondir t.il nð við mnmim gera. bá
mnn fslenzk tungp pð öllnm lfkind-
nm devip út. og bá munu engir
knnnp að J°sp íclenzkn og bar með
'den7:kpn skáldskan. nema fáojnir
grúskarar.
— Ef við ernm dál'tið biartsvnir.
-Tón. n« gerum ráð fvrir pð fciencJ-
ingpr vorði ekki eðiler eð bessu nm-
ónilóp bpndelpgi —— bvpð er bá nm
skéldsken frpmtíðpriner pð sevie?
— Ég er enginn soánnaður. en ég
gæti trúað. að bá vrði ort pf vax-
andi íbrót.t og eukinni andaeift. Ann-
ðllu tilstandinu. Millikin var leynd-
ardómsfullur á svipinn, en lék við
hvern sinn fingur, líkt og tannlækn-
irinn á meðan hann er að skoða upp
i sjúklinginn. Og enn hélt hæfnis-
prófuninni áfram.
Þriðja og síðasta daginn var Guy
að þrotum kominn.
„Heldurðu að þú getir nú ekki tek-
ið þér hvíld í nokkra daga, elskan,
þegar þessu er ]okið?“ sagði konan
hans við morgunverðarborðið. „Þú
hefur areiðanlega fulla þörf fyrir
það“.
„Veit það ekki“. Guy sötraði i sig
kaffið. „Satt bezt að segja er þetta
að gera mig brjálaðan... .ekki bók-
staflega skilið auðvitað. Ekki enn“.
„Guy. Ég ætla að vona að þér gefist
tóm til að slaka dálitið á og hvíla
þig. Það er orðið iangt siðan að þú
hefur haft tima til að leika þér við
telpnrnar og lesa fyrir þær, og þær
eru farnar að sakna þess“.
Guy lokaði augunum andartak og
heit á vörina: „Ég skal reyna hvað
ég get“, sagði hann. „Ég meina
það....“
Þegar hann fór, vafði hann telp-
urnar örmum og þrýsti þeim að sér.
Síðan 'kyssti hann konu sína. Hún
kyssti hann á móti, fast og lengi.
„Ég elska þig“, hvíslaði hann. „Þess-
ari atrennu er nú senn lokið. Óskaðu
þess, að mér gangi vel, vina min“.
„Gangi þér vel, Guy“.
Hann hljóp við fót út í bílinn.
S'tundarkorni síðar var hann aftur á
leið með lestinni til New York.
Siðustu hæfnisprófuninni lauk
skömmu fyrir hádegisverð.
„Verið þér fljótur að snæða, og
mætið svo hérna aftur f viðtalsstof-
unni strax að máltíð lokinni", sagði
herra Millikin og tók saman hin út-
fylltu hæfnisprófunar-eyðúblöð. „Þá
skulum við ræðast við persónulega
að loluim“.
Þegar Guy kom aftur að máltið
lokinni, voru þrfr menn fyrir i við-
talsstofunni, auk herra Millikin.
„Lucey... .þetta er herra Simp-
son. forstjóri söludeildarinnar, og
herra McQuinn, annar stjórnarfor-
seti. Og jiefta er dr. Burgundy, fram-
leiðslusálfræðingur og ráðunaufur
SMS sem slikur“.
Guv I.ucey heilsaði heim öllum
með handabandi. Hann hafði ekki
verið kvnntur neinum þeirra áður,
en séðþá herra Simpson ogMcöuinn
á ferli um bygginguna. Þriðja mann-
inn. dr. Burffundy. hafði hann aldr-
ci augum litið. Hann var mikill
maður vexti og undarleg ólund f
sviprium.
„Jæja, Lucey, það eru nokkrar
spurningar. sem við biðium vður að
svara“. mælti berra MiUikin. ..Ver-
ið ölduncis eins off bér eigið að yð-
ur og ófciminn við að segja bað. sem
vðnr bvr i briósti: við erum all-
ir starfsbræður...."
u t i xij t • . W Þeir brostu allir, að dr. Burgundv
rc befur ckáldskanurron alltaf mis-Sundanskildum.
..Það er bá fyrst þetta", tók berra
Jpfn verið og mun sennileffa halda A'
G. A.
bv’ áfram.
Pó róttí maður.
Framhald af bls. II.
Eða....
Hvers konar útvarpsefni fellur
yður bezt: (a) symfoniutónleik-
ar. (b) jasstónlist, (c) fréttir?
Þessar hæfnisprófanir stóðu sleitu
McOuinn til máls. „Þér leggið harf
að vðnr við vinnuna, Lucey, er ekki
) *vo? Takið verkefni með yður heim
á kvöldin....“
Þetta var satt. Glenn hafði heim
með sér fulla skialatösku af ólokn-
um verkefnum. svo að segja á hverju
kvöldi.
..Ég býsf við að þér feljið mig
metorðagjarnan. herra McQiiinn. Og
_____________,x_________________ cr satt._ ég vil komast áfram og
laust frá morgni til kvölds, og þeg- s'a honu minni og börnum sem bezt
ar öðrum deginum lauk, var Guy farborða. Og þar eð ég er ekki neinn
sárþreyttur orðinn og drepleiður á snillingur, tel ég mig ekki eiga um