Vikan - 21.05.1964, Qupperneq 6

Færibandið mjakaðist áfram eins og lygn lækur eða hraun-
elfan úr Surti, sem við höfðum séð líða út í sjóinn daginn áður.
Bílarnir sem stóðu á bandinu voru búnir að fá á sig fullt sköpu-
lag; einnig þeir liðu áfram og fólkið vann hröðum og fumlaus-
um handtökum. Þetta gekk svo örúgglega fyrir sig; svo snurðu-
laust og vélrænt, að mér datt í hug hringsól himintungla og
pláneta þar sem engu skeikar. Ung stúlka í grænum sam-
festingi tók hvítt spjald úr stafla og í sömu svifum kom færi-
bandið með bíl inn á það svæði, sem hún hafði til athafna. Hún
smellti spjaldinu í þar til gert gróp innan á hurð bílsins unz
það féll eins og vera bar. Síðan tók hún skrúfjárn og skrúfaði
nokkrar skrúfur og spjaldið var fast. Það stóðst á endum, að
þá var færibandið að mjaka bílnum út af athafnasvæði hennar,
þar sem næsti maður var tilbúinn með næsta hlut. Og jafnframt
stóðst það á endum að næsti bíll leið inn í stað hins, þegar
stúlkan hafði fengið ráðrúm til að leggja frá sér skrúfurnar og
skrúfjárnið og taka sér nýtt spjald í hönd.
Svona líður dagurinn í þessari verksmiðju, Thorslandaverken
í úthverfi Gautaborgar, þar sem einn Volvo rennur fullbúinn
út á mínútu hverri þann tíma sem unnið er. Sumir fyllast óhugn-
aði yfir því að sjá fólk svona bundið við vinnu; er þetta ekki
þrældómur í nútíma formi, sem fólk tekur þó þátt í af fúsum
og frjálsum vilja. Það er ekki sízt fslendingum, sem kann að
detta eitthvað slíkt í hug. Við höfum ekki kynnzt stóriðju af
VIKAN heimsækir
þessu tagi og flestir kunna því betur að geta hagað sér eftir eigin höfði
og haft eigin hentisemi um vinnuhraða.
Samt sem áður er þetta vélræna skipulag undirstaða þess, að bílar
kosta ekki enn meira en þeir gera og finnst þó mörgum nóg um. Þess
ber að gæta, að hlutur eins og bíll er tæknilegt undur, samsett úr mörg
hundruð flóknum einingum í mjög samþjöppuðu formi. Að sjá/ þessar
einingar koma saman sitt úr hverri áttinni og taka smám saman á sig
form hlutar sem öllum er kunnugt, það er ævintýri líkast.
Þegar fyrsti Volvo-bíllinn rúllaði á öllum fjórum út af færibandinu
1927, voru menn hátíðlegir á svipinn því það var stór dagur fyrir sænsk-
an iðnað. Svo átti að fara reynsluferð en þá gerðist það að bíllinn fór
afturábak, þegar höfundar hans ætluðust til að hann færi áfram. Það
er víst engan vegin sama, hvernig allur sá fjöldi tannhjóla snýr, sern
fundinn verður í einum gírkassa. Þeir voru fljótir að bæta úr þessu
og snúa öllum tannhjólum rétt og síðan hefur Volvo getið sér orðstn
um allan heim sem framúrskarandi öruggur og sterkbyggður bíll. Þeim
héfur frá upphafi verið ljóst, að þeir áttu aðeins einn kost í samkeppni
við þjóðir, þar sem bílaframleiðsla er rekin sem stóriðja, og það var að
vanda sig og vanda sig og vanda sig. Gæðin fyrst, eða þeir mundu
vera slegnir út. Þetta gildir ekki aðeins fyrir Volvo, heldur og ýmsa
aðra sænska framleiðslu. Þeir búa til dæmis aðeins til eina einustu tegund
af myndavélum, Hasselbad, en hún er aftur á móti talin bezta mynda-
vél sem völ er á. Draken er ef til vill bezta orrustuþota heimsins og
Sjálfvirkninnl veruur ekki alls staðar komið við. Sumstaðar verður að Reynslubraut fyrir jeppann. Hann fer það sem engu farartæki virðist fært; er fremUr
notast við handverkfæri. Hér eru þodýin slípuð. ' »tið þekktur hér á landi ennþá og allmikið dýrari en hinir vcnjulegu jeppategundir.
g — VIKAN 21. tbi.