Vikan - 10.03.1966, Blaðsíða 19

Það álag, sem slit, áhyggjur og vandamál
hafa í för með sér, vex í hlutfalli við hraða
og spennu í daglegu lífi og veldur
sjúkdómum, m. a. kransæðastíflu
mikið atriði, þegar um það er að
ræða að gera mönnum ellina bæri-
lega.
Ellin lýsir sér ! hrörnun hinna
sérhæfðu fruma í líffærum líkam-
ans, svo sem kirtlafrumanna, tauga-
frumanna og þó ekki sízt frumanna
í hjartavöðvunum, jafnframt því
sem bandvefur þessara líffæra
eykst, en þó ekki svo mikið, að
rýrnun eigi sér ekki stað. Húðin
þornar upp og missir mýkt sína,
beinin verða stökk, æðarnar tapa
fjaðurmagni sínu og teygjanleika,
sjúklegar breytingar verða í veggj-
um þeirra og í þá sezt kalk. Blóðið
er sá eini vefur, sem helzt nokkurn
veginn óbreyttur. Það er þó ef til
vill mest um vert, að heilafrumurn-
ar týna smám saman tölunni, eftir
því sem blóðrennslið um heilann
verður lélegra, og frumur mið-
taugakerfisins eru þær einu frum-
ur líkamans, sem ekki endurnýjast
eftir að frumbernsku lýkur. Heila-
frumurnar lifa allan sinn aldur inn-
an klausturmúra höfuðkúpunnar án
þess að æxlast. Dauði hverrar heila-
frumu er því tjón, sem ekki verður
bætt, og ef veruleg brögð verða
að dauða þeirra, orsakar það
leiðslurof í geysilega flóknu tengi-
kerfi heilans. Afleiðingin verður
allskonar elliglöp og elliórar eða al-
gert sinnuleysi.
Hver heilafruma er í upphafi eins
og óskrifað blað og hver maður
fær að veganesti billjónir slíkra
blaða, að vísu úr misjafnlega góð-
um og vönduðum pappír og fer
það eftir erfðum. Lífið með allri
sinni margháttuðu reynslu skrifar
sitt letur á þessi blöð með mynd-
letri kjarnasýrusameindanna, sem
enginn veit neina tölu á. Ef eitt-
hvert blaðið ónýtist, þá er innihald
þess glatað, eyða komin í lífsins
bók, og sú eyða verður ekki fyllt.
Þannig lítur þetta a.m.k. út í fljótu
bragði, en trúi maður á sjálfstæða
tilveru persónuleikans eftir dauð-
ann, þá ber að skoða það handrit,
sem heilinn geymir, aðeins sem af-
rit og það á lélegum pappír, en
frumritið sjálft vandaðra og geymt
á öðrum stað.
Við erum vön að reikna ævi
ÞaS stress, sem fólk verður fyrir í dag-
legu lífi, er vitaskuld hrcinn hégómi mið-
að við það álag, scm t.d. hermenn á víg-
völlum verða fyrir. Myndin er frá stríð-
inu í Víet Nam. Hún sýnir bandariska
hermenn, sem mætt hafa skotárás frá
Víet Kong hermönnum. Stressið i sinni
verstu mynd, endurspeglast í andlitum
hermannanna.
Rekstursf járskortur, lánsfjárkreppa og
önnur viðskiptavandræði leggjast eins og
mara á forstjórann, svo að líklegt má
telja að fáir verði ver fyrir barðinu á
stressinu. en einmitt hann. Stressið get-
ur lcitt af sér ýmsa aðra kvilia, svo sem
kransæðastíflu enda hefur sá sjúkdómur
stundum verið nefndur forstjóraveiki.
VIKAN 10. tbl.