Vikan - 05.10.1972, Blaðsíða 43

SKRIFUÉLIN
Box 1232
Suðurlandsbraut 12
Reykjavík, sími 19651
.Cáiioii
UMBOÐIÐ
CANON er mest selda rafeinda-reiknivélin á
íslandi í dag. Sendum myndir og verð, eftir beiðni,
bvert á land sem er.
HVER DAGUR VAR
HVÍLDARLAUS . . .
Framhald af bls. 11.
Þegar hann flýði inn í skóg-
inn tuttugasta og fyrsta júlí
1944, hafði hann ekki önnur
föt en þau sem hann stóð í,
einkénnisbúning og stígvél. Að
vopni hafði hann handvélbyssu
og lítið eitt af skotfærum, og
auk þess einungis fáeinar blikk-
dósir undir hrísgrjón, skæri og
pennahníf.
Einkennisbúningurinn entist
í sex ár. Þá var hann dottinn í
ræmur. Allt hitt átti hann enn
þegar hann var tekinn til fanga,
og hafði auk þess búið sér sjálf-
ur til svo margt og mikið, að
þá sem sáu rak í rogastanz.
Kunnátta hans sem klæð-
skera hafði nú komið í góðar
þarfir. Hann hafði gert sér ný
föt. Hann hafði hamrað með
þungum kylfum börk af pagó-
tré, og fengið þannig trefjar,
sem hann tvinnaði í þráð. Hann
smíðaði vefstól úr bambus-
stönglum og óf hvern dúkinn
af öðrum. Hann klippti dúkana
til með skærunum sínum
gömlu og notaði þráð tvinnað-
an úr berki til að sauma. Hann
saumaði vasa á fötin, bjó til
hnappa úr kókoshýði og belti
úr trefjum. Fataefnið varð held-
ur gróft, en mestu máli skipti
að honum tókst að búa sér til
úr því tvo alklæðnaði, jakka
með stuttum remum og aðrar
buxurnar með stuttum skálm-
urn, hinar með löngum. Með
tilliti til aðstæðna voru þessi
föt meistaraverk, hnappagötin
meira að segja saumuð!
Það tók mánuði að ljúka
hverri flík. En Jókoj var ekki
í kapphlaupi við tímann. Hann
sótti lífsgleði og huggun í starf
sitt með nál og þræði.
Og hann gerði margt fleiri.
Hann bjó til steikarpönnu og
disk úr blikkdósunum. Vatns-
ketillinn hans þoldi aldurinn
illa og hvað eftir annað kom
gat á hann, en Jókoj gerði við
hann jafnharðan af slíkri
fingrafimi að ætla hefði mátt
hann sérfróðan um málmsmíði.
Hann safnaði regnvatni í bamb-
usrör og varðveitti það í kók-
oshnetum sem hann hafði tekið
innan úr. Hann fléttaði rækju-
körfur úr tágum og gerði sér
lampa sem brann fyrir kókos-
olíu; hamraði hnífa, skeiðar og
steikarteina úr stálbútum, sem
hann fann.
Fyrstu tíu árin kveikti hann
eld með litlu stækkunargleri.
Svo týndist það og hann varð
að notast við trépinna, sem
hann neri saman unz gneistar
hrukku frá þeim. Hann náði
púðrinu úr skotunum, sem
hann átti eftir, og notaði það
til að láta gneistana verða að
logum.
Mesta snilldarverk Jókojs var
þó líklega reykhreinsarinn. Til
að hindra að sýnilegur reykur
kæmi upp um litla loftopið yfir
eldstæðinu hans hafði hann
troðið bambuskörfu fullri með
kókostrefjum í gatið. Trefjarn-
ar tóku í sig bæði sót og reyk,
og þær voru blautar af tjöru
þegar sériffinn rannsakaði jarð-
húsið eftir að Jókoj náðist.
Hann notaði reykhreinsarann
einnig til að reykja kjöt, sem
hann gat síðan geymt svo mán-
uðum skipti.
— Ég hafði alltaf eitthvað
að gera, sagði Jókoj hvað eftir
annað.
Síðustu tíu árin át hann að-
eins einu sinni á dag. Rækju-
afli hans var rýr og hann hafði
ekki tíma til að leita uppi bétri
mið. Þorði það heldur ekki.
Rottugildru sína hafði hann
ekki notað svo árum skipti.
Annars leit hann á rottulifur
sem sérstakan herramannsmat,
enda þótt næstum allur matur
hefði sama bragðið í munni
hans sökum skorts á salti og
kryddi. Hann hugsaði um það
eitt að fá magafylli, bragðið
hætti smám saman að skipta
nokkru máli.
Þegar innfæddu mennirnir
tveir tóku hann fastan tuttug-
asta og fjórða janúar síðastlið-
inn, var hann aðeins þrjátíu og
átta kíló að þyngd. Hann var
þá lítið annað en bjór strengd-
ur utan á bein.
Hin langa útlegð hans var
farin að nálgast eðlilegan endi.
Hann hefði ekki átt mörg ár
ólifuð þarna í skóginum, held-
ur sofnað þar svefninum langa
og tekið leyndarmál sín með
sér inn í eilífðina. Ef hann hefði
ekki náðst, seint og um síðir.
Tíu dögum eftir að Sjóitsji
Jókoj náðist, steig hann upp í
þotu, sem leigð hafði verið sér-
staklega til að flytja hann heim
til föðurlandsins. Hann var þá
rakaður og nýklipptur og í nýj-
um fötum. Aðeins djúpar rák-
irnar í tærðu andlitinu bentu
á hvaða lífi hann hafði lifað
undanfarna næstum þrjá ára-
tugi. Hann var mjög hrærður,
og vasaklúturinn sem hann hélt
á í hendi sér var rakur af tár-
um.
Annars var hann rólegur hið
ytra. Þrjá fyrstu dagana eftir
að hann náðist var líka svo að
sjá að umskiptin ætluðu að
ganga vandræðalaust fyrir sig.
En þeir sem trúðu því höfðu
alrangt fyrir sér. í raun réttri
var Jókoj kominn út af spor-
inu. í samræmi við það varð
hann fyrir hverjum árekstrin-
um á fætur öðrum — arfur lífs
hans í frumskóginum rakst í
sífellu ónotalega á allt það
nýja, sem beið hans.
Hann vaknaði stundum um
miðja nótt og hrópaði til dæm-
is þetta:
— Það standa vofur við rúm-
ið hjá mér og ákæra mig fyrir
að hafa yfirgefið fallna félaga
mína. Ég get ekki farið til Jap-
ans án þess að taka þá með . ..
Svitinn bogaði af honum,
hann átti erfitt með andardrátt
og fékk stundum eins konar
krampaköst. Læknarnir gáfu
honum róandi sprautur og
svefnpillur og voru hræddir
um að hann fengi hjartaáfall.
Jókoj missti tökin á sjálfum
sér. Hann missti matarlyst og
fékk erfið þunglyndisköst. For-
vitnin gagnvart öllu því nýja,
sem fyrst hafði gripið hann,
hvarf eins og dögg fyrir sólu.
Hann sat oft úti í horni í her-
berginu og þuldi bænir. En það
dugði skammt til að víkja frá
martröðinni — hún lagðist allt-
af á hann annað veifið. Ekki
hjálpaði heldur að hann skrif-
aði nöfn allra sinna föllnu fé-
laga, þeirra er hann mundi eft-
ir, á jafnmarga pappírsmiða og
hefði þá undir koddanum.
Heill her af læknum og
hjúkrunarkonum var sendur
með þar til leigðri flugvél frá
Tókíó til Gúam að annast þessa
nýju þjóðhetju Japans. Fyrstu
sérfræðingarnir, sem rannsök-
uðu hann, sáu þegar hversu illa
var komið fyrir honum.
— Hættið öllum hátíðahöld-
um, hljóðfæraslætti og öðru til
heiðurs sjúklingi okkar, sögðu
þeir. — Annars verður hann
orðinn geðsjúkur eftir viku í
Tókíó.
Þá beið allt Japan þess þeg-
ar með óþreyju að taka á móti
þessum þrautseiga frumskóga-
hermanni. Sjónvarpsstöðvarnar
voru með sérprógrömm um
hann kvöld eftir kvöld, og
áhorfendur vötnuðu músum í
stríðum straumum. Tvisvar á
dag var útvarpað fréttum af
heilsu hans, blóðþrýstingi og
matarlyst.
Á sjúkrahúsinu á Gúam tog-
uðust læknar, stjórnmálamenn
og skrifblækur á um Jókoj.
Læknarnir vildu einangra
sjúklinginn í nokkrar vikur til
að búa hann undir móttökurn-
ar og nýja lífið, en þeir urðu
að láta undan. Og svo flaug
Jókoj heim til Japans með
40. TBL. VIKAN 43