Vikan - 11.09.1975, Page 24

örlltið ör, sem sést varla, ber þess vott, að þessi
kona hefur tekið lifstlðarakvörðun. Hún hefur látið
gera sig ófrjóa.
Undanfarin ár hefur oröiö ger-
breyting á viöhorfi fólks til ófrjó-
semisaögeröa. 1 Bandarikjunum
einum létu 200 þúsund konur gera
sig ófrjóar áriö 1973. Alls voru i
kringum þrjár milljónir kvenna
geröar ófrjóar I heiminum þaö ár.
Þessar konur lita svo á, aö þegar
kona vill ekki eignast fleiri börn,
sé ófrjósemisaögerö besta vörnin.
Konur geta reiknaö meö þvl aö
vera frjóar allt til fimmtugs, en
flestar konur hafa eignast öll þau
börn, sem þær kæra sig um miklu
fyrr, jafnvel i kringum þritugt.
Þá eiga flestar konur tvo frjó-
sama áratugi I vændum — I tvo
áratugi veröa þær aö halda aftur
af frjóseminni meö einhverjum
ráöum.
Nú er þaö gert meö pillum eöa
öörum getnaöarvörnum. 1 tvo
áratugi neytir konan hormóna —
á hverjum degi neytir hún efna,
sem áhrif hafa á likamsstarfsemi
hennar. Þaö er þvi engin furöa,
þótt konur spyrji sjálfar sig,
hvort nokkurt einasta vit sé i
þessu. Hvers vegna aö halda
Þessi aöferö hefur veriö reynd
til þess aö draga úr fólksfjölgun.
Samkvæmt opinberum skýrslum
hafa fimm milljón konur veriö
geröar ófrjóar i Indlandi — á
Puerto Rico hefur þriöjungur
kvenna gengist undir ófrjósemis-
aögerö, og I Klna hefur allt aö
60% kvenna I sumum héruöum
veriö geröar ófrjóar.
En ófrjósemisaögeröir eru
einnig alltiöar i þeim löndum, þar
sem ekki er viö fólksfjölgunar-
sjúkdóma, voru sinnisveikir, eöa
höföu gerst brotlegir viö kyn-
feröislöggjöfina. Hvernig getur
heilbrigt fólk þá látiö gera sig
ófrjótt?
Allt til þessa dags hafa alls
kyns fordómar og hindurvitni
staöiö I vegi fyrir ófrjósemisaö-
geröum. Margir hafa litiö svo á,
aö kona, sem gerö hefur veriö
ófrjó, sé aöeins nokkurs konar
kynbrúöa handa karlmanninum,
en geti á engan hátt notiö kynlífs
eftir ófrjósemisaögerö.
Auövitaö er langt siöan læknar
rvissu, aö þessu var ekki þannig
variö. Allt, sem gert er viö
ófrjósemisaögerö, er aö eggja-
leiöurunum — pipunum, sem
tengja eggjastokka og leg — er
lokaö, svo aö eggin komast ekki i
legiö og þungun veröur óhugs-
andi.
Þetta getur gerst, án þess aö-
gerö kom til. oftast gerist þaö þá
við bólgur i móöurllfi. Konur
þurfa ekki aö veröa varar viö
slikt og finna á engan hátt fyrir
þvi, enda halda tlöir áfram reglu-
gera konu ófrjóa, væri henni veitt
aðstoö til þess aö leggja fyrir sig
vændi. Þá hafa sumir bent á þá
hættu, aö fólk veröi gert ófrjótt i
stórum stil, án þess það vilji
sjálft, og hefur þá gjarnan verið
vitnaö til kynþáttahaturs Hitlers
og ófrjósemisaögerö hafi ekki
óheillavænleg líkamleg áhrif á
konur, geti hún haft ýmsar aðrar
afleiöingar.
Professor Werner Greve rann-
sakaöi 102 konur i Giessen, sem
fengið höföu leyfi til að láta gera
sig ófrjóar af heilsufarsástæöum.
Hartnær helmingur þeirra
(46.5%) hafði oröiö fyrir ein-
hverjum sálartruflunum. Sumar
konurnar voru þunglyndari en
áður, uröu t.d. daprar,, þegar þær
sáu smábörn. Aörar höföu oröiö
ver úti, töldu sig einskis nýtar og
litils virði.
Geölæknarnir P. Petersen og U.
Liedtke i Freiburg rannsökuðu
tólf sigaunakonur, sem geröar
voru ófrjóar nauðugar á stjórnar-
árum nasista. Þær reyndust fá tlö
hræðsluköst, þunglyndi háöi
aftur af frjósemínni meö pilluáti?
Hvers vegna ekki aö losa sig viö
hana? Meinlaus fimm minútna
skuröur, og konan getur elskaö
áhyggjulaus þaö sem hún á eftir
ólifaö. Er þaö ekki miklu betri
leiö?
vanda aö striöa. Þó er ekki hægt
aö segja, aö þær séu algengar,
enda hafa margir þá trú, aö ófrjó-
semisaögerö leiöi af sér alls kon-
ar óþægindi og vanliöan. Aður
fyrr voru ekki aörir geröir ófrjóir
en þeir, sem gengu meö arfgenga
lega. Fyrst slikt hefur ekki áhrif á
konur, þvi ætti þá læknisaðgerö
aö gera þaö?
Allt fram á þennan dag hafa
læknar yfirleitt veriö tregir til aö
framkvæma ófrjósemisaögeröir.
Sumir litu svo á, aö meö þvi aö
þeim, þær voru hræddar um, aö
eiginmenn þeirra yfirgæfu þær
og voru i stööugum sjálfsmorös-
þönkum. Nokkrar höföu oröiö
kaldlyndar og kæröu sig ekki um
samneyti viö karlmenn.
En þessar rannsóknir eiga þaö
24 VIKAN 37. TBL.