Vikan - 10.07.1980, Blaðsíða 38

Glerhúsið
ÁRNI
GUNNLAUGSSON:
„. . . hrakandi stjórn-
málasiðgæði, andúð
almennings á stjórn-
málum, agaleysi og
upplausn . . . allt
þetta á að mínum
dómi fyrst og
fremst rót sína að
rekja til þess að
kristin lífsviðhorf
hafa mjög takmarkað
mótað stefnu og
starf flokkanna."
„Þótt minnihluta-
hópar kristinna
manna í öðrum
flokkum geti
vissulega haft þar
farsæl áhrif, og
æskilegt að þeir geri
það í ríkari mæli en
verið hefir, er
reynslan samt sú að
mjög takmarkað
hef ir verið farið að
ráðum þeirra."
„Það er eðlilegt að
kristnir menn, sem
aðhyllast kristilegan
hugsjónagrundvöll
og vilja vera ábyrgir,
séu í einum og
sama flokki. Flokki
sem mundi meta
mannrækt og
mannvernd meir en
efnishyggjuna."
38 Vikan 28. tbl.
Er æskilegt og vænlegt 1
Það er margt sem má gagnrýna í fari
gömlu flokkanna. Þó eru þar þrír
annmarkar alvarlegastir og eiga stóra
sök á margvíslegum ófarnaði í þjóðlíf-
inu. Þeireru:
I fyrsta lagi skortur á áþyrgðartil-
finningu. Tökum tvö dæmi: Sami
flokkur hefir tekið mismunandi afstöðu
til grundvallaratriða í baráttunni við
verðbólguna eftir því hvort hann hefir
verið i eða utan rikisstjórnar, og mesta
þjóðfélagsvandamálið, áfengisdrykkj-
una, láta flokkarnir sér nánast óviðkom-
andi með því að hafa enga mótaða
stefnu í áfengismálum.
í öðru lagi eru flokkshagsmunir
stundum metnir ofar þjóðarhags-
munum, t.d. i sambandi við þátttöku í
ríkisstjórn. Þar virðist oft mestu ráða
hvort vænlegra sé að vera í stjórn eða
stjórnarandstöðu til að fjölga atkvæðum
viðkomandi flokks, en þjóðarheill skiptir
þá minna máli.
1 þriðja lagi hafa markmið efnishyggj-
•unnar verið látin vega þyngra en ræktun
og vernd andlegra verðmæta. Það hefir
m.a. leitt til hrakandi stjórnmála-
siðgæðis, andúðar almennings á stjórn-
málum, agaleysis og upplausnar.
Allt þetta á að mínum dómi fyrst og
fremst rót sína að rekja til þess að kristin
lífsviðhorf hafa mjög takmarkað mótað
stefnu og starf flokkanna. Þess vegna
hefir að undanförnu orðið áleitin hjá
ýmsum sú spurning, hvort ekki fari að
verða tímabært að stofna hér nýjan
flokk, sem byggir á kristilegum
hugsjónagrundvelli, en slíkir flokkar
hafa allt frá 1933 starfað annars staðar á
Norðurlöndunum og voru kynntir hér á
landi sl. vetur.
Rökin fyrir stofnun kristilegs stjórn-
málaflokks eru að öðru leyti einkum
þessi:
1. Kristin trú og siðgæði eru sterkásti
aflgjafinn til mótunar heilbrigðs hugar-
fars en hugarfarsbreyting er að mínu
mati forsenda þess að verulegur árangur
náist i glímunni við þau vandamál sem
mest ógna velferð og framtið
þjóðarinnar.
2. 1 kristindómnum er besta
leiðsögnin í mannlegum samskiptum og
kristilegur stjórnmí
kristilegar dyggðir hollasta veganestið á
vettvangi stjórnmálanna. Flokkur, sem
hefði það sem þungamiðju stefnu sinnar
að byggja á kristilegum grundvelli,
hlýtur þvi að vera æskilegur hér á landi.
3. Það er eðlilegt að kristnir menn,
sem aðhyllast kristilegan hugsjóna-
grundvöll og vilja vera ábyrgir, séu i
einum og sama flokki. Flokki sem
mundi meta mannrækt og mannvernd
meir en efnishyggjuna. Slík samstaða
gæfi góðum málstað aukinn styrk.
4. Kristilegir flokkar í öðrum löndum
hafa haft mjög jákvæð áhrif á aðra
flokka og orðið hvatning kristnum
mönnum, sem ekki hafa fundið sig eiga
heima i kristilegum flokki, að láta meir
að sér kveða i öðrum flokkum til
framgangs kristilegum sjónarmiðum.
5. Þótt minnihlutahópar ábyrgra
kristinna manna í öðrum flokkum geti
vissulega haft þar farsæl áhrif, og
læskilegt að þeir geri það i ríkari mæli en
verið hefir, er reynslan samt sú að mjög
takmarkað hefir verið farið að ráðum
þeirra. Kristileg málefni hafa yfirleitt
verið látin sitja á hakanum, t.d. ekki
minnst á þau í sáttmálum ríkisstjórna,
a.m.k. síðustu árin. Þá hefir Alþingi
gjörsamlega hundsað ábendingar kirkju-
þings, sbr. viðtal við séra Þorberg
Kristjánsson í Dagbl. 16. maí sl„ en
kirkjuþing hefir nú starfað um 20 ára
skeið. Mörg fleiri dæmi mætti telja um
áhugaleysi gömlu flokkanna fyrir
málefnum kirkju og kristindóms þótt
ekki verði hér gert.
6. Kristilegur flokkur tæki afstöðu til
þjóðmála eftir hagsmunum heildarinnar
frá kristnum viðhorfum en léti þó
vandamál þeirra sem minnst mega sin og
verst eru settir sérstaklega til sin taka.
Slikur flokkur yrði ekki hagsmunatæki
einstakra stétta og ekki bundinn á klafa
um margt úreltra þjóðfélagskerfa, sem
virðast ýmsum i gömlu flokkunum hin
æðstu trúarbrögð.
7. Kristilegur stjórnmálaflokkur
mundi sem hliðstæðir flokkar annars
staðar á Norðurlöndum leggja sérstaka
rækt við málefni heimila, skóla, trúar-
legt starf og fjölskylduvernd. Hann ætti
þó ekki að taka að sér hlutverk kirkjunn-
ar um boðun guðs orðs og ekki ætlast til
þess að kirkjan sem stofnun hefði bein
afskipti af stjórnmálum.
8. í kristilegum flokki yrði lögð
höfuðáhersla á ábyrgð kristinna manna.
1 samræmi við það tekur t.d. flokkurinn
í Noregi mjög eindregna og ákveðna
afstöðu gegn áfengisneyslunni. Slík
afstaða er í fullu samræmi við kærleiks-
boðorð kristinnar trúar, því að hvað
veldur meiri óhamingju, böli og tjóni en
einmitt áfengið?
Hvort stofnun kristilegs stjórnmála-
flokks hér á landi yrði vænleg til
árangurs færi fyrst og fremst eftir þeim
viðtökum sem flokkurinn fengi hjá
kjósendum, ef hugmyndin um stofnun
hans fær nægan hljómgrunn. En
reynslan annars staðar af þessum
flokkum lofar góðu bæði sem
baráttutæki fyrir kristilegum málefnum
og til aðhalds öðrum flokkum að virða
kristin lifsviðhorf sem allra mest.
Þótt skoðanir um þetta mál séu
skiptar vonast ég til að flestir geti gert að
sínum eftirfarandi orð fyrsta forseta
lslands, Sveins Björnssonar, í síðustu