Vikan - 15.04.1982, Síða 48

Viðtal Vikunnar
góða sambandi sem þarf til að
hitta á rétta strenginn.”
Eins og fram hefur komið í
dagblöðum hefur Haukur farið í
söngferðir með kirkjukórinn á
Akranesi og það ekki á
ómerkari staði en til ísrael, ítaliu
og Þýskalands. í ísrael fékk
kórinn slíkar móttökur að talað
var um að þjóðhöfðingjum væri
ekki betur tekið.
„Ég verð að segja það sem
kórstjóri að ég hef aldrei á ævi
minni fengið slíkar móttökur
með kór eins og þær sem við
fengum þarna. Það var mikill
áhugi á því að fara þessa ferð þó
margir hafi talið í bvrjun að
þetta væri of mikil ævintýra-
mennska. Þó er þetta ekki nema
sjö tíma ferð, eins og með bíl frá
Akranesi norður á Akureyri! —
En þessi ferð var algjörlega
ógleymanleg. Þarna varð maður
fyrir hughrifum sem maður
upplifir sjaldan.
í sömu ferð fór kórinn til
Rómar. Þar söng hann við
messu hjá Páli páfa sjötta. Við
fluttum hálftíma efnisskrá áður
en messan hófst. Það var
ógleymanleg stund þegar páfinn
var borinn inn í burðarstól og
hann blessaði mannfjöldann á
báðar hendur. Það var augljóst
að hann vissi af okkur í
kirkjunni.
Við upplifðum einnig stórar
stundir á ferðalagi okkar um
Þýskaland. Sumarið 1980 fór ég
með kirkjukórinn í tónleikaferð
og við sungum víða í Austur- og
Vestur-Þýskalandi. Meðal
annars fengum við tækifæri til
að syngja við messu í Tómasar-
kirkjunni í Leipzig. Það var stór
stund að vera þarna á þeim
sama stað og Bach var forðum.
Og Mozart. Kirkjan er mjög
sögufræg, ekki síst fyrir það að
Bach starfaði þarna sjálfur í 27
ár! — Hann er grafinn í
kórnum. Þegar við sungum
þarna við gröf hans stjórnuðu
einmitt nokkrir félagar úr kór
okkar, eins og gert var á sínum
tíma.
Kirkjukór Akraness gaf síðan
út hljómplötu á síðasta ári og
byggðum við hana upp á
verkum sem við höfðum flutt í
ferðum okkar. Eitt af verk-
efnunum er nýtt verk eftir Leif
Þórarinsson sem var gerður
góður rómur að á tónleikunum.
Það verk sýnir einnig mjög vel
getu kórsins.”
Haukur Guðlaugsson er
mikill náttúruunnandi. Hann og
Grímhildur kona hans ganga oft
sér til skemmtunar um ósnerta
náttúruna og njóta hinna
óendanlegur hljómbrigða sem
hún gefur frá sér. Til gamans má
geta þess að Haukur á ekki bíl
og þau hjónin og tveir synir
þeirra hafa notað reiðhjólið sem
farartæki í mörgár.
En fyrst og síðast á orgelið
hug hans allan. Þegar Haukur
spilar er eins og losni af honum
öll höft og hann svifur á milli
nótnanna á þann hátt að sá sem
á hlýðir er ekki i nokkrum vafa
um að þarna er snillingur á ferð.
Eflaust eru fleiri því sammála og
einn frægasti orgelleikari í
heimi, Fernando Germani, hafði
Hauk einmitt í læri í Rómaborg.
„Það var nú einstök heppni
að ég komst í nám hiá Fernando
Germani. Ég hafði lengi haft
áhuga á að kynnast einhverju
nýju í orgelleiknum. Þessi
meistari var víðfrægur fyrir
pedalspil sitt og hann sagði að
maður ætti jafnvel að hugsa sér
að maður væri með tvo vængi á
fótunum. Á þann hátt gæti
maður ímyndað sér léttleikann
og losað sig við alla spennu. Ég
spila til dæmis helst í sérstökum
skóm sem eru mjög léttir og falla
vel að fætinum. Þeir eru bæði
með leðursóla og leðurhæl því
oft þarf að vera hægt að renna
fætinum mjúklega eftir pedal-
nótunum.
Það eru líka aðrir hlutir í
sambandi við orgelið sem er
skemmtilegt að hugsa um. Það
er að hljóðfærið verður betra og
betra eftir því sem spilað erimeira
á það. Það má aldrei læsa hljóð-
færum, það á að spila á þau.
Þetta er ekki bara mín skoðun
heldur hefur þetta verið vísinda-
lega sannað með þvi
að skoða pípur í
mikið notuðum
orgelum og bera
þær saman við þær
sem lítið eru
notaðar. Auðvitað
slitnar mekanikkin.
En það allt hægt að
bæta. En við getum
aldrei búið til hljóm-
gæði í orgel sem
ekki er spilað á að
staðaldri.
Allri kennslu í
dag má eiginlega
líkja við vísinda-
grein. Þeir sem spila
hvað mest í dag búa
allir yfir ótrúlega
mikilli tækni. En
stundum gengur
fágunin svo langt að
hún verður aðal-
atriðið og túlkun
verksins liður fyrir
það. Maður er
hættur að finna
þennan sterka
persónulega tón
sem einkenndi
gömlu meistarana.
Þegar maður
hlustar á þá þekkir
maður um leið hver
er á ferð. Persónu-
leg einkenni þeirra eru svo slerk
að það leynir sér aldrei. En nú
þarf maður oft að hugsa sig lengi
um áður en maður getur ráðið í
hverþaðer sem spilar.
Fatlaöur, franskur orgelleikari
fietur spilaö erfióustu verk sem
samin hafa veriófyrir orgel.
Ég hafði mikinn hug á því að
fá hingað franskan orgelleikara í
tilefni af ári fatlaðra. En það
tókst ekki. Hann hafði orðið
fyrir slysi sem drengur, missti
sjónina, baugfingur vinstri
handar og framan af öðrum
fingrum þeirrar handar. Þessi
maður getur spilað erfiðustu
verk sem samin hafa verið fyrir
orgel. Þetta finnst mér vera
næstum því eitt af undrum
veraldar. Ég hef heyrt að hann
noti þá aðferð, þegar hann
kemur að erfiðum köflum sem
skrifaðir eru fyrir vinstri hönd,
að hann krossleggi hendurnar og
spili erfiða kaflann með þeirri
hægri og þann auðveldari með
vinstri. Það væri mjög lærdóms-
ríkt að fá að kynnast þessum
manni og ég vona að hann eigi
eftir að koma hingað til landsins.
Orgelleikur er heilt lifsstarf.
Jafnvel þegar maður er á ferða^
lagi er hugurinn sífellt upp-'
tekinn við að leita að leiðum til
að velja saman litbrigði í þau
tónverk sem maður er að fást
við. Hvernig tekur það sig best
út? Hvernig á ég að leysa það
tæknilega? Það verður að gæta
þess að raddirnar séu ekki búnar
áður en komið er að
hápunktinum!
Sumir líta mjög strangt á allar
merkingar. Mér finnst að maður
eigi auðvitað að halda verkinu
innan ákveðins ramma. En
síðan á maður að hreyfa sig
óheft innan hans. Ekki hömlu-
laust. Heldur eins og maður
gerir í daglega lífinu. Þar þarf
maður að halda sig innan
ákveðins lífsramma en hreyfir
sig svo eðlilega innan hans.” i m
48 Vikan X5. tbl.