Vikan - 24.04.1986, Qupperneq 13

I « f; \
Frá dimission í MR1963.
sion beri meiri svip suðrænna
kjötkveðjuhátíða en gömlu góðu
skólakveðjuathafnarinnar.
Grímubúningarnir, sem nú ein-
kenna dimissionir framhaldsskól-
anna í Reykjavík hvað mest, voru
með öllu óþekkt fyrirbæri fyrir
13-1 5 árum.
í Menntaskólanum í Reykjavík
hafa menn haft það að sið að
kveðja rektor og kennara með
viðhöfn á tröppum skólans með
ræðuhöldum og sungnir voru
stúdentasöngar. Síðan var geng-
ið um bæinn og eitt af því djarf-
asta, sem stúdentsefnin leyfðu
sér, var að fleygja frökkum sínum
upp í loftið. Árið 1958 tóku stúd-
entsefnin upp á því að aka á
dráttarvélum um götur bæjarins
með heyvagna hlaðna nemend-
um í eftirdragi. Fyrir 12 árum tóku
nemendur í MH upp á því í sum-
um bekkjum, en þá dimitteruðu
síðustu bekkir þess skóla, að ein-
kenna sig. Einn bekkurinn
klæddist hveitipokum sem á voru
klippt göt fyrir höfuð og útlimi.
Ekki var það íburðarmikill bún-
ingur en ef til vill upphafið að því
sem síðar varð. Aðeins einu til
tveimur árum síðar var það orðið
alsiða að bekkir eða útskriftar-
hópar úr áfangakerfum skólanna
reyndu að upphugsa sem frum-
legasta grímubúninga og oft
ekkerttil sparað. Um þetta leyti
ársins er ekki óvanalegt að sjá
Chaplin, trúða, hermenn, Playbo-
y-kanínur eða múmíur í Voga-
vagninum eða á sprangi um götur
borgarinnar. Stundum hefur
sumum af eldri kynslóðinni þótt
uppátæki ungdómsinskeyra um
þverbak. Stúdentsefnin hafa þol-
að freistingar dagsins misvel og
komið hefur fyrir að skólameistar-
ar hafi mátt áminna menn um að
sýna stillingu. En hvað um það -
menn dimittera ekki nema einu
sinni á ævinni — allflestir í það
minnsta.
Þessi Vika kemurútá
sumardaginn fyrsta og
sumardagurinn fyrsti
gefur möguleika á spá-
mennsku. í Sögu
daganna segirfrá því sem kallað
var að láta „svara sér í sumar-
tunglið". Sá sem leit í sumar-
tunglið í fyrsta sinn átti að
steinþegja og bíða þess að talað
væri til hans. Úr því ávarpi mátti
svo lesa spádóm. Nýtrúlofuð
stúlka settist til dæmis á stól-
garm og fékk þessa aðvörun:
„Varaðu þig, hann ervaltur."
Unnustinn sveik hana um
sumarið. Skemmtileg spá-
mennska, en varastu að villast
í frumskógi táknrænna orða.
Það eina sem skiptir verulegu
máli er að túlka spádómsorðin
djarflega og skemmtilega. Við
gefum upp nokkur túlkunar-
dæmi. Spádómsorð: Hvaðertu
eiginlega að gera? - þýðir stór-
kostlegtatvinnutilboð. Láttu
ekki eins og asni - þýðir að þú
verðir uppgötvaður. Komdu að
borða - þýðir aðalvinningur að
eigin vali í fegurðarsamkeppni
eða happdrætti. Farðu að sofa
- þýðir að þú leysir dularfulla
morðgátu og komist í heims-
fréttirnar!
Gamli gangsterinn, James Cagney,
er látinn og fjalirnar og hvíta tjald-
ið þar með einu goðinu fátækara.
Cagney var mjög vinsæll leikari,
jafnt meðal samverkamanna
sinna sem áhorfenda. Lykillinn að frægð
hans og leiksigrum er líklega fólginn í
hans eigin orðum: „Það er ekki margt
sem ég get kennt þér um leiklist nema
þetta: Láttu þig aldrei síga niður á hæl-
ana. Slakaðu aldrei á. Ef þú slakar á þá
slaka áhorfendur á og spennan fellur.
Meintu alltaf hvert orð sem þú segir."
Cagney fæddist í New York árið 1904,
hætti fljótt í skóla og vann það sem
bauðst hverju sinni. Hann byrjaði leiklist-
arferil sinn í söngleikjasýningum. Einn
þessara söngleikja var kvikmyndaður og
keyptu Warner Brostvo leikara úrsýning-
unni til að leika í kvikmyndinni. Annar
þeirra var Cagney og þannig hófst kvik-
myndaferill hans. Hann lék í glæpamynd-
um um áratugaskeið og var alltaf hinn
harði, ósveigjanlegi en töfrandi töffari,
ekta gangster af gamla skólanum og einn
fárra sem ógnuðu veldi Humphrey Bog-
art. Cagney lék í fjölda frægra mynda en
eftirlætismynd hans sjálfs var Yankee
James Cagney og systir tians. Jeanne, léku systkin
i óskarsverðlaunamyndinni Yankee Doodie Dandy.
Doodle Dandy, árgerð 1942. Árið áður
hafði hann verið ásakaður um kommún-
isma, en með myndinni hreinsaði hann
sig af öllum áburði því hún var barma-
full af ættjarðarást. Yankee Doodle
Dandy sló í gegn og fyrir hana hlaut
James Cagney verðlaun gagnrýnenda í
New York og hin eftirsóttu óskarsverð-
laun.
17. TBL VI KAN 13