Vikan - 12.01.1989, Síða 48

Ásdís: Já en hvert fórstu þá?
Hvar varstu?
Pétur: Ég skal segja ykkur að
það er dálítið erfltt að svara
spurningum sem byrja á
„hvert“ og „hvar“ þegar maður
er kominn hingað. Þetta eru
vitanlega eðlilegar spurningar.
En þegar maður er þó búinn
að vera hérna jafhlengi og ég,
því ég fór hingað fyrstur okkar,
þá fer það að renna upp fyrir
manni þótt staðir virðist stað-
reynd, að kannski er réttara að
lýsa þessu sem ástandi en stað.
Já, hugarástandi.
Hannes: Þetta er athyglisvert.
Haltu áfram.
Pétur: Eftir að ég framdi —
verknaðinn, þá vaknaði ég til
meðvitundar í hálfgerðu
myrkri. Mér leið hörmulega og
gat ekki gert mér grein fyrir
því hvað ég var. Satt að segja
var ég svo ruglaður, að ég
mundi ekki einu sinni hver ég
var.
Ásdís: Hver þú varst? Hvað
áttu við?
Pétur: Mamma, þú gerðir þér
aldrei fulla grein fyrir því hve
djúpt ég var sokkinn þegar ég
reyndi að binda enda á þetta
allt saman. Ég var undir áhrif-
um LSD.
Hannes: LSD; Guð minn
góður.
Ásdís: (skelfd). LSD; Er það
ekki eitt af þessum hræðilegu
ofskynjunarlyfjum?
Pétur: Jú, mamma. Þið munið
að þegar ég hætti að drekka, þá
voruð þið svo glöð, því þið
hélduð að ég hefði séð að mér.
Og ég lét ykkur halda það. En
sannleikurinn er sá að þá fór
ég út á enn hættulegri brautir.
Hannes: Hættulegri brautir.
Fannst þér drykkjuskapurinn
ekki nógu hættuleg braut?
Pétur: Jú, pabbi. Það er ekki
von að þú skiljir hvernig dóm-
greindin sljóvgast smátt og
smátt án þess að maður taki
eftir því. í augum heilbrigðs
fólks er þetta auðvitað vitfirr-
ing og ekkert annað. Enda er
það fordæmt án miskunnar.
Hannes: Já, en hvers vegna
reyndirðu ekki til dæmis AA-
samtökin?
Pétur: Það var vegna þess
held ég, að ég var innst inni
haldinn þeirri grillu, að í raun-
inni gæti ég hætt, ef ég vildi.
En AA-samtökin setja einmitt
það skilyrði að maður geri sér
grein fyrir því að maður ráði
ekki lengur lífl sínu. Sjálfs-
blekking mín var algjör. Því fór
sem fór.
Hannes: Já, ég skil.
Pétur: Þetta gerist svo hægt
gegnum árin, að maður tekur
ekki eftir því, þegar maður fer
46 VIKAN l.TBL. 1989
að sökkva. Áttar sig ekki fyrr
en það er orðið of seint.
Hannes: En hvernig stóð á því
að þú fórst að flkta við deyfi-
lyf?
Pétur: Það byrjaði með því að
ég kom einn morguninn rok-
timbraður heim til kunningja
míns, sem ég hafði oft skemmt
mér með og spurði hann hvort
hann ætti nokkuð, því vitan-
lega var ég orðinn alkóhólisti,
þótt ég gerði mér það ekki
ljóst. Það var reykjarstybba í
herberginu hans, því hann var
að reykja pipu. Hann rak upp
skellihlátur þegar hann sá
hvernig ég leit út. Ég ætla ekki
að fara að rekja þá ljótu sögu
hér fyrir ykkur. Það nægir að
segja að hann var að reykja
hass og ég fékk nokkra
„smóka" hjá honum. Það var
byrjunin sem endaði á LSD í
herberginu mínu, þegar ég
hengdi mig.
Ásdís: Ó, segðu þetta ekki.
Guð minn góður. Ég þoli ekki
að heyra þig lýsa þessu. Þetta
er alltof hræðilegt. Þetta er allt
yfirstaðið eins og þú sérð. Ég
lifi það upp aftur ég...
Hannes: Svona nú. Stilltu þig
elskan mín. Þessu er öllu lokið.
Þetta er allt yfirstaðið eins og
þú sérð. Hann stendur hérna
ljóslifandi fyrir ffarnan þig.
Ásdís: Já, guði sé lof. Ó,
Pétur...
Pétur: Já, mamma mín. Mér er
nú orðið fullkomlega ljóst hve
voðalega ég fór að ráði mínu.
Ég veit núna hvað það kostar
að leyfa sér að valda þeim
þjáningum sem aldrei hafa
gert manni neitt annað en
gott.
Hannes: Já, við skulu ekki tala
meira um það núna. (stutt
þögn; síðan). En ég þykist vita
að þjáningum þínum hafi ekki
lokið með þessum — verknaði,
eins og þú hefur búist við.
Pétur: Nei, það var nú öðru
nær. En sjáið þið til. Það voru
svo margir búnir að segja mér
hvað áhrifin af þessu lyfi væru
stórkostleg. Ótrúlega skýr
hugsun, skapandi sálarástand,
heillandi breytingar á skynjun-
um og svo framvegis. Það get-
ur vel verið að þetta sé satt.
Þetta verkar kannski misjafn-
lega á fólk. En mín reynsla
varð að minnsta kosti allt
önnur. Hún var skelfileg. Ég sá
sýnir sem fylltu mig ofsa-
hræðslu. Mér fundust hættur
og skelfingar bíða mín hvar-
vetna. Ég gat ekki hugsað heila
hugsun, en þó fann ég til bit-
urrar samviskukenndar gagn-
vart ykkur, en jafnframt ofsa-
legs þunglyndis og hræðilegr-
ar einmanakenndar og ógleði.
Það var óbærilegt. Ég gat ekki
lifað lengur. Allt var betra en
þetta. Og þið vitið hvernig fór.
Ásdís: (kvalin). Já, en hvers
vegna ertu að rifja þetta allt
upp fyrir okkur. Ég þoli ekki
að hugsa um það. Það gerir
mig sturlaða!
Pétur: Fyrirgefðu mamma
mín. Ég er ekki vísvitandi að
reyna að kvelja þig. En ég
kemst ekki hjá því að segja
ykkur frá þessu. Það er skylda
mín. Það er ekki þægilegt, en
það verður að gerast.
Hannes: Þetta er rétt hjá hon-
um góða mín. Við vitum bæði
að við reyndum að loka augun-
um fyrir staðreyndum af því að
okkur brast kjarkur og hug-
rekki. En sannleikurinn lætur
ekki að sér hæða. Við verðum
að horfast í augu við hann fyrr
eða seinna. Það hef ég þó lært
síðan ég kom hingað.
Ásdís: (reynir að jafha sig).
Fyrirgefið þið mér. Ég skil að
þetta sæmir ekki. Ég skal reyna
að vera hugrökk.
Pétur: Þakka þér fýrir mamma
mín. Ég hélt líka að ég gæti
forðað mér með því að binda
enda á líf mitt. En þar skjátlað-
ist mér hrapallega.
Hannes: Já, það er furðulegt
hvað það getur tekið okkur
langan tíma að horfast í augu
við sjálf okkur. Þó að við höf-
um alltaf vitað innst inni að
Eg fœrði mig aðeins nœr til þess að
geta séð framan í hann. Þeirri sjón
gleymi ég aldrei. Tungan stóð útúr
munninum, augun stirð og brostin og
andlitið eins og blósvart vax. En það
hrœðilegasta af öllu var þó að þetta
dauða flykki var - ég sjólfur.
hið fornkveðna er sannleikur,
að eins og maðurinn sáir svo
mun hann og uppskera. En
heyrðu Pétur minn. Hvað
gerðist svo, þegar þú vaknaðir
eftir — verknaðinn?
Pétur: Ég vaknaði í hálfgerðu
myrkri og gat lítið greint til að
byrja með. Það var líkast því
að vera í dimmri þoku. En
smám saman fór ég þó að geta
greint sitt af hverju gegn um
þokuna sem ég kannaðist við.
Og ég áttaði mig á því að ég
hlyti að vera í herberginu
mínu heima. Þá sá ég allt í einu
eitthvert flykki hanga úr miðju
lofti. Það sveiflaðist rólega
ffam og aftur. Brátt sá ég að
þetta hlyti að vera maður. Ég
ferði mig aðeins nær til þess
að geta séð framan í hann.
Þeirri sjón gleymi ég aldrei.
Tungan stóð útúr munninum,
augun stirð og brostin og and-
litið eins og blásvart vax. En
það hræðilegasta af öllu var þó
að þetta dauða flykki var — ég
sjálfur.
(Hryllingsandvarp frá Ásdísi).
Hannes: Þér fannst þetta vera
þú sjálfur?
Pétur: Það er í rauninni ekki
alveg rétt hjá mér. Þetta voru
mínir andlitsdrættir, að vísu af-
skræmdir en þó þekkjanlegir.
Nei, en þó var þetta ekki ég
sjálfur. Ég hafði ekkert tilfinn-
ingasamband við þennan lík-
ama. Mér var alveg sama um
hann. Þess vegna gat þetta eins
verið gamall og útslitinn frakki
sem ég hafði einhvern tíma
gengið í. Það var bara lostið
sem fylgdi því að sjá þetta
hroðalega andlit sem sló mig.
Ég vildi sem fyrst koma mér
burt frá þessari ljótu sýn.
Hannes: Og hvað gerðist þá?
Pétur: Ég hélt ósjálfrátt til
dyranna og vildi komast út. En
þegar ég ætlaði að taka um
handfangið fór hönd mín í
gegn um það. Það veitti enga
mótstöðu. Ekki hurðin heldur.
Svo ég gekk í gegn um hana og
út.
Hannes: Og hvert varstu þá
kominn? Útí garð eða útá götu?
Pétur: Hvorugt. Ég var aftur
kominn í þokuna. Sá ekkert.
Hannes: Hvernig leið þér?
Pétur: Illa. En þó ekki eins
hörmulega og áður en ég
beitti sjálfan mig ofbeldinu.
Það er að segja, ég fann ekki til
líkamlega. En mér leið ekki vel
sálarlega og það fór versnandi.
Það endaði með því að ég fór
að óska þess að ég væri kom-
inn aftur í hóp félaga minna,
sem gætu gefið mér eitthvað
til þess að kæfa þessa innri
sektartilfinningu. En þá gerðist
undrið.