Vikan - 09.03.1939, Blaðsíða 16

16
VIKAN
Nr. 10, 1939
sér þetta — og á sunnudögum eru gefnir
hádegisverðir í bústöðum rómversk-
kaþólskra aðstoðarpresta. István veit allt
þetta. Hann skiptir um trúarbrögð og
þjóðerni á hverjum degi. Hann á tíu mis-
munandi skjöl í vasanum, sem gera hon-
um kleift að fá hjálp allsstaðar frá. Hann
vinnur við og við: sem aðstoðarmaður á
leiksviði eða fyrirmynd í teikniskóla. En
ofan á allt þetta er István ákaflega lag-.
legur maður og hefir þunglyndisleg, dökk
augu. Honum finnst hann líka vera fædd-
ur listamaður.
Hann kynnist Barabás á ungverska veit-
ingahúsinu í Rue Francois Miron, þar sem
hann kemur til að slá útflytjendurna um
nokkra franka. István kemur strax auga
á heldri manninn í Barabás -— því að dug-
legur verkmaður, sem hefir föst laun, er
talinn með heldri mönnunum í ungversku
nýlendunni — og sezt umsvifalaust hjá
honum, segir honum kryddaðar sögur af
hinum útflytjendunum, sem hann er ný-
búinn að slá, og lýsir æfisögu sinni í fáum
velvöldum orðum. Það kynlega er, að
Barabás, hinn tortryggni, kæni bóndi, trúir
honum. Hann gerir það. Hann kennir í
brjósti um hinn óhamingjusama, en samt
glaða, unga mann, og þegar István spyr
hann feimnislega, hvort hann megi ein-
hvemtíma heimsækja Barabásfjölskyld-
una, því að honum þyki svo vænt um að
hafa kynnzt svona ástúðlegum manni og
sig langi svo til að njóta gleðinnar hjá
f jölskyldunni — þá er Barabás öllum lok-
ið og hann býður honum að borða hjá sér
annað kvöld.
Anna lætur István ekki gabba sig. Síðan
ákveður hún, sér til sárrar fullnægju, að
hún hafi strax séð, að István væri mont-
inn strákur, sem hefði slæma lyndiseink-
unn. István reynir auðvitað strax að koma
sér í mjúkinn hjá henni. Anna er ekki lag-
leg, en hún er seytján ára gömul. Seytján
ára — það er undarlegur aldur. Hann hefir
sín ágæti, hann hefir sína galla, og samt
er hann yfirleitt ómótstæðilegur og yndis-
legur. Hörund Önnu er silkimjúkt og
ferskt, þó að það sé stundum með smá-
bólum. Hreyfingar hennar eru óákveðnar
og klaufalegar, en þær hafa hinn klunna-
lega yndisþokka eins og hreyfingar bjarn-
dýrsunga. Á hinu uppbretta nefi hennar
eru áberandi freknur, en munnurinn er
fallegur. Brúnu augun hennar eru trygg
og eftirtektarsöm, þó að þau vanti stund-
um leiftur skilningsins. Þannig er Anna.
Eftir nokkur ár munu andlitsdrættir henn-
ar verða fínlegri, en István geðjast að
henni eins og hún er. Það er aldrei nóg
af konum fyrir strák, sem er utanlands,
og jafnvel eins útfarinn óþokki og István
er, á bágt með að finna félaga eftir sínum
geðþótta: meira eða minna kvenlega
stúlku, sem hefir sín föstu laun.
Anna fyrirlítur Isván og gerir sér engar
tálvonir um hann, og samt finnst henni
mikið til um hin fallegu orð og smjaður,
sem hún hefir aldrei heyrt áður. Enginn
hefir enn fundið stúlkuna í Önnu, hina
vaknandi, ungu konu, hina einmana, ungu
sál, sem þráir umhyggju. István segir: Þú
ert falleg, og bætir við: Ég elska þig. Þá
verða stúlkur skyndilega varar við, að þær
eru orðnar konur.
Og þannig er það líka, að hin sorgleg-
asta ást í heiminum hefst — því að er
nokkur ást sorglegri en sú, sem maður
skammast sín fyrir?
9. KAPÍTULI.
Bardichinov frændi hefir nú mikið að
gera. I Frakklandi er aldrei atvinnuleysi.
Verkamenn streyma stöðugt til Parísar
frá Austur- og Suður-Evrópu. Jani kemur
við og við í ungversku, ítölsku, tékknesku
og grísku veitingahúsin og útbýtir spjöld-
um, þar sem Bardichinov auglýsir á mörg-
nm tungumálum ódýra frönskukennslu.
Hinir nýkomnu verkamenn búast við að
fá vinnu fljótar, ef þeir kunna málið, svo
að gamli maðurinn heldur uppi föstum
námskeiðum.
Anna heimsækir hann aðra hverja viku
til að taka til hjá honum, því að þar er
allt á ringulreið, því að hann er pipar-
sveinn, og hún fer með skyrturnar hans
heim til sín til að gera við þær. Hún fer
auðvitað til hans á þeim tímum, þegar
hann er ekki að kenna. En einu sinni rekst
hún sér til mikillar undrunar á konu í
herberginu hans.
— Komdu bara inn, Anna! hrópar Bar-
dichinov, þegar hún ætlar að fara út aftur.
— Ég hefi fengið ágætan nágranna.
Lofaðu mér að kynna ykkur.
Anna sér, að tvær, stórar hækjur liggja
við hhð konunnar og hún getur aðeins
staðið upp með því að styðja sig við þær.
— Þér megið um fram allt ekki . . .
flýtir Anna sér að segja, og konan sezt
og brosir þakklátlega.
— Catherina Aldhufond, segir hún og
kynnir sig sjálf. — Ég fluttist hingað fyrir
tveim dögum og kynntist monsieur Bar-
dichinov í dag. Hann var svo elskulegur
að bjóða mér að drekka te með sér.
— En þú verður að búa til teið, Anna,
segir Bardichinov hlæjandi. — Það getur
enginn gert hér nema þú.
Þegar Barabásfjölskyldan hafði flutzt í
Veiðikattarstræti, hafði hún gefið Bardich-
inov gamla prímusinn sinn. I nýju íbúðinni
var almennilegt eldhús.
— En ef ég hefði nú ekki komið? segir
Anna stríðnislega.
— Ég vissi, að þú myndir koma. Þú
varst búin að lofa því.
Anna hellir vatni á ketilinn og kveikir
á prímusnum.
— Er madaman einnig Rússi? spyr hún
kurteislega.
Konan hristir höfuðið:
— Nei, —■ ég er Finni.
— Þannig er það í dag, kæra mademois-
elle Aldhufond! segir Bardichinov. — En
fyrir stríðið, þegar allt lék í lyndi, átti ég
því láni að fagna, eins og þér, að vera tal-
inn til hins mikla rússneska þjóðfélags.
Cathrina Aldhufond brosir.
— Ég get ekki sagt, að ég hafi í því
sambandi átt miklu láni að fagna. Stjórn
zarsins sendi mig til Síberíu.
— Til Síberíu?
Anna verður forvitin, og hún færir sig
nær. Þangað til nú hefir Síbería aðeins
verið orð, undarlegt og rómantískt orð,
sem maður les í bókum, í rússnesku bók-
unum hans Bardichinovs frænda. Og nú
var hér manneskja, sem hafði verið þar,
— manneskja, sem hafði verið í útlegð í
Síberíu.
— Já! Cathrina kinkar kolli. — Það var
árið 1912, þegar ég var 18 ára gömul og
nýlega orðin stúdent. Ég var þar á meðan
stríðið stóð yfir. Ég var fyrst látin laus,
þegar kommúnistarnir komust til valda.
Anna lítur ósjálfrátt á hækjurnar og
síðan á fæturna, sem eru stirðir og hlægi-
legir. Kannské höfðu þeir frosið í Síberíu
. . . eða . . .
Mademoiselle Aldhufond tekur eftir
augnaráðinu og svarar því rólega og eðli-
lega.
— Nei, þetta kemur fótum mínum ekk-
ert við. Ég hefi verið bækluð síðan ég var
barn. Ég fékk barnalömun.
Anna spyr ekki að því, sem hana langar
til að spyrja að. Hvað getur þessi bækl-
aða kona hafa gert af sér, svo að zarinn
skyldi senda hana til Síberíu?
Bardichinov spyr heldur einskis. Hann
segir aðeins:
— Auðvitað pólitískur glæpur.
— Auðvitað! segir Chatrina og kinkar
kolli. — Ég var kommúnisti. Þegar ég kom
heim úr útlegðinni, var mér tekið opnum
örmum í Finnlandi. En svo breyttist
ástandið þar líka . . . Það er aðeins mán-
uður síðan ég slapp út úr fangelsinu. Ef
satt skal segja, var ég látin laus skilorðs-
bundið, en ég vildi ekki bíða, þangað til
fresturinn væri útrunninn, svo að ég flýði.
Hvernig getur bækluð kona flúið ? Anna
veltir þessu fyrir sér, en Bardichinov hrist-
ir höfuðið með meðaumkun. Hvíta hafur-
skeggið hans hristist.
— Útlegð, fangelsi . . . Mér þykir þetta
ákaflega leiðinlegt, kæra mademoiselle . . .
Hin kæra mademoiselle bandar frá sér
höndinni. Hreyfingin ber vott um mikið
sjálfstraust.
— Ó-já, æfi mín hefir verið heil skáld-
saga.
Anna reynir að dylja lítið bros um leið
og hún réttir henni ketilinn. Hún hefir ekki
hitt einn einasta mann í París, sem segir
ekki, að æfi sín hafi verið heil skáldsaga.
Cathrina segir með ákafa æfisögu sína,
allt frá fæðingu fram á þennan dag.
Bardichinov hlustar kurteislega á hana
um leið og hann hellir í bollana.
Þegar þau hafa drukkið fimm bolla,
hefir Cathrina lokið sögu sinni, og hún
stendur upp.
Anna sprettur upp.
— Má ég fylgja yður til herbergis yðar ?
— Nei, nei, góða mín! Það er alveg
óþarfi.