Vikan - 05.04.1939, Blaðsíða 9

Nr. 14, 1939
V IK A N
9
Erfðamerkið.
Smásaga eftir ANTHONY MARSDEN.
Meðan ég lagði áhöldin mín frá mér,
starði gamli Mr. Leverett rólega
yfir vatnið til Lugano. Ég sagði:
— Þér biðjið mig um að segja yður sann-
leikann.
Hann sneri sér við, brosandi.
— Við skulum segja, að ég biðji yður
um að staðfesta hann. Þegar þeir sendu
mig hingað fyrir tveim árum, sögðu þeir,
að ég gæti lifað í þrjú ár, svo að eftir lög-
málum stærðfræðinnar og læknisfræðinn-
ar----— —?
— Ég er hræddur um, að þeir hafi haft
rétt fyrir sér.
Gamli maðurinn kinkaði kolli.
— Læknar hafa ætíð rétt fyrir sér —
en þakka yður samt fyrir.
Eftir þetta sá ég hann oftar — en ekki
sem læknir, heldur sem vinur. Læknisfræð-
in gat ekki hjálpað honum lengur. Ég hafði
þegar heyrt hjá Englendingunum í bæn-
um, að hann hefði áður verið lögreglu-
maður, og þegar við vorum orðnir kunn-
ugir, spurði ég hann þeirrar spurning-
ar, sem lögreglumenn hafa líklega verið
spurðir af kunningjum sínum frá alda
öðli, hvort hann hefði nokkurntíma verið
viðriðinn morðmál.
Hann sendi mér eldsnöggt augnaráð,
hálf gamansamt og hálf alvarlegt, sem ég
var orðinn vanur við í samræðum okkar.
— Ég var í sérstakri deild, sagði hann,
— sem fór með pólitísk mál, grunsamlega
útlendinga og því líkt. Eina morðið, sem
ég hef verið bendlaður við, var sjálfsmorð
--------. Hann þagnaði og deplaði augun-
um.
— Einhverntíma skal ég segja yður
skrítna sögu um það.
En ekki varð þó úr því fyrr en sex mán-
uðum seinna, þegar við sátum í rökkrinu
í súlnaganginum hans, er sneri út að vatn-
inu. Það var gott dæmi um þurrt og til-
gerðarlaust fas hans, að hann var hálfn-
aður, áður en ég gerði mér ljóst, að hann
var að segja mér sögu. Um leið og hann
tróð í pípuna sína, sagði hann:
— Þegar ég fékk stöðuna við Scotland
Yard, þá flutti ég út í Epsom. Ég átti þar
góðan vin, George Rawson að nafni. Yður
hefði fallið vel við George. Hann hafði lag
á því að gera fólk hrifið af sér, jafnt karla
sem konur. Persónuleika, skiljið þér. Flesta
sunnudaga fórum við í langar gönguferð-
ir, og oftast lauk þeim með góðum kvöld-
verði í veitingahúsi, því að þegar menn
eru einhleypir og þjónustustúlkan fer um
hádegið, þá nenna menn ekki að vera að
pukra með leirtau seint á kvöldin---.
Þetta kvöld, sem ég er að tala um, vor-
um við búnir að ganga venju fremur langt,
og er við höfðum borðað og vorum komnir
að hliðinu hans, þá var ég alveg til með
að stinga mér í rúmið. Ég bjó spölkorn
þaðan í sömu götunni. En hann sagði mér
að koma inn, því að við gætum báðir tekið
eitt glas enn. Ég fór því niður í kjallar-
ann hans eftir drykknum, en hann fór að
loka gluggunum vel og vandlega.
— Ég hafði oft hent gaman að honum
vegna þessa. Hann fór oft út og skildi hús-
ið eftir opið allan daginn, en á nóttunni
--------lásar og slær, alveg eins og gömul
piparkerling. Hann læsti jafnvel svefnher-
bergisdyrunum sínum. Þegar við vorum
búnir úr glösunum, fylgdi hann mér til
dyra, og ég heyrði hann loka útidyrahurð-
inni með keðju. Þetta var í síðasta skipti,
sem ég sá hann lifandi.
— Morguninn eftir, þegar ég var á leið-
inni til járnbrautarstöðvarinnar, heyrði ég
að kallað var á mig og sá lögregluþjón
koma hlaupandi niður stíginn frá húsinu
hans. Þjónustustúlka Rawsons hafði ekki
komizt inn í húsið og hafði fundið gas-
lykt. Hún náði í lögregluþjóninn, og hann
brauzt inn um glugga, og þegar hann
hafði brotið svefnherbergishurðina upp,
þá lá George Rawson þar dauður í rúminu
og kraninn á gasofninum opinn.
— Maðurinn var á leiðinni til mín, þeg-
ar ég gekk framhjá, bæði vegna þess, að
hann vissi, að George og ég vorum vinir,
og vegna stöðu minnar. Ég fór yfir í húsið
með honum, og ég man, að hann benti mér
sérstaklega á gasmælinn, sem var niðri
í kjallaranum, rétt hjá stiganum. Hann
sagði:
— Mér þætti vænt um, ef við gætum
gert þetta að slysi, Mr. Leverett. Segjum
svo, að hann hafi ætlað að kveikja á ofn-
inum, og fundið að leiðslan var lokuð. Segj-
um, að hann hafi gleymt að loka kranan-
um í svefnherberginu aftur, og svo kann-
ske seinna, þegar hann var sofnaður, ef
að köttur hefði stokkið inn um gatið þarna
og komið niður á hanann á gasmælinum
--------. En það gæti samt ekki verið.
Haninn er nógu laus, en hann opnast, sé
honum snúið upp, en ekki niður.
Það var loftgat uppi við kjallaraloftið,
beint ofan við mælinn, ferhyrnt gat, gler-
laust, en með sterkum járnstöngum fyrir.
— Það gæti engan veginn verið, sagði
ég. — Hann hefði ekki þurft neina gas-
hitun í júní. Og hann hafði lokað svefn-
herbergisglugganum. Hann var ekki van-
ur því.
Lögregluþjónninn var mjög æstur:
— Hann var sómamaður og vinur yðar,
Mr. Leverett. Mér hefði þótt vænt um, að
það hefði verið slys — ef við gætum látið
það heita svo! En það gátum við auðvit-
að ekki, svo að það var úrskurðað sjálfs-
morð, með gömlu klausunni um geðbilun,
og nokkrum hugleiðingum frá dómaran-
um, og svo var ekki meira um það--------.
En það var samt ekki alveg eins einfalt
og það virtist vera, því að George Raw-
son var myrtur.
Ég hrökk við. Gamli maðurinn hafði
komið mér á óvart. — Myrtur! Hvernig?
— Með sótkústi, sagði Leverett.
Ég gat aðeins glápt á hann. Læknar
verða ekki undrandi yfir smámunum, en
þegar manni er sagt, að maður, sem hefir
drepið sig á gasi, hafi verið myrtur með
sótkústi!
— Þetta hefir þá komizt upp seinna?
sagði ég.
— Nei, það komst aldrei upp.
— En ef að þér vissuð það? Þér voruð
þó vinur hans----------.
— Hvers vegna ég sagði ekki frá því?
Hann leit á mig og hallaði svolítið undir
flatt.
— O, það voru ýmsar ástæður til þess.
Staða mín, til dæmis. Það hefði kannske
þótt einkennilegt, ef ég hefði viðurkennt
að hafa ekki tekið eftir því, sem lá í aug-
um uppi. Og svo var Rawson dauður, og
það hefði ekki vakið hann aftur til lífs,
þótt banamaður hans væri hengdur. Auk
þess komst ég að þeirri niðurstöðu, að
hann hefði verðskuldað það, sem hann
fékk. Það er til franskur málsháttur, sem
segir: — Tout comprendre — ---------.
— Komið þér með söguna, greip ég
fram í. — Franski málshátturinn yðar
skemmist ekki, þótt hann sé geymdur.
— Sagan byrjar fyrr, sagði hann. —
Sex árum fyrr. Og hún er um mann, sem
ég hefi ekki nefnt ennþá. Hann var vinur
Rawsons. Hann hét — — — jæja, það
skiptir ekki máli, barnið hans er á lífi.
Við skulum segja, að hann hafi heitið
Brown----------.
— Brown hafði þekkt Rawsön álíka
lengi og ég, og alveg eins vel, þangað til
um sex árum áður en Rawson dó. Þá gift-
ist Brown, og eftir það sáumst við sjaldn-
ar.
_ Við-------?
Leverett kinkaði kolli. — Við þrír.
Brown þurfti oft að fara að heiman, vegna
stöðu sinnar — til aðalhafnarbæjanna og
til útlanda. I gamla daga vorum við vanir
að eyða fríum okkar saman, fara í göngu-
ferðir og þess háttar. En nú helgaði Brown
konu sinni allar frístundir sínar. Honum
þótti mjög vænt um hana-------------.
Málrómur Leveretts var ennþá blátt
áfram og tilgerðarlaus, en samt fannst mér
einhver æsing í síðustu setningunni. Hann
hélt áfram:
— Það var eins og maður yrði hálf
hræddur við að sjá hann með henni. Skilj-
ið þér, hvað ég meina? Manni fannst, að ef
eitthvað færi aflaga, þá myndi það gera út