Vikan - 01.06.1939, Blaðsíða 7

Nr. 22, 1939
VIKAN
7
Afburðamaður og aura-sál
Meðfædd nízka varð William Turner til mikillar ógæfu. Hún
eyðilagði fyrstu og einu ást hans og gerði hann ein-
mana. Hann varð sérvitur og lifði lengi
dularfullan hátt tvískiptu lífi. En hann
egar staðið er í miðri
Bloomsbury, sem nú
er tignarlegasta háskólahverfi
Lundúna, er erfitt að hugsa sér,
hvernig staðurinn hefir litið út fyr-
ir hér um bil 150 árum: Strjálbýli,
litlir og stórir bæir með túnum í kring
og kvikfénaður á beit. Ef gengið var dálítið
lengra út í sveitina, sást stundumeftirtekt-
arverð sjón: Tólf ára drengur, sem sat í
hnipri upp á grein, hallaði sér upp að trjá-
stofninum og var með teiknibók í hend-
inni. Hann var svo niðursokkinn í vinnu
sína, að hann tók yfirleitt ekki eftir veg-
farendum. Fötin hans voru bætt
og báru vott um, að hann væri
úr einhverju fátækrahverfinu í
Lundúnum. Hendurnar voru
óhreinar, andlitið óþvegið og
hárið eins og heysáta. Hann var
f jarri því að vera fríður sýnum.
Ennið lágt, nefið langt og bog-
ið og munnurinn skeifumyndað-
ur. Hann hnyklaði loðnar
augnabrýrnar um leið og hann
leit yfir landslagið. Hann setti
í flýti nokkur létt og mjó strik
á blaðið og dró upp landslagið,
sem fyrir framan hann var: bæ-
ina, dýrin og skýin — —.
Drengurinn hét William Tur-
ner. Hann komst að því á eigin
spýtur, að nauðsynlegt var að
athuga landslagið nákvæmlega,
áður en það var
teiknað.
Á hverjum degi sat
hann í dimmu bak-
húsi hjá kopar-
stungumanni og lit-
aði koparstungurnar
af mikilli nákvæmni.
Fyrir það fékk hann
nokkra skildinga, er
hann keypti sér nauð-
synjavörur fyrir.
1 Maiden Lane, þar
sem faðir hans var
hárskeri, lagði hann
teikningarnar frásér.
Stundum hengdi hann
myndir á búðardyr
föður síns og þar
skoðuðu vegfarendur
þær. Þegar hann var
fimm ára gamall,
hengdi hann fyrsta
málverkið sitt á dyrn-
ar og gat selt það
var alveg einstakur málari og
græddi stórfé.
fyrir þrjá skildinga. Síðar hafa þau
hækkað verulega í verði. Nú liggja svip-
aðir uppdrættir undir gleri á þjóðlista-
safninu í Trafalgar Square, og eru talin
mörg þúsund punda virði, því að William
Turner varð mesti landlagsmálari heimsins.
Hvaðan hafði Turner hæfileika sína?
a
Faðir hans var aðeins
venjuelgur hárskeri, og móð-
ir hans þögul og þrjóskufull
kona. Þegar Turner var lítill
drengur, lagðist hún á geðveikra-
hæli, þar sem hún lézt skömmu síðar.
Langt fram í ættir var hún skyld tig-
inni fjölskyldu, en þar komu hvergi fram
neinir hæfileikar. Faðir hans var annálað-
ur fyrir eitt: hann var óskaplegur nirfill.
Strax og hann komst að hæfileikum sonar
síns, reyndi hann að græða á þeim. Til
hans komu margir viðskiptavinir, því að
hárskerar þurftu daglega að laga hárkoll-
ur þeirra, en samt sem
áður tók hann af syni sín-
um skildinga, sem hann
vann sér inn. En hann gat
vel unnt William allrar
þeirrar kennslu, sem hann
gat fengið, og hafði ekkert
á móti því, að hann færi í
ferðalög á sunnudögum
upp í sveit, þar sem hann
gat setið allan daginn og
teiknað. Stundum var
jafnaldri hans, Thomas
Girtin, með honum, en
hann var einnig lærlingur
hjá koparstungumannin-
um, John Rafael Smith.
Þessi Thomas hafði
mikla þýðingu fyrir Tur-
ner. Hann var lítill, grann-
vaxinn og snotur drengur,
sem virtist hafa miklu
meiri hæfileika en Turner.
Þeir lögðu báðir út á lista-
brautina frá bakhúsi
koparstungumannsins.
Thomas gekk miklu betur.
Hann fór í marga málara-
skóla og komst loks í lista-
háskólann. Hann var fljót-
lega viðurkenndur, kvænt-
ist auðugri konu og vann
allra hylli með málverkum
sínum. En þegar hann var
rúmlega tvítugur fékk
hann berkla. Að nokkrum
mánuðum liðnum lézt
hann. Síðast var hann fal-
inn fyrir aðdáendum sín-
um í París, en þar dó hann
eftir miklar þjáningar.
Hann var mjög gáfaður og
elskulegur maður. Þetta
hafði mikil áhrif á Turner.
Hann hafði alltaf álitið vin
litunum. En myndir hans eyðilögðust fljótlega vegna þess, hve ódýra liti hann notaði.