Vikan - 08.06.1939, Síða 16

16
VIKAN
Nr. 23, 1939
Þar að auki eru heimsóknir Pia hættu-
legar, því að þá grípur Anna tækifærið,
hleypur út í veitingahúsið og sezt á milli
Bardichinovs og Meneghetti.
— Rekið þið mig ekki í burtu! Pia og
Giinther voru svo niðursokkin í vísinda-
legar samræður, að mér var alveg ofaukið.
Barabás hristir höfuðið, því að honum
hefir verið sagt frá ráðagerð konu sinnar
og Cathrina. Hver veit það ekki ? Cathrina
getur ekki þagað í tvær mínútur. Cathrina
er eins hreykin af hugmynd sinni og spör-
fugl af ungum sínum, sem eru að byrja
að fljúga. Þessvegna horfir Bardichinov
líka á Önnu, hugsandi og undrandi. Maura
horfir á hana með dularfullri sanngirni.
Liiv brosir. Þeir eru flóttamenn og búa
hér. Líf þeirra er aðeins blekking, vængja-
laus skuggi þess lífs, sem þeir fæddust til.
Á hverju ári eyðilegst eitthvert ríki og
grefur nokkur þúsund eða nokkur hundruð
þúsunda manna, grefur þá og dæmir til
þessarar skuggatilveru, þessa lifandi
dauða . . . Og nú eru þeir áhyggjufyllst-
ir út af því, hvort Önnu lízt á háfætta
Þjóðverjann eða ekki. Jæja, en henni lízt
nú ekki á hann. En þetta gerir þeim ef til
vill skuggatilveruna skemmtilegri.
Hinsvegar hafa aðeins brúnu og gráu
augun tekið eftir því, að Pia Monica er
orðin ástfangin af Þjóðverjanum. Þau
taka eftir þessu án óvildar, en líka án
sanngirni.
Frú Barabás viðurkennir aðeins stað-
reyndir, hún gerir enga athugasemd við
þær. Það er ákveðinn tími í lífi hverrar
stúlku, þegar hún verður áreiðanlega ást-
fangin, þó að hún hafi aldrei orðið það
áður. Þessi stúlka með blóma-andlitið er
tuttugu og fjögra ára gömul, þó að hún
líti ekki út fyrir að vera meira en tuttugu
ára. Ef til vill er hún á þessu takmarka-
skeiði. Frú Barabás minnist æsku sinnar
í Mezötur, þess skemmtilega tíma, þegar
ungu stúlkurnar og mennirnir hittust, —
sunnudaganna, þegar allt var fullt af ætt-
ingjum, bræðrum og systrum ... Jæja,
það var nú allt annað. Hér eru stúlkurn-
ar næstum því villtar. Það var betra í
Mezötur. Jæja, en það þýðir nú ekkert að
vera að velta þessu fyrir sér.
— Sögðuð þér nokkuð, góða mín ? segir
hún og snýr sér að Cathrina, því að hún
hefir ekkert skipt sér af henni í nokkrar
mínútur.
Klárí lítur á málið frá sjónarmiði Önnu.
Anna elskaði Vassja, hún elskaði István,
en hún kærir sig ekkert um Giinther. —
Vassja var ekkert nema fjör og kátína.
István var fullur af frekjulegri, hæðnis-
legri glettni og nærgöngulli kæti. Það er
Giinther ekki. Samt virðist það einmitt
vera það, sem Anna vill. Ef til vill af því,
að hún er svo róleg sjálf. Og Pia, hin
heimska Pia . . . Það er einmitt það, að
Pia er alls ekki heimsk lengur. Klárí minn-
ist undrandi fyrsta fundar þeirra, þegar
Pia gerði ekkert annað en að masa . . .
En það er nú liðin tíð. Það er reyndar ekki
langt síðan, að móðir hennar dó, en Klárí
heldur, að breytingin sé meira ástinni að
þakka en nokkru öðru. Ástin gerir hana
að svo hljóðum og undirgefnum áheyr-
anda, — þar sem allt er tóm ringulreið
og sorg! Gráu augun leiftra óþolinmóð-
lega og snúa sér aftur að þykku bókinni,
sem liggur fyrir framan þau.
19. KAPlTULI.
Nú er Jani orðin fullveðja. Hann er orð-
inn tuttugu og eins árs — og meira að
segja tuttugu og tveggja ára. Systur hans
gáfu honum slifsi, Albertine gaf honum
armbandsúr. Enginn minntist á, að nú
væri kominn tími til að afsala sér frönsku
borgararéttindunum. Barabás minntist
einu sinni ekki á það. Hann var dálítið
beygður um þessar mundir. Hann starði
fram fyrir sig sljóum og flöktandi aug-
um. Á kvöldin fór hann ekki í litla veit-
ingahúsið, heldur ungverska veitingahúsið
eða þá, að hann fór hvergi. Jú, föðurlands-
ást hans og viljaþrek hafði beðið ósigur.
En hvað gat hann gert? Eftir eitt eða tvö
ár verður Jani verkfræðingur. Átti hann
að verða til þess, að Jani fengi ekki stöðu?
Auðvitað hefði hann getað haldið áfram
að læra sem Ungverji. Nú hefðu þau líka
getað hjálpað honum eitthvað, þar að auki
fá erlendir stúdentar styrki. En hvað svo?
Erlendir verkfræðingar fá ekkert að gera.
Það var áður fyrri, en nú er það allt ann-
að. Átti hann að fara heim? Nú er út-
flutningurinn frá Ungverjalandi orðinn
strjálli, en þeir, sem koma, eru að kalla
allir verkfræðingar og læknar, sem kvarta
um atvinnuleysi. Blöðin að heiman kvarta
einnig yfir því, blöðin, sem Barabás kaupir
stundum.
Til hvers leiddi það, ef hann minntist
á þetta við drenginn, og drengurinn segði,
að hann kærði sig ekkert um ungversk
borgararéttindi ? Jani elskar franska
stúlku. Hann hefði sagt það sjálfur, ef
hann hefði viljað verða Ungverji á ný. Þá
hefði það ef til vill verið skylda föðurins
að ráða honum frá því.
Það líða nokkrar vikur með áhyggjum,
íhugunum og þögnum. Síðan virðast allir
eftir þegjandi samkomulagi hafa gleymt
þessum merkilega afmælisdegi.
Sá eini, sem gleymdi honum í raun og
veru, var Jani sjálfur. Hann hefir mikið
að gera, og hann er ákaflega ástfanginn.
— Fyrir honum var afmælisdagurinn að-
eins armbandsúrið, sem Albertine gaf hon-
um.
— Erum við ekki nærgætin og athugul
fjölskylda? spyr Klárí Önnu hlæjandi, þeg-
ar hún er ein með henni. — Okkur kemur
ekki til hugar að minnast á það, sem er
óþægilegt fyrir eitthvert okkar. Það væri
líklega skynsamlegast að tala við Jani um
það?
Anna hefir mikið að gera. Hausttízkan
hefir náð hámarki sínu í verzluninni, sem
er eitt haf af sægrænum, svörtum, heið-
bláum og þó aðallega rauðbrúnum efnum.
Rauðbrúnt . . . sama litbrigði og hin fall-
andi blöð, er í ár aðaltízkukrafan. Anna
er niðursokkin í að ráða hinar flóknu fyrir-
myndir teiknara þeirra . . . Þenna „mos-
quito“-klæðnað er blátt áfram ekki hægt
að sauma . . . Enginn getur sniðið hann
. . . Anna kippist við . . .
— Varstu að hugsa um fæðingarrétt-
inn?
— Ég hefði getað verið að hugsa um
hann, en ég var nú að hugsa um Albertine.
Þetta getur ekki gengið með þau, og það
er bezt, að Jani viti það sem allra fyrst.
Anna hugsar.
— Ég er nú ekki viss um þetta. Alber-
tine þykir vænt um Jani, ef til vill vænna
en honum þykir um hana.
— Ég er ekki að segja, að Jani sækist
meira eftir henni en hún eftir honum.
Aumingja Albertine gerir eins vel og hún
getur. Hún gerir sér allt far um að vera
við okkur eins og manneskjur . . .
— Þú ert ekki almennileg, Klárí. Þetta
er ekki fyrsta hjónabandið á milli útlend-
inga, og hvað útlendingum viðvíkur . . .
þá veiztu, að okkur hefir komið ágætlega
saman við Bardichinov, Liiv, Maura . . .
Klárí fer að skellihlæja. Anna horfir
undrandi á hana.
— Er þér sama, þó að þú segir mér,
að hverju þú ert að hlæja?
— Varstu heima, þegar Jani kom með
Albertine til pabba og mömmu? Mig grun-
ar, að aumingja strákurinn hafi ætlað að
gorta af Maura, prinsinum okkar. Sástu
framan í Albertine? Hún var framúrskar-
andi kurteis. Hún sagði fimm sinnum prins
í hverri setningu, en það var auðséð, að
henni fannst hann vera nokkurskonar
óperettu-prins. Þessir útlendingar taka sér
allskonar titla og trúa á þá að lokum.
Auðvitað er höfðingi því aðeins ósvikinn,
að hann sé Frakki. Og ef til viíl, ef hann
er Englendingur. Lord og lady hafa hér
áhrif, en annað. ekki.
— En Spánverjar eru nágrannar þeirra.
Ekki búa þeir í annarri heimsálfu, lengra
í burtu en Austurríki eins og við, Ungverj-
arnir. Og þeir eru líka af latneskum kyn-
stofni. Frakkar vita, að prinsar eru til á
Spáni og . . .
— Þeir vita það, en trúa því ekki. Og
þó að okkur komi vel saman við Bardich-
inov, Liiv og Maura, er það þó ekki enn
kátlegra, að þeim skuli koma vel saman?
Sérðu ekki, að hvorki flokkur, stjórnmál
eða sannfæring hefir neitt að segja gegn
þeirri staðreynd, að þeir eru landflótta.
Anna er þreytt, og hún er alltaf að
hugsa um ,,mosquito“-klæðnaðinn undir
niðri.
— Það eru til hamingjusöm hjónabönd
á meðal útlendinga. Ef til vill er hún að
hugsa um Vassja, ef til vill langar hana-
aðeins til að slíta samtalinu.
— Það getur verið, að þú hafir rekizt
á þau. Það hefi ég aldrei. Og þetta verður,
að minnsta kosti, aldrei hamingjusamt
hjónaband. Það eru ef til vill aðrir færari
í þessum efnum en Jani. Sérhver hreyfing
Albertine fer í taugarnar á honum.