Vikan - 22.06.1939, Blaðsíða 18

18
VIKAN
Nr. 25, 1939
Hann hugsaði ekki um annað en ,,Pílu“.
Hann hélt, að þau hlytu að sjást aftur.
Hann ætlaði að snúa aftur heim með full-
ar hendur fjár og biðja hennar. En það
leið langur tími, áður en honum var það
Ijóst, áð það átti ekki fyrir honum að
liggja að verða mikill maður.
1 tíu ár lifði hann í endurminningunni
um hana, síðan dó hann úr malaríu með
nafn hennar á vörunum. Hann hefði ekki
dáið, ef hann hefði ekki verið þreyttur á
lífinu. Aðeins nánustu vinir hans vissu um
banamein hans. ,,Píla“ fékk aldrei að vita,
hvað um hann varð. Hún hafði gleymt hon-
um . . .
Orð gamla mannsins höfðu mikil áhrif
á Línu.
Hann sá, að hún neri saman höndunum
af miklum móði.
— Hún þekkir mig ekki, hugsaði hann.
— Hún trúir hverju orði. Hún ætti að
vita, að hálfu ári síðar varð ég jafn skot-
inn í ljóshærðri stúlku frá London og
henni. En það gat hann ekki sagt henni.
Sjálfum þótti honum þetta vera róman-
tískt æfintýri, þó að það hefði ekki skilið
eftir ör í hjarta hans. En hann vildi láta
hana halda, að þessi ungi maður hefði ver-
ið tryggur.
— Um hvað eruð þér að hugsa, spurði
hann.
Lína hugsaði: — Aldrei á minni lífs-
fæddri æfi hefi ég þekkt annan eins lyga-
laup! Heldur hann, að ég þekki hann ekki,
þó að fjörutíu ár séu liðin síðan? Og svo
þykist hann vera dauður úr ást. Hann ætti
skilið, að ég segði honum, að ég hefði gifzt
ári síðar! En það verður bara til þess að
eyðileggja tálvonir gamla hrósins, — því
að hann er miklu eldri en ég —! Hann
skrökvar þessu auðvitað vegna þess, að
hann skammast sín fyrir það, hvað hann
hefir verið ótrúr.
— Ég var að hugsa um þetta, sem þér
voruð að segja, sagði hún. — Það er rétt,
að þá var ástin annað en hún er nú. —
Við „Píla“ kynntumst á ákaflega kynleg-
an hátt.
Þegar ég kom til Englands frá Madrid,
þar sem faðir minn var sendiherra, þekkti
fólk okkur „Pílu“ ekki í sundur.
Mig langaði mikið til að sjá þessa mann-
eskju, sem þér kallið „Pílu“, en ég Línu,
— og ég varð undrandi, hvað við vorum
líkar, — jæja, þetta eru nú útúrdúrar. —
Ég ætlaði að segja yður frá Línu.
— Það var átakanlegt að sjá, hvernig
henni hrakaði, þegar vinur yðar fór.
Það var faðir hennar, sem fékk hana til ■'
að skrifa honum uppsagnarbréfið.
Hún varð aldrei hamingjusöm og gat
ekki fyrirgefið föður sínum. Hún sást
aldrei brosa — hún var skuggi af sjálfri
sér — hún fölnaði eins og blóm og dó síð-
an . . . úr sorg, sögðu læknamir.
Hún dó með hárlokk af unga mannin-
um í hendinni. Þetta er sannleikurinn um
„Pílu“. . . . Hún vissi líka, hvað ást
var-------
Gamli maðurinn varð alvarlegur.
— Er þetta satt? Ég vissi þetta ekki!
— Þannig er það, sagði Lína. — En það
er nú orðið langt síðan þetta var.
— Ég er ákaflega hrærður, sagði gamh
maðurinn. — Ég hafði enga hugmynd um,
að þér væruð vinkona hennar . . . ég hélt
. . . En hann sagði ekki, hvað hann hélt.
Hann sagði:
— En þó að hlægilegt sé, þykir mér
vænt um það, sem þér sögðuð mér. — Ég
vona, að þér afsakið mig, — en ég verð
að fara . . .
Gamli maðurinn tók saman pjönkur sín-
ar, hneigði sig eins og ungur maður og
gekk í burtu.
Lína brosti og hélt áfram að lesa.
— Jæja, var gaman? spurði hún Gittu
á heimleiðinni.
— Já, við Ronni erum trúlofuð. Þið tók-
uð ástina alvarlegar en við, en þér er óhætt
að treysta því, að þetta varir.
— Ég veit það, sagði Lína. — Þið, unga
fólkið, eruð hreinskilnari en við. Ég tek
orð mín aftur.
— Skemmtir þú þér frænka, spurði
Gitta.
— Ekkert meir en venjulega, sagði hún.
Dómarinn: Hve gamlar eruð þér? Þér
verðið að muna, að þér eruð fyrir rétti.
Konan: 24 ára.
Dómarinn: Og hve margra mánaða?
Konan: 96 mánaða.
*
Hann var að lýsa því fyrir konu sinni,
af hverju gengisfall stafaði, hversvegna
fjárhagsörðugleikar væru til og hvernig
ætti að ráða bót á þeim.
— Það er furðulegt, sagði hún að lok-
um, — að maður eins og þú skulir vita
svona mikið um peninga og þó hafa svo
lítið af þeim.
Faðirinn: Heyrðu, góði minn, þú ert
óhreinn á fótunum.
Sonurinn: Já, pabbi, en þú ert miklu
óhreinni.
Faðirinn: Veit ég vel, en ég er miklu
eldri en þú.
Læknirinn: Þér hafið ákaflega hægan
púls.
Sjúklingurinn: Gerir ekkert! Hefi nóg-
an tíma!
Páll: Ó, ég er svo þyrstur.
Jóna: Má bjóða yður vatn?
Páll: Þér misskiljið mig. Ég er ekki
óhreinn, ég er þyrstur.
*
Sveinn: Geturðu ráðið þessa gátu: Hvað
er það, sem hefir fjóra fætur, eitt skott
og segir voff ?
Bjarni: Ætli það sé ekki hundur?
Sveinn: Uss! Þú hefir kunnað hana.
*
Konan: Þú ert fullur, Axel!
Maðurinn: Það er nú ekkert undarlegt
annað eins og ég hefi drukkið!
Hallgrímskirkja —
eða barnahœli.
órbergur Þórðarson hefir ritað „bréf
til Rauðra penna“, sem birtist í IV.
hefti ritsins, og ber hann þar fram tillögu
um það, að í stað þess að reisa Hallgríms-
kirkju að Saurbæ á Hvalfjarðarströnd,
eins og fyrirhugað er, skuli þar reist
BARNAHÆLI, því að ekki sé til hér á
landi hæli, er kalla megi því nafni.
Þessi hugmynd er þess verð, að hún sé
íhuguð vandlega á meðan tími er til.
Grein Þórbergs er rituð af mikilh snilld,
eins og vænta má, en hins vegar er þar
sumt frekar til að hindra framgang þess
máls, en til að sameina alþjóð um það, og
nær þess vegna tæplega tilgangi sínum,
þrátt fyrir það, að hugmyndin sé ómetan-
lega mikils virði. Það er víst, að barna-
hæli eru nauðsynleg hverri þjóð. Börn fá,
á slíku hæli, þá aðhlynningu og það upp-
eldi, sem þau hefði annars farið á mis við.
Þar er lagður grundvöllur undir framtíð
þeirra, þannig, að líkurnar fyrir því, að þau
verði sjálfum sér og þjóðinni að gagni,
margfaldast. Um þetta verður ekki deilt.
Kirkjur landsins eru allflestar litlar, og
fæstar þeirra virðulegur minnisvarði trú-
arinnar, — en getur andlegt líf ekki blómg-
ast í þeim samt? — Er stærð og form
kirknanna aðalatriði, samanborið við eig-
inlegt hlutverk þeirra? Nei. Hugmyndin,
um að reisa veglega kirkju til minningar
um mesta sálmaskáld okkar, er góð, — en
hugmyndin, um að reisa barnahæli til
minningar um Hallgrím Pétursson, er
miklu betri. Með því yrði minning hans
heiðruð með göfugri og skynsamlegri
hætti en þótt reist yrði kirkja, hversu veg-
leg, sem hún kynni að verða. — Og um-
hyggjan fyrir umkomulausum börnum er
í nánasta samræmi við trú vora, og líf
Hallgríms Péturssonar, börnum, komandi
kynslóðum, framtíð þjóðarinnar til gagns
og góðs, — kynslóð okkar til mesta sóma.
Um Hallgrím ritar Þ. Þ. í grein sinni:
— Þjáningar hans ættum við að endur-
gjalda með því að reyna að ala þar svo upp
dálítið brot af æsku landsins, að það hendi
aldrei sú mikla ógæfa að krossfesta nokk-
urn mann fyrir skoðanir hans. Það er sú
mesta virðing, sem unnt er að sýna minn-
ingu Hallgríms Péturssonar.
Þetta eru sönn orð.
Fyrir nokkrum árum voru gefin út sér-
stök frímerki, og átti ágóðinn af sölu
þeirra að renna að nokkru leyti til barna-
hælis. Um það mál hefir lítið eða ekkert
heyrst síðan. Þó er líklegt, að nokkurt fé
hafi fengist á þenna hátt. Ef ágóðinn af
þessum frímerkjum, og það fé, sem safn-
ast hefir til að reisa Hallgrímskirkju, yrði
sameinað, gæti þjóðin eignast barnahæh,
sem yrði landinu til sóma.
Þjóðin verður að sameinast um þetta
nauðsynjamál. Gregor.