Vikan - 17.08.1939, Blaðsíða 10

10
V IK A N
Nr. 33, 1939
Anna gamla♦ Smásaga-
r
gæfan hafði elt Kattinghjónin. Þeim
hafði orðið sex barna auðið, en að-
eins eitt lifði. Stór og greindur
drengur, sem hét Jens. Frú Katting var
ákaflega hreykin af honum.
En á heimilinu var önnur manneskja:
Anna gamla, sem hafði gætt Jens, frá því
að hann var lítill, og hinna systkinanna,
sem voru á lífi, þegar hún kom þangað.
I bænum var almennt álitið, að það væri
Önnu að þakka, hvað Jens var duglegur
og hraustlegur. Og frú Katting, sem var
fyrir löngu orðin ekkja, fór í einu og öllu
eftir því, sem gamla, breiðleita konan
sagði.
Þegar konurnar voru einar, töluðu þær
saman eins og svörnustu óvinir, en þegar
aðrir voru við, gætti Anna þess að sýna
frúnni tilhlýðilega virðingu. Enginn þorði
að gera að gamni sínu við Önnu nema Elsa,
frænka frú Katting, sem hafði verið tekin
til fósturs, þar eð hún var munaðarlaus, og
Jens var einkabarn.
Elsa var eins og sólargeish. Aldrei hafði
þekkzt eins kátur og skemmtilegur krakki.
Jens lék sér við hana, þó að hún væri yngri
en hann, og gamla frúin hafði mestu á-
nægju af að klæða hana í fallega kjóla.
En þetta gerði Elsu ekkert til. Hún var
alltaf jafn góð og þæg; Hún hafði enga
ánægju af að læra eins og Jens, sem fékkst
varla til þess að líta upp úr bókinni og
fara út, en hún hafði gaman af heimilis-
verkum og elti Önnu um allt. Frú Katting
sagði iðulega við Önnu:
— Æ, ég vildi, að þau yrðu hjón!
— Það má ekki skipta sér af þeim,
sagði Anna þá, — en þau yrðu góð hjón.
Og það leit í rauninni út fyrir, að þau
væru hrifin hvort af öðru. Þegar Jens kom
heim í fríunum, kærði hann sig ekkert um
að fara út á sjó í hvíta bátnum sínum með
öðrum en Elsu. Og þegar von var á hon-
um heim, söng Elsa glaðlegar en nokkru
sinni áður. —--------
Jens varð læknir, og Elsa fullorðin, lag-
leg stúlka, sem öllum geðjaðist vel að. En
allt í einu var eins og Jens sæi ekki Elsu
og forðaðist hana blátt áfram. Elsa varð
hljóð, og frú Katting hrygg. En Anna
gamla lét sem ekkert hefði í skorizt.
út af þessu. Það fer allt vel, á hvern veg-
inn sem það fer!-----------
Síðan dó frúin. Börnin syrgðu hana, en
hvort út af fyrir sig. Samt var það áreið-
anlegt, að Jens var ekki óvinveittur
frænku sinni, því að hann vildi koma því
þannig fyrir, að Anna og hún gætu búið í
húsinu áfram, og hann heimsótt þær eins
og áður. Annars ætlaði hann sér að setjast
að sem læknir í fæðingarbæ sínum.
Elsa sagðist halda, að bezt væri, að hún
færi þaðan. Hún gæti áreiðanlega komið
sér einhvers staðar vel fyrir.
Þetta §agði hún einn morguninn við
Jens, þegar þau sátu að snæðingi. En
aldrei þessu vant, rauk Jens upp eins og
naðra.
— Ætlarðu að láta fólk segja, að ég
reki þig í burtu strax og mamma deyr!
sagði hann. — Og ætlarðu að skilja Önnu
eftir eina?
— Það verður meira talað um það, ef
ég verð kyrr, sagði Elsa.
— Ég held, að það sé sama, hvað fólk
segir, sagði Jens þá og rauk út.
1 sömu andrá kom Anna inn með kaffið
og kallaði: — Heyrðu, drengur! um leið
og hann hljóp út.
— Hann er svona hryggur, Anna, sagði
Elsa afsakandi, og reyndi að telja sjálfri
sér trú um, að svo væri.
— Það er engin afsökun, sagði Anna. —
Ef fólk verður ekki gott, þegar það er
sorgbitið, er eitthvað bogið við það. En
hann skal fá að bæta fyrir þetta!
Sama kvöld fór Anna upp til Jens, en
hann var þá að láta niður í töskur sínar.
— Hvert ætlarðu? sagði Anna grimmd-
arlega. En þegar hún sá framan í hann,
varð hún blíðari á svip.
— Ég ætla burt — eins langt frá Elsu
og ég kemst, ef þig langar til að vita það,
sagði Jens.
— Einmitt það, sagði Anna og kinkaði
kolli. — Þetta vildi ég vita. Nú langar mig
bara til að vita, hvort þú ferð vegna þess,
að þér lítist of vel eða of illa á hana?
— Hvorugt! sagði Jens og stóð upp. —
En fáðu þér sæti, Anna. Ég ætla að tala
við þig.
Anna settist á stól með spenntar greip-
ar í kjöltu sér.
— Jæja? sagði hún.
— Anna, þú ert kunnugri okkur en
nokkur annar. Er þgð ekki rétt, að
Katting-ættin sé úrkynjuð? Ég er eini
sonurinn, sem á lífi er. Föðurbræður mín-
ir eiga engin börn. Systkini mín voru öll
aumingjar, eitt blint, annað hálfviti. Get
ég kvænzt stúlku, sem er eins heilbrigð
og Elsa? Ég þori því ekki, Anna. Ég þoli
ekki lengur að vera á sama heimili og hún
án þess að geta talað við hana.
Hann stóð upp, gekk út að glugganum
og horfði út.
— Þetta er ekkert spaug, Anna, sagði
hann.
— Nei, sagði Anna rólega. — Það er
það ekki. Ástin er slæmur sjúkdómur, en
þú læknast nú, góði minn.
— Ég hefi enga trú á þvi, sagði Jens.
— Nei, ekki þannig, sagði Anna. — Ég
held ekki, að þú sért neinn flautaþyrill í
þessum efnum. En ég hefi lyf við þessu,
og ef þér finnst það vont, verðurðu að
muna það, að mér þykir ekkert skemmti-
legt að þurfa að gefa þér það.
Jens sneri sér við og horfði á gömlu
konuna. Hún var svo kynleg á svipinn.
— Hvað er það, Anna? sagði hann og
horfði undrandi á hana.
— Manstu, hvað þið Elsa hafið oft strítt
mér á hárinu? Einu sinni sögðuð þið, að
ég hefði líklega engin eyru.
— Já, sagði Jens án þess að skilja, hvert
hún var að fara.
— En ég hefi eyru, sagði Anna og stóð
upp. — Nú máttu sjá þau. Hún ýtti hár-
inu til hliðar, og Jens sá lítil, vellöguð eyru.
— Þú þarft ekki að fela þau, Anna.
Hún dró hann að speglinum. — Ekki?
— Sjáðu.
Hún hallaði höfðinu að honum, svo að
hann sá eyrun á sér líka í speglinum. Síð-
an gekk hún aftur á bak.
— Ég hefi heyrt, sagði hún, — að ætt-
erni sjáist hvergi eins vel og á eyrunum.
Og eyrun á okkur eru eins.
Jens botnaði ekki neitt í neinu. Anna
hélt áfram:
— Þetta er satt um Katting-ættina, en
móðurættin þín er samt verri. En mamma
þín var góð kona. Hún tók mig og barnið
mitt að sér. Hún sagði oft, að það væri
þér að þakka, hvað allt hefði gengið vel
síðustu árin . . .
Jens starði á hana. — Er . . . er . . .
byrjaði hann.
— Já, þú ert. sonur minn. Faðir þinn
var hraustur og góður maður, þó að hon-
um hafi ekki farizt vel við mig. Hann er
kvæntur og á mörg, myndarleg börn. Ég
hefi ekkert getað gefið þér, drengur minn,
nema það, að þú ert af góðu fólki kominn.
Þú veizt sjálfur, hvað ég er hraust.
— Anna--------
— Þetta er allt og sumt. Hitt hafa for-
eldrar þínir gefið þér.
— Þú hefir gert mikið fyrir mig, sagði
Jens.
Anna var eins róleg og venjulega. En
Jens var ruglaður og hrærður.
— Þú mátt ekki minnast á þetta við
Elsu, sagði Anna. — Þetta fer allt vel.
— Má ég kalla þig mömmu?
— Nei, það máttu ekki. Ég tek ekkert
frá gömlu frúnni. En þegar þú eignast
börn, langar mig til að stjana við þau eins
og ég stjanaði við þig.
Hún gekk fram að dyrunum og opnaði
þær: — Nei, það er svo sem ekki nauð-
synlegt, sagði hún blíðlega.
— Ég verð kyrr, Anna!
En síðan dó frú Katting. 1 banalegunni
þakkaði hún Önnu hvað eftir annað fyrir
allt, sem hún hafði gert, og að endingu
sagði hún við hana:
— Gerðu það, sem þér finnst réttast,
Anna. Berðu Jens kveðju mína!
— Ég get ekkert gert, sagði Anna. —
En frúin gæti talað við Jens, ef hún vildi.
— Ég get það ekki, Anna, andvarpaði
frúin, og Anna hristi höfuðið:
— Það þýðir ekkert að hafa áhyggjur