Vikan - 17.08.1939, Blaðsíða 17

Nr. 33, 1939
VIKAN
17
Mönnum kom aldrei saman um, hverj-
um þetta, sem fyrir hafði komið,
var að kenna. En það var mikið
talað um málið og hlegið illkvittnislega.
— Ég vissi, að það færi þannig og hefði
getað sagt fyrir um það fyrir mörgum
árum, sagði Ágúst og spýtti fyrirlitlega
ofan í vatnið. — Hún átti að vera lang
hezt af öllum stúlkum í Lauriec. Hún átti
að vera langfínust vegna þess, að foreldr-
ar hennar höfðu aldrei látið hana gera
nokkurn skapaðan hlut.
— Þetta er alls ekki ástæðan, svaraði
ungfrú Súsanna. — Það er aðeins lofsvert,
að fólk, sem er góðum efnum búið, láti
hörn sín leika sér eins og þau vilja. Bak-
arinn hefir hæglega ráð á því.
Ungfrú Súsanna átti frænku, sem átti
að erfa allar eigur hennar, og hún átti líka
að verða fín kona, en það átti ekki að fara
fyrir henni eins og Margréti. Ef foreldrar
hennar hefðu ekki látið allt eftir henni,
hefðu þau getað fengið ágætan mann
handa henni, t. d. einhvern skrifstofumann-
inn hjá málaflutningsmanninum. Einn
þeirra, sem fór á hverjum sunnudegi í
skemmtiferð til bæjarins, hefði verið eitt-
hvað fyrir Margréti. En auðvitað fékk eft-
irlætisbarnið að ráða öllu.
Bakarinn og kona hans tóku aldrei þátt
í samræðunum. Margrét ekki heldur. For-
eldrar hennar fóru aldrei út fyrir dyr og
höfðu meira að segja ráðið mann til að
gæta búðarinnar, því að þau skömmuðust
sín fyrir að láta sjá sig. En Margrét fór
út. Hún fór alein í langar gönguferðir á
kvöldin, þegar dimmt var orðið. Stundum
fór hún alla leið út í vitann við Kabelou,
þar sem draugagangurinn var. Hinum meg-
in frá ströndinni sást hún eins og skuggi
við blátt vatnið. Ef hún mætti einhverj-
um, nam hún staðar og spurði, hvort hann
hefði heyrt, að hún hefði fengið bréf frá
honum. — Hann er í París og skrifaði, að
hann kæmi bráðum til þess að sækja mig,
því að hann hefði fengið svo góða stöðu.
Nei, það var ómögulegt að segja, hverj-
um þetta var að kenna. Ástæðurnar voru
svo margar.
Aðalsökin lá hjá Margréti sjálfri. Hún
lifði í æfintýraheimi. Þegar hun var lítil,
hafði hún fléttaða blómstursveiga um enn-
ið. Allir í þorpinu hlógu að henni. Móðir
hennar barði hana, en það hafði enga þýð-
ingu. Síðar, þegar bakarinn tók að græða
peninga, lét mamma hennar hana sitja
uppi í herberginu sínu og lesa skáldsögur
í stað þess að gera nokkuð.
En sá, sem var hin beina orsök til alls
þessa, var Bastin sjálfur. Hann hafði blátt
áfram orðið vitlaus, og það er ekki hægt
að segja annað en, að hann hafi haft
ástæðu til þess. Hann sleppti sér, þegar
Margrét synjaði bónorði hans, en þá var
hann jafngóður bakari og sjálfur bakar-
inn.
Bastin var fyrst lærlingur, þegar verzl-
unin var minni. Hann var alltaf glaður
og reifur við sjómennina, þegar þeir komu
til þess að kaupa brauð. Bastin varð einnig
fyrstur allra bakara til þess að veita þeim
vín. Hinir bakararnir sögðu, að Bastiii
veitti sjómönnunum vín til þess, að þeir
tækju ekki eftir því, hvað brauðin væru
lítil, en þetta sögðu þeir af tómri öfund.
Síðar var Margrét send í skóla til nunn-
anna í Corneameau, en þar lærði hún að
sauma út.
Þegar hún kom að lokum þaðan, var
hún enn hrokafyllri en hún hafði nokkurn
tíma verið áður. Bastin sagði sjálfur, að
hún hefði sagt, að hún gæti ekki hugsað
sér að giftast eins ruddalegum mönnum
og bakarar væru. Bastin sagði bakaranum
frá þessu, og varð hann bálreiður, en kona
hans tók málstað dóttur sinnar, en það
hefði hún ekki átt að gera, því að það varð
til þess, að Bastin ákvað að hefna sín og
fara síðan til sjós.
Sama kvöldið og Margrét hafði synjað
bónorði hans, fór hann til bæjarins og
drakk sig fullan. Þetta var ekki rétt af
Margréti, hugsaði hann. Hann mundi eftir
því, að þegar hann var barn, barði hann
krakkana, ef þau stríddu Margréti með
blómsveignum. Honum fannst það sjálf-
um vera fallegt. En því ætlaði hann að
reyna að gleyma og hugsa ekki um annað
en að hefna sín. Hann vissi aðeins ekki,
hvernig hann gæti hefnt sín bezt 'á henni.
Skömmu síðar kynntist hann Páli. Bak-
arinn rakst á þá, þegar hann var úti að
leita að Bastin. En þá hafði Bastin dottið
ógeðslegt ráð í hug og um leið kynnti hann
Pál sem frænda sinn og flugríkan verk-
fræðing. Bastin fór fúslega með bakaran-
um, því að víman var að renna af honum
við hugsunina um hefndina. Ef bakarinn
hefði verið eins skarpur og Bastin var,
hefði hann strax séð, að Páll var ekki frek-
ar verkfræðingur en hann sjálfur, og hann
hefði komið í veg fyrir það, sem síðar
gerðist. En bakarinn hafði aldrei vitað til
þess, að Bastin segði ósatt, og hvernig átti
honum þá að detta það í hug?
Bastin hafði dottið í hug að kynna Pál
Smásaga.
og Margréti, þegar Páll ætlaði að stela úr-
inu hans.
— Nú gæti ég farið með þig beint til
lögreglunnar, hafði Bastin sagt og snúið
upp á úlnliðinn á Páli.
Páll veinaði, og Bastin sleppti. Páll ætl-
aði að hlaupa í burtu, en Bastin hafði lagt
höndina á öxl hans og sagt honum, ef hann
sæti ekki kyrr, væri sér að mæta. Og Páll
litli með föla andlitið og flöktandi augun
tók allt í einu eftir því, að sterki maður-
inn, sem hann hélt, að væri drukkinn, var
orðinn allsgáður.
— Hefir þér aldrei dottið í hug að
kvænast? spurði Bastin og tók að segja
honum, hvað Margrét væri yndisleg, bak-
arinn ríkur og tengdamóðirin góð. Konu
bakarans litist áreiðanlega vel á Pál sem
tengdason, því að það sæist á honum, að
hann gæti ekki unnið eins ómerkilega
vinnu og Bastin, sem hefði ekki gert annað
en að rétta við verzlun þeirra og tryggja
þeim áhyggjulausa elli.
Þetta skyldi nú verða lagfært, hugsaði
Bastin. Hann sá, að Páll var rétti mað-
urinn til þess að gera þeim allt til bölv-
unar.
Næsta dag var Bastin ákaflega niður-
dreginn, og Margrét horfði á hann með
mikilli fyrirlitningu. Bastin sagði henni frá
Páli, frænda sínum, sem svæfi uppi, en hún
gæti fengið að sjá hann seinna. Hann sagði
henni frá föla, fallega andlitinu, stóru,
dökku augunum og hvítu, grönnu höndun-
um. Hann lýsti frænda sínum með slíku
ímyndunarafli, sem var þrungið hefnigirni,
sem einungis fyrirlitnir biðlar geta haft.
Páll settist að hjá bakaranum, öllum
þorpsbúum til sárrar gremju. Hann hélt
áfram þeirri sögu, sem Bastin hafði byrjað
á, og sveifst einskis. Margréti fannst hún
hafa hitt hetju eins og í ástarsögunum,
sem hún hélt alltaf áfram að lesa. Henni
fór að þykja vænt um Bastin vegna frænda
hans. Páll keypti fallegan hring handa
henni, þegar þau trúlofuðust, og Margrét
sýndi öllum hringinn.
— Sko, sagði Margrét. — Sjáðu, hvað
unnusti minn gaf mér. Þegar við giftumst,
fæ ég allt skrautið, sem móðir hans átti.
Hún átti gimsteinanál. Öllum fannst Mar-
grét vera hlægileg, nema Bastin, sem
fannst hún yndislegri en nokkurn tíma
áður.
Bakaranum barst til eyrna, að Páll hefði
lent í æfintýrum í veitingahúsum í bænum,
en Bastin sór og sárt við lagði, að Páll
hefði aðeins bjargað sér út úr máli, sem
lögreglan hefði komizt í. Bakarinn sagðist
ekki skilja Bastin lengur, því að þannig
hefði hann aldrei verið áður, en æska er
alltaf æska . . . Og bakarinn klappaði
Bastin á bakið og bauð honum upp á vín-
glas í veitingahúsi hinum megin við göt-
una.
Síðan var brúðkaupið haldið, og móðir
Páls kom frá La Rochelle. Hún kom með
ungum manni, sem hún kynnti sem frænda
sinn, en samt svaf hún í sama herbergi
Pramh. á bls. 21.