Vikan - 18.04.1940, Blaðsíða 6

6
VIKAN, nr. 16, 1940
Jóhannes M. Straumland:
SKEMMTIFERÐ
| Höfundur pessarar smásögu er aðeins |
| 17 ára gamall Breiðfirðingur, og er |
| petta p>að fyrsta, sem eftir hann birtist |
'a 'IIMMIMi I
Sunnudagur.
I upploftum sigldu hvítleit ský fyrir
vindum himinsins, þeim vindum, er
ekki blésu á jörðinni í svip. Austan f jörð-
inn andaði þýðingarlausum blæ, sem varla
gáraði sjóinn.
Þeir ætluðu nú svei mér að gera sér
glaðan dag. Prúðbúnir sleiktu þeir sól-
skinið við aðalgötu bæjarins, sem að vísu
var ekki malbikuð, — og bollalögðu,
hvemig þeir ættu að verja deginum eða
réttara sagt, hvernig þeir ættu að fara að
því að gera sér glaðan dag eins og nú
stóðu sakir.
Þú mátt trúa því Gvendur, að þetta er
það langsniðugasta og raunverulega það
eina, sem hægt er að gera, sagði annar,
lítil og svartur, — þú hlýtur að sjá það,
Gvendur.
Gvendur var hár og þrekinn náungi, með
rauðleitt yfirvararskegg og ljóst hár, sem
auk þess var liðað, en líktist mest hross-
hári að öðm leyti, og tignarlegan ennis-
svip eins og Gústaf sálugi Adolf, anzaði
dræmt:
— Fjandakominu ég veit, hvort það
borgar sig að fara að þenja þetta langt
upp í sveitir, bara til að fara á landa-
fyllirí.
Þeim svarta var mikið niðri fyrir.
— Akkúrat, sagði hann. — Þér finnst
það borga sig betur að þvælast hér guðs-
langan daginn og nóttina líka án þess að
hafa svo mikið sem kogara til að hressa
sig á.
Gvendur skotraði augunum annars hug-
ar til Persilpakkanna, sem stillt var út í
nálægan búðarglugga, og glotti með hægð:
— Kogara? sagði hann. — Maður gæti
nú ef til vill náð sér í kogara, ef þú kærir
þig um — í apótekinu.
— Láttu nú ekki svona, sagði sá svarti.
— Ef þú á annað borð ætlar að skemmta
þér í dag, þá er þetta eina leiðin. Annars
geturðu farið heim að sofa.
Eftir augnablik bætti hann við í öðmm
tón:
— Annars var nú Keli búinn að tala um
þetta við mig fyrir löngu, að við kæmum
upp eftir í drossíunni við tækifæri og hitt-
um Þormóð. Hann hefir alltaf nóg, sá karl!
Og það er nú svo sem ekki amalegt að fá
gratís bíltúr upp um allar sveitir, lags-
maður.
Gvendur flautaði eins og hann væri ann-
ars hugar, en það var hann nú samt ekki.
— Er ekki Þormóður hættur, síðan
bindindisglorían kom yfir þá þarna efra?
spurði hann.
Sá litli, svarti greip andann á lofti og
var nærri því óðamála:
— Hættur! Þú talar eins og þú hefir
vit til, drengur. Heldurðu, að Þormóður
sé svoleiðis maður, að hann hætti strax,
og leggi árar í bát, þó að markaðurinn
þrengist eitthvað þarna rétt við nefið á
honum? Nei, svoleiðis maður er ekki Þor-
móður. Hann hefir fasta kúnna, sem ekki
svíkja hann, bæði hérna niður frá og ann-
ars staðar. — Út um allt land, segja þeir.
— Nú lýgurðu, sagði Gvendur svona
fyrir siðasakir, án áherzlu, og bætti svo
við:
— Þá er að ná í Kela, — og ekkert
andskotans slór! En einhvern veginn legst
þetta djöfullega í mig.
— Ég held þú sért hjartveikur, sagði
sá litli, svarti, en var að öðm leyti sigri-
hrósandi. Hann hét Áslákur Jónsson.
Skömmu síðar ók heldur óglæsilegur bíll
með ógurlegum hávaða upp úr bænum og
stefndi inn í sveitir.
— Ég var eini maðurinn með viti! Það
var Áslákur, sem talaði. — Gvendirr ætlaði
ekki að fást af stað.
— Hann kemst nokkuð þessi, sagði Keh
bílstjóri og jók hraðann stoltur, — þó
hann sé kannske ekki fínn útlits. Það er
ekki allt fengið með fínheitunum, sögðu
gömlu mennirnir.
— Hann er orðinn svo andskoti eitthvað
stirður upp á síðkastið. Það er varla hægt
að mjaka honum úr stað, hélt Áslákur
áfram.
— Stirður! át Keli eftir, móðgaður. —
Hann er nú einmitt helmingi betri núna
í seinni tíð, síðan ég gerði við hann.
— Gerði við hvem?
— Bílinn auðvitað, maður. Ertu heyrn-
arlaus, Áslákur?
— Nú ég var að tala um Gvend, en eng-
an andskotans bíl.
Svona héldu þeir áfram fróðlegu og upp-
byggjandi samtali, unz þeir námu staðar
fyrir neðan Hólatún, bæ Þormóðs bónda.
Á Hólatúni var nýbyggt steinhús og jörðin
vel ræktuð. Þar var myndarlegt bú.
Á þessum síðsumardegi var allt hey
komið í hlöður, utan fáein lágreist sæti
suður á túninu, en á hlaðinu stóð Þormóð-
ur bóndi og spókaði sig. Hann var stór
vexti og dökkur á brún og brá, kolsvart,
þykkt hárið gljáði í sólskininu eins og það
væri olíuborið og vikugamlir skeggbrodd-
arnir gerðu andlitið svart. — Skuggalegur
maður. — I augum hans brann dularfull,
villt glóð, sem sjaldgæf er í augum ís-
lenzkra manna, enda var hann bæði sauða-
þjófur og bruggari. En slunginn var Þor-
móður og kænn, það mátti hann eiga.
Þrisvar höfðu snuðrararnir komið að hon-
um óvörum, en aldrei hafðist neitt upp
úr krafsinu. Enginn maður í heiminum
vissi, hvar Þormóður bruggaði. Það var
ekki einungis leyndarmál, heldur einnig
dularfullt.
— Gúmorin, vinur, sagði Áslákur, sem
hafði orð fyrir þeim félögum.
Þormóður leit hvasst á komumenn, en
svaraði ekki óvingjarnlega: — Góðan dag-
inn, piltar. Rödd hans var djúp.
— Það er góða veðrið, sagði Áslákur,
þegar þeir höfðu heilsazt með handabandi
upp á íslenzka sveita vísu.
— Himneskt, svaraði Þormóður. — Það
má nú segja.
Síðan stutt þögn, örlítið vandræðaleg.
Þormóður hélt áfram að spóka sig á hlað-
inu eins og ekkert hefði í skorizt, og virt-
ist ekki sjá komumenn.
Svo sagði Áslákur, kaldur:
— Ja, eiginlega komum við nú í for-
retningserindum, sérðu.
Aftur leit Þormóður hvasst á þremenn-
ingana, þessum dularfullu, útlensku aug-
um.
— Akkúrat, sagði hann dræmt, — reyn-
ið þið þá að pilla ykkur inn, og svo opn-
aði hann húsdyrnar virðulega.
Segir nú ekki frekar af viðskiptum
þeirra, nema þegar þeir komu aftur undir
bert loft var ómögulegt annað að segja
en að þeir væru svolítið hífaðir, eins og
sagt er, og vel nestaðir með íslenzka fram-
leiðslu í öllum vösum, nema vestsvösunum.
Þeir kvöddu Þormóð bónda með virkt-
um, og héldu syngjandi niður túnið. Ham-
ingjusamir menn.
En niðri á þjóðveginum stóð vesalings
Fordarinn og beið, — aumingjalegur að
vanda.
— Mikill herjans karl er þessi Þormóð-
ur„ sagði Áslákur, hrifinn.
— Já, ,það má nú segja, sagði Keli í
sama dúr.
— Minnsta kosti er hann maður, sem
óhætt er að taka sér til fyrirmyndar, áagði
Gvendur, drjúgur.
— Er þeir nálguðust bílinn, sagði Keli:
— Svo það er að skemmta sér, unga,.