Vikan - 04.02.1943, Blaðsíða 3

VIKAN, nr. 5, 1943
3
Yaraþulur útvarpsins.
Framhald af íorsíðu.
Hvenær byrjaðlr þú þulsstarfið?
1. maí 1941 var ég ráðinn til þess .að
gegna varaþulsstarfinu ásamt Brodda
Jóhannessyni, en hann hvarf frá því eftir
þrjá mánuði vegna annarra starfa. Síðan
hefi ég gegnt varaþulsstarfimi einn.
Hvernig eru verkefnin búin í hendur
þér?
Rétt áður en vaktin byrjar kem ég í
Iréttastofuna og sæki þangað þau hand-
rit, sem tilbúin eru og fer með þau inn í
þulsherbergið. Dagskráin hefst venjulega
með tónleikum af hljómplötum og er þá
hægt að nota tímann milli kynninganna,
til að líta yfir handritin. Oft kemur það
þó fyrir, að handritin berast ekki fyrr en
svo seint, að enginn tími er til yfirlesturs
og verður þá að bera fréttirnar undirbún-
ingslaust á borð og rekur mann þess vegna
stundum í vörðurnar, eins og hlustendum
er bezt kunnugt um. Ýmislegt spaugilegt
getur komið fram í sambandi við hand-
ritin, því að „prentvillupúkinn" svokallaði
er víðar til en í prentsmiðjunum, og stund-
um sendir hann japanskar hersveitir gegn
Þjóðverjum á vígstöðunum í Rússlandi eða
lsetur Þjóðverja berjast við Þjóðverja með
þeim árangri, að þúsund Rúmenar liggja í
valnum. Hér kemur til kasta þulsins, að
vera nógu fljótur að átta sig á villunni og
senda Japana á aðrar vígstöðvar, en lofa
Rússum að kljást við Þjóðverja. Þetta er
þó ekki sagt hinum ágætu fréttamönnum
til hnjóðs, því að þeir verða oft að vinna
verk sitt á örstuttum tíma og við ill
skilyrði.
Hvað vilt þú annars segja í sambandi
við fréttaflutninginn, og afstöðu lilustenda
til hans?
Hvað fréttunum viðvíkur, þá er það að
sogja, að þær hljóta að draga misjafnlega
mikla athygli hlustenda að sér. Það er til
dæmis ekki líklegt, að menn ókyrrist í
sætum sínum, þótt þeir heyri sagt frá því,
að meðal kroppþungi dilka hafi verið 13
kílógrömm og að slátrað hafi verið 244
.fleiri kindum í ár heldur en i fyrra í ein-
hverju héraði. Þó að þetta sé í sjálfu sér
ekki ómerkilegt, þá held ég að óhætt sé
að fullyrða, að menn veiti því stórum meiri
athygli, þegar sagt er frá gereyðingu 330
þúsund manna hers á vígstöðvunum við
Stalingrad og að hershöfðingi, sem sæmd-
ur var marskálkstign fyrir tveim sólar-
hringum, skuh nú vera orðinn stríðsfangi.
I seinna tilfellinu veit þulurinn, að hlustað
er á þann með athygli og kemst á þann
hátt í nánara samband við hlustendur og
gerir það starfið lífrænna. Maður veit, að
fólkið yppir öxlum yfir sparðatíningi í
fréttaflutningi, þótt hann geti verið nauð-
synlegur, en það krefst hins vegar að fá
vitneskju, fljótt og vel, um alla stórvið-
burði og virðist þá oft eins og það skipti
litlu máh, hvort fréttin er sorgleg eða ekki,
stærð hennar og mikilvægi skiptir mestu
máli fyrir hlustendur.
Hvað finnst þér skemmtilegast við þuls-
starfið og hvað leiðinlegast?
Það er óneitanlega skemmtilegt, þegar
dagskráin er svo vel úr garði gerð, að mað-
ur þykist vita, að fólk hafi ánægju af að
hlusta. Því miður vill oft við brenna, að
hún sé ekki eins góð og skyldi, og má lengi
deila um, hvort það á rót sína að rekja til
úrræðaleysis forráðamannanna eða hæfi-
leikaskorts þeirpa, sem flytja útvarpsefnið.
Tónleikar af hljómplötum, sem er einn
veigamesti þátturinn í dagskrá útvarpsins,
gerir mér stundum gramt í geði og held
ég að megi fullyrða, að andúð almennings
á hinni svokölluðu æðri tónlist eigi að ýmsu
leyti rót sína að rekja til þess, hvernig hún
er valin til flutnings. Ég skal nefna þér
dæmi. Á sunnudögum byrjar dagskráin
með morguntónleikum klukkan 10. Undan-
tekningarhtið eru þá tekin stórverk til
flutnings, „symfoniur", sónötur" eða því-
líkt. I hádegisútvarpi eru þá ef til vill
leiknar ,,fugur“, „oratorium" og fleira. Frá
mínu sjónarmiði er þetta að misbjóða hin-
um gömlu meisturum, þar sem gera má
ráð fyrir, að flestir hlustendur séu á þess-
um tíma önnum kafnir við að tryggja sér
beztu bitana af sunnudagssteikinni og þess
vegna lítt móttækilegir fyrir æðri tónlist.
Á þessum tímum ættu eingöngu að vera
létt lög, en hins vegar mætti leggja meiri
áherzlu á að kynna hlustendum hin stærri
verk með viðeigandi skýringum og flytja
þau á heppilegri tíma.
Þótt ótrúlegt sé, þá held ég að starfið
hafi veitt mér mesta ánægju í þau tvö
skipti, sem það krafðist mestrar vinnu, en
það var við bæjarstjómar- og alþingis-
kosningarnar á síðastliðnu ári. Þá var út-
varpað alla nóttina og ekki um neina hvild
að ræða, en vissan um það, að hlustað væri
með eftirvæntingu og mikilli athygli um
land allt, gerði nóttina stutta og skemmti-
lega.
Þarftu að hlusta á allt, sem talað er í
útvarpinu, þegar þú ert á vakt?
Ég hefi aldrei fengið nein fyrirmæli um
það, en hins vegar ber manni að fylgjast
övo vel með, að ekki verði neitt hlé á þvi,
að næsta atriði hef jist.
Hefir þú fengið mörg bréf frá hlust-
endum?
Mig minnir, að þau séu „samtals“ f jögur,
þrjú vinsamleg: frá einhverjum ónafn-
greindum yngismeyjum, en í hinu fjórða
voru aðfinnslur viðvíkjandi framburði á
nafni Beethovens. Ég geri mig ánægðan
með hlutföllin!
Þú ert vanur að segja manni, hvað tím-
anum líður og vér höfum tekið eftir því,
að það er vel þegið af þeim, sem þurfa að
mæta á ákveðnum tíma á vinnustað. Menn
halda, að þú hafir tekið það upp hjá sjálf-
um þér. Ertu hafður fyrir „rangri sök“,
hvað þetta snertir?
Nei, það mun vera rétt. Ég þekki sjálf-
ur, hve óþægilegt það getur verið að
gleyma tímanum og koma of seint til vinn-
unnar og vil gjaman forða öðrum frá því,
fyrst ég hefi aðstöðu til þess.
Maður heyrir oftast í þér um helgar.
Er ekki þreytandi að vera við starfið á
Iaugardagskvöldum og sunnudögum?
Jú, stundum! Á laugardögum er út-
varpað til kl. 12 á miðnætti og á sunnu-
dögum hefst útvarp kl. 10 að morgni og
er næstum óslitið til kl. 11 að kvöldi. Þá
er síðasti áfanginn þreytandi, ekki annað
að gera en að spila grammófónplötur, og
þá snýr skemmtilegri hliðin að hlustend-
um og er það að vísu huggun harmi gegn
fyrir þulinn.
Eitthvað verður fólkið að fá að vita um
nppruna þinn og æviferil!
Ég er fæddur 16. október 1918 á Eyrar-
bakka, sonur Péturs Guðmundssonar kenn-
ara og Elísabetar Jónsdóttur. Ég fluttist
5 ára gamall til Reykjavíkur. Þegar ég
var tólf ára, byrjaði ég sem sendill í Ut-
vegsbankanum og síðar varð ég þar banka-
ritari, unz ég fór utan, til Svíþjóðar og
Englands og dvaldi þar við nám í rúmt
ár. Svo fór ég aftur í bankann og hefi
starfað þar til skamms tíma.
Góðir félagar.
Á mynd þessarri sést ungur
amerískur flugmaður með hund,
sem er uppáhaldsdýr herdeildar
hans. Flugmaðurinn hefir gefið
sér tíma til þess að leika sér við
hundinn, áður en hann leggur í
flugferð. En hundurinn virðist
ekki ánægður með sæti það,
sem honum er fengið.