Vikan - 06.12.1945, Blaðsíða 5

oiiiiiiikiiiiiiiiiiiiiliiMÍiiiiiiilltiiniliiMiiilti
VTKAN, nr. 49, 1945
5
12
Ættfaðirinn
l■■lll■■l■■lll■lllll■■lllllll■lll■lllll■llll■•ll■l•■llllllll■■l■l■■■■•l■lll■ll■■lllllll■llll■■llll■■l■■llllll■ll■IUlllllll■lll■lllll■llll•ll|||l■|||l||■l||||||l■■|||||||■l|■l■■l■l||
Framhaldssaga: "
Eftir NAOMI JACOB.
m.
Hann hitti Adolfus Hirsch vorið 1840. Adolfus
var feitlaginn, fríður, gamall maður og hafði
mikinn áhuga á öllum fjármálum. Hann var tal-
inn auðugur og bjó í fögru húsi á Hohen Mark-
et. Hermanni féll vel við þennan feita, gamla
Gyðing, sem gortaði ekki af menntun sinni, held-
ur elskaði lífið og öll gæði þess, sem voru föl
fyrir peninga. Það fóru sögur af harðdrægni
hans í viskiptum og stórfenglegri gestrisni.
Miriam hafði komið Hermanni í kunnings-
skap við heimilisfólkið á Hohen Market og
gamla Hirsch hafði þegar í stað litist vel á
unga manninn. Miriam var vingjarnleg við
Rachel Hirsch, sem á þessum tíma var grönn,
dökkhærð og dökkeygð ung stúlka með fagra,
slétta húð. Hún veitti þvi athygli, að heimilis-
störfin voru rækt með prýði, maturinn ágætur
og þjónustufólkið vel siðað. Rachel var ágæt
húsmóðir og sætti sig við að hlusta á langar
sögur með óskertri athygli, að því er virtist.
Hermann sýndi henni ætíð auðmjúka kurteisi,
en þegar Miriam kom með athugasemdir varð-
andi það, að Rachel yrði ágæt eiginkona, vætti
hann varir sínar og tautaði „leiðinlegar konur
eru sama og leiðinlegt líf.“
„Heimska,“ svaraði Miriam snúðug, „stúlkan
er aðeins feimin.“
„Ég get ekki þolað feimnar konu.“ „Ef til vill
kýst þú heldur þær áleitnu?" Hermann yppti
öxlum. „Ef til vill, að minnsta kosti finnst mér
þær stúlkur ekki aðlaðandi, sem ýmist horfa á
mig eða fingurgóma sína.“
Hvað eftir annað hrósaði Miriam Rachel
Hirsch og hélt kvöldsamsæti, þangað sem öll
fjölskyldan, Adolfus, Rachel og sonurinn,
Ishmael var boðin. Hermann var alltaf kurteis
og jafnvel stundum glaðlegur við Rachel — en
alveg ósnortinn af ást. Miriam var alveg í öng-
um sínum. Hinn fríði sonur hennar, sem nú var
þrjátiu og sex ára gamall var ennþá ókvæntur.
Það var hreinasta furða.
Það virtist sem svar við bænum hennar, að
Arbarbanel Jurnett kom til Vínar. Hún hitti hann
fyrst á heimili kunningjafólks sins og varð hann
strax hrifinn af henni. Hann vék naumast frá
hlið hennar allt kvöldið, og vildi fyrir hvern mun,
fá að fylgja henni heim. Það sem hann bað um,
var aðeins að fá að sitja við hlið hennar í vagn-
inum og vera siðan ekið í hónum heim; en hann
reyndi ekki að leyna tilfinningum sinum.
Hann var hár og grannur Gyðingur með gulan
hörundslit og var andlit hans allt í hrukkum og
fellingum. Föt hans voru eigi smekkleg. Efnið
ekki gott og sniðið skorti þá glæsimennsku, sem
Miriam átti að venjast. Hann var klunnalegur í
framgöngu, sló óspart gullhamra, notaði hvert
tækifæri til að kyssa á hendur og sveiflaði hatt-
inum í virðingarskyni, þegar hann hneigði sig.
Miriam Gollantz, sem hafði augastað á Rachel
Hirsch sem tilvonandi eiginkonu sonar síns, gaf
Jurnett gætur og hvatti hann af ásettu ráði. Hún
lét rannsaka fortíð hans. Jurnett kom frá Grikk-
landi og var ávaxta- og kryddsali. Hann var ekki
auðugur og var fátt hægt að segja um einkalíf
hans, en hann var almennt talinn aðgætinn mað-
ur og fremur duglegur. Hann var um sextugt.
Hermanni gramdist að hitta Jurnett stöðugt á
heimili sinu. Hann kom á öllum matmálstímum
og borðaði, fór út með Miriam, í söngleikahúsið,
Forsaira * Gyðingurinn Fernando
® * Meldola er kaupmaður í
París og verzlar þar með allskonar list-
muni. Meldola er víðkunnur fyrir ráðvendni
, og heiðarleik í viðskiptum sínum. Hjá hon-
um er systurdóttir hans, Miriam Lousada,
sem honum þykir ákaflega vænt um. Góð-
vinur Meldola, Nathanael Gollantz, sendir
til hans son sinn, Abraham, sem fer að
starfa í vedzlun hans. Miriam og Gollantz
verða ástfangin hvort af öðru. Gollantz fer
til Italiu með her Napóleons undir því
yfirskyni að hann sé skrifari. Fernando
kemst að því að frænka hans er vanfær.
Hann skrifar Gollantz og skipar honum
að koma strax heim. Gollantz kemur aftur
til Parisar og kvænist Miriam. Þau eignast
dreng, sem deyr. Svo líða nokkur ár og
Gollantz deyr. Miriam eignast son, sem hún
nefnir Hermann. Þegar hann er um tvítugt
fer hann í ferðalag til Englands, Hollands,
Italíu og fleiri landa. Heima í París kynnt-
ist hann Madame Pilon og ungri frænku
hennar, Marie Lorette og verður mjög hrif-
inn af þeirri síðamefndu. Hann seilist mjög
til að vera með henni og gefa henni ýms-
ar gjafir. Hermann kemur í óvænta heim-
sókn til hennar og þá er annar karlmaður
hjá henni og þar með er vináttu þeirra slit-
ið. Verður Hermann dapur i bragði og sinn-
ir fáu, þar til móðir hans stingur upp á
því að flytja til Vínar, og kemur hún að
máli við Fernando um þessi efni. Getur hún
talið Fernando á, að láta af verzluninni og
flytur hún ásamt Hermanni til Vínar, þar
sem hann reisir verzlun upp á eigin spýt-
ur. Ætlar Femando að koma til þeirra
vorið eftir. Þeim líkar lifið vel í Vín og
eignast þau fljótt kunningja og taka þátt
í, samkvæmislifi. Þá veikist Fernando og
deyr og verða Miriam og Hermann mjög
döpur af því. Hermann kynnist Soffíu
Lieven prinsessu og verður hrifinn af henni,
og fer hann í söngleikahúsið til að sjá hana
þar síðasta kvöldið hennar i Vín. Daginn
eftir fer hann og heimsækir hana. Er hún
þá klædd ferðafötunum og biður hann að
fylgja sér til Parísar. Hann neitar því og
segir hún honum þá að kvænast sem fyrst
og skilja þar með leiðir þeirra.
leikhúsið og á glæsileg veitingahús. Svo virtist
sem maðurinn félli móður hans vel í geð og hún
vitnaði alltaf í það, sem hann hafði sagt. Jurnett
sagði þetta, og Jurnett fannst hitt. Svo var það
dag nokkurn, að hún sagði — hvort sem það var
af ásettu ráði eða ekki: „Arbarbanel sagði —
Hermann þeytti frá sér kaffibollanum, því að
þetta var við morgunverðinn.
„Hver sagði — ?“
„Arbarbanel sagði —,“ hélt Miriam sakleysis-
lega áfram.
Hermann var stundum önugur að morgni dags.
Hann hafði einnig borðað kvöldið áður með
Mademoislle Löwe, Anschrittz, Rettich og
ýmsum öðrum leikkonum og leikurum, og komið
mjög seint heim frá því. 1 morgun hafði hann
svo vaknaö með höfuðþrautir eftir sumblið og
vökuna um nóttina.
„Ar-bar-ban-el,“ át hann upp eftir henni og
virtist smjatta á atkvæðunum. „Elsku mamma, þú
getur ekki kallað manninn þessu skrípanafni?
Þetta er ekkert nafn, aðeins fyndnisyrði!"
Miriam leit niður og byrjaði taugaóstyrk að
kreista pentudúkinn. „Hermann, þú ert sannar-
lega mjög óvingjarnlegur," stamaði hún lágri
röddu.
„övingjarnlegur, mamma! Hvað er það óvin-
gjarnlegt þótt ég segi þetta. Þetta er heimsku-
legt nafn og sá, sem ber það er einnig hlægi-
legur.“
Nú leit hún upp. „Hermann, hvernig þorir þú
—- hvernig dirfist þú að segja þetta!“
Hermann starði á hana galopnum augum og
með gapandi munn. Þetta hafði honum aldrei
dottið í hug. Var það mögulegt, að hin fagra,
duglega og hrífandi móðir hans væri ástfangin af
þessum kjánalega manni, Jurnett með gula and-
litið.
„Elsku mamma, þú átt þó ekki við —, þú
ert þó ekki að reyna að segja mér — nei, nei, það
getur ekki verið!“ Hann spratt á fætur og var
viti sinu fjær, kastaði pentudúknum á borðið og
velti kaffibollanum um koll.
Miriam sneri sér við og hringdi borðbjöllunni,
sem stóð við hlið hennar. „Ég held, að við eigum
ekki að ræða það mál neitt frekar,“ sagði hún
virðulega. Síðan vék hún sér að þjónustustúlk-
unni í dyrunum og sagði: „Komið með hreinan
bolla og pentudúk handa hr. Gollantz!"
„Þökk fyrir, mamma, ég vii ekki meira kaffi.
Ef þú ert því ekki mótfallin, þá ætla ég af stað
til vinnu minnar. Ég á mjög annríkt núna.“
Þegar Miriam var orðin ein, fékk hún sér ann-
an kaffibolla, andvarpaði og hallaði sér aftur í
stólnum.
„Aumingja drengurinn! Ef til vill væri það
samt honum fyrir beztu.“ Um kvöldið borðaði
Hermann hjá Adolfus Hirsch og dóttur hans. Eftir
borðhaldið lék Rachel á hljóðfæri fyrir þá, og
gerði hún það fremur laglega. Hermann stóð við
hlið hennar og horfði á smágerðar, hvítar hend-
ur hennar hreyfast á nótunum. öðru hvoru and-
varpaði hann, þegar honum datt Jurnett í hug.
„Þér eruð hryggur í kvöld, herra Gollantz,"
sagði Rachel.
„Já, ég hefi orðið fyrir skapraun, já alvarlegri
skapraun."
Hið fagra andlit hennar lét í ljós meðaumkun.
„Æ, það var leiðinlegt. Get ég ekkert hjálpað
yður? Ég — ég yrði svo hamingjusöm, ef ég
gæti það.“
Hann horfði með athygli á hana. Ef til vill
sá hann núna i fyrsta sinn, hvernig hún var í
raun og veru. Fögur, vingjarnleg og mjög
brjóstgóð. Hann velti því fyrir sér, hvort hann
gæti verið þekktur fyrir að gera hana að trúnað-
armanni sínum. Segja henni, hvað honum þætti
það sárt, að móðir hans, sem hann tilbað og
elskaði skyldi gefa slíkum manni sem Jurnett
undir fótinn og vera hrifin af honum. Rachel
neyddi hann á engan hátt til að sýna sér trúnaðar-
traust, heldur hélt áfram að leilca á hljóðfærið.
Hermann, sem stóð og horfði á hendur hennar,
tók að fá nýjan áhuga á henni. Það hefðu verið
fáar konur, sem notuðu ekki þetta tækifæri til
að leiða samtalið að einkamálum manns.
Seinna um kvöldið, þegar hann sat við hliðina
á henni í græna silkifóðraða legubekknum, tók
hann að segja henni frá öllum erfiðleikum sínum.
Hann var hálfnaður í frásögn sinni, áður en
hann vissi hvað hann sagði.
Rachel hlustaði án þess að segja nokkuð.
Tinnusvart hár hennar var skipt í miðju og féll
það í lokkum niður með alvarlegu, hjartalöguðu
andliti hennar.
„Þér getið skilið, Fraulein Hirsch, að þetta
hefir fengið mjög á mig. Ég get ekki skilið, að
þessi maður með skrípanafnið, sé á nokkurn hátt