Vikan - 18.04.1946, Qupperneq 3

VIKAN, nr. 16, 1946
3
Vermlendingarnir.
ÍT'östudaginn 5. þ. m. hafði einföld saga og blátt áfram.
Leikfélag Reykjavíkur frum- En hún myndi áreiðanlega ekki
sýningu á Vermlendingunum, hafa aflað sér slíkrar hylli, ef
en það er alþýðuleikur með hún væri ekki tengd sænskri
söngvum og dönsum í fimm náttúru og sænsku þjóðlífi svo
þáttum eftir F. A. Dalhgren sterkum böndum. Enda mun
og hefir Vilhelm Moberg hag- leikritið njóta sín allra bezt á
rætt honum og breitt. Lögin útileiksviði í umgerð sænskrar
eru eftir Andreas Randel. Þor- sumarfegurðar.
steinn Ö. Stephensen hefir þýtt Höfundur Vermlendinganna,
leikinn á íslenzku. Leikstjóri Fredrik August Dahlgren, var
er Haraldur Björnsson.
Peter Hallberg skrifar grein hólmi, ættaður frá Vermalandi.
um Vermlendingana og önnur Það eina, sem heldur enn nafni
sænsk leikrit í leikskrána og hans á lofti, auk þessa leikrits, úr skáldsögu með sama efni. grein fyrir sjónarmiðum sínum
segir þar m. a. „Það er senni- eru nokkur ljóð á mállýzku Sem dæmi má nefna De knutna í sérstökum bæklingi.
æskustöðva hans.. . .“ Og síðar hánderna (Krepptir hnefar), Moberg hefur líka samið vin-
í sömu grein segir um Moberg: þar sem Moberg tekur „flóttann sæla, alþýðlega gamanleiki, eins
Brynjólfur Jóhannesson (lengst til vinstri) sem Sveinn Eiríksson í Holti,
kviðdómari og prófasturinn (Valur Gislason). Aftar á sviðinu (frá v.) Gestur
ungur embættismaður í Stokk- Pálsson sem Jóhann Sveinsson, Sigrún Magnúsdóttir sem Anna, dóttir hans
og Friðrik Lunddal sem Andrés, vinnumaður hjá Jóhanni. Lengst til hægri:
Baldvin Halldórsson sem Pétur. (Ljósmynd: Vignir).
lega aðeins hending, að Leik-
félag Rdykjavíkur velur leik-
ritið Vermlendingarnir til sýn- „... SkáldsagnahöfundurinnVil- úr sveitinni" til meðferðar og og til dæmis Ánkeman Jarl
(Jarl ekkjumaður), en um hann
segir einn gagnrýnandi í Stokk-
hólmi, að hann sé ef til vill „full
sveitalegur til þess að hæfa
konunglega leikhúsinu." Það er
sýnilega engin hending, að ein-
mitt Moberg hefur tekizt á
hendur endurskoðun á Verm-
lendingum Dahlgrens. En á
þeirri útgáfu byggist sú íslenzka
þýðing, er hér er flutt ..
Þó að Vermlendingarnir falli
að mörgu leyti ekki við smekk
nútímamanna virtust frumsýn-
ingargestir skemmta sér prýði-
lega og tóku leiknum mjög vel.
Sviðið var fallegt (en þröngt um
leikendurna!). Lárus Ingólfs-
son málaði leiktjöldin og teikn-
aði búningana. Mikið er af
ingar einmitt um það bil er 100
ár eru liðin frá því það fyrst
var sett á svið. En það var 27.
marz 1846 í konunglega leik-
húsinu. Og fyrsta skiptið varð
ekki það síðasta, því að Verm-
lendingamir áttu eftir að verða
það sænskra leikrita, sem á-
vann sér mestrar lýðhylli. Enn
þann dag í dag er föst venja
að sýna það annan í jólum
hvert ár í söngleikhúsinu í
Stokkhólmi, og er því útvarp-
að um leið.
Vinsældir Vermlendinganna
byggist ekki á því, að leikritið
hafi sérstaklega mikið bók-
menntalegt gildi. Efni þess er
v.Arv,r,„+;dr fpoiv,„ Haukur Óskarsson (t. v.) sem Eiríkur og Rúrik Haraldsson (t. h.) sem
romantisk þjoðllfslysing. Son- Vilhjálmur stúdent, vinur Eiríks. (Ljósmynd: Vignir).
ur ríka bóndans elskar dóttur
fátæka hjáleigubóndans, faðir helm Moberg hefur einnig feng- lætur sjónarmið eldri íhalds- söngvum í leiknum og Ijómandi
hans hefur aðrar áætlanir um izt við leikritagerð. Hann er sömu kynslóðarinnar og æsk- skemmtilegir dansar, en Kaj
kvonfang sonar síns og vill kunnur af lýsingum sínum úr unnar eigast við. Leikritið Mans Smith dansmeistari sá um þá
koma í veg fyrir, að elskend- sænsku sveitalífi, og nærri því kvinna (Kona manns) — skáld- og dansaði sjálfur. Voru sumir
urnir nái saman, en verður þó öll leikrit hans gerast í þessu sagan hefur nýlega verið þýdd á
loks að láta undan. Þetta er umhverfi. Oft eru þau gerð upp íslenzku — hefur oft verið leik-
ið síðustu árin. 1 Rid i natt!
(Þeystu — þegar í nótt), sem
gert er úr samnefndri metsölu-
bók, er umhverfið eins og áður
sú smálenzka sveit, sem Moberg
þekkir svo vel. Sagan gerist á
17. öld, en hún er þrungin þeirri
frelsisþrá og því hatri gegn kúg-
un, sem aldrei hefur átt meiri
rétt á sér en á þeim tíma, er Rid
i natt! kom út. Síðasta leikrit
Mobergs hingað tilerVor ofödde
son (Ófæddur sonur okkar),
sem fjallar um fóstureyðingar,
en þær eru því miður alltof
venjulegt fyrirbæri í Svíþjóð.
Efnið kann að virðast nokkuð
Úr öðrum þætti Vermlendinganna. Þátturinn gerist á Jónsmessu á heimili áróðurskennt Og takmarkað,
Sveins Eiríkssonar í Holti. Kaj Smith dansmeistari dansar með tveim ung- enda segigt einn ritdómari óska,
Framhald á bls. 15.
um stúlkum (Sigrún Ólafsdóttir t. v. og Kristín Ingvarsdóttir t. h.).
(Ljósmynd: Vignir).
að Moberg hefði heldur gert Vignir).
Gestur Pálsson (t. v.) sem Jóhann
Hansson smábóndi og Valur Gíslason
(t. h.) sem prófasturinn. (Ljósmynd: