Vikan - 19.10.1950, Page 1

/
KALEVALALJÓÐIN FINNSKU
Og
þýdandi þeirra á íslenzku
Pinnar, íbúar „þúsund vatna landsins",
hafa oft verið kallaðir söngvaþjóðin. Margt
eiga þeir sér til ágætis, eins og íslend-
ingum er almennt vel kunnugt; sum af-
bragðs skáld okkar hafa auðgað íslenzkar
bókmenntir með þýðingum á verkum
finnskra rithöfunda, og nægir í því sam-
bandi að benda á Matthías Jochumsson;
íþróttaandi Finna og afrek hafa hér eins
og annarsstaðar vakið aðdáun. Finnar
voru um langan aldur í sambandi við
Svía, enda hefur sænska og sænsk menn-
ing átt þar mikil ítök. Meðal annars vegna
þess eignaðist finnskan og finnski menn-
ingararfurinn eldheita og öfluga forustu-
menn, sem vöktu og studdu síðan þjóð-
ernisvakningu í landinu og komst þegar
skriður á þau mál um og upp úr aldamót-
um 1800. Ahugasamir menn tóku að ferð-
ast um landið og safna-þjóðlegum fræð-
um, einkum kvæðum. Frægastur þeirra er
Elías Lönnrot og er saga hans mjög
merkileg; geta menn m. a. lesið um
hann í grein eftir Jón Helgason biskup,
en hún birtist í Skírni 1920.
Lönnrot brauzt áfram í sárustu fátækt
og tókst að verða læknir. Hann var fádæma
eljumaður og það varð jafnframt hugsjón
hans og ástríða að safna þjóðkvæð-
unum, skeyta þau saman og gefa þau
út. Naut hann til þess stuðnings finnska
bókmenntafélagsins, sem stofnað var 1831.
Hann sendi félaginu hetjuljóðahandrit
sitt 1835 og nefndi safnið „Kálevála eða
karelskir söngvar um fornöld Finna“, en
helztu söguhetjurnar voru frá landshlut-
anum Kalevala. Fjórtán árum síðar kom
út aukin og endurbætt útgáfa. Hafa Kale-
valaljóðin verið þýdd á fjölda tungumála
og verið skipað til sætis við hlið Eddu-
kvæða og Hómersljóða.
Árið 1949 gaf finnskur kaupsýslumað-
ur, direktör Jaari, tvö hundruð þúsund
mörk til þýðingar á Eddu Finna, Kale-
valaljóðunum. Erik Juuranto, aðalræðis-
maður Islendinga í Helsingfors, kom boð-
um til kennslumálaráðuneytisins um þessa
gjöf og óskaði eftir því, að maður yrði
fenginn til að þýða ljóðin. Það vísaði er-
indinu til Menntamálaráðs, sem ákvað að
gefa Kalevalaljóðin út og bað Karl Isfeld
annast þýðinguna. Hann tókst ferð á
hendur til Finnlands til skrafs og ráða-
gerða, einkum við prófessor Vaisanen,
formann Kalevalafélagsins finnska og
Framhald á bls. 3.
Karl Isfeld er fæddur á Sandi í Aðaldal í Suður-Þingeyjarsýslu 8. nóv. 1906, sonur Níels
Lilliendahls, kaupmanns á Akureyri og Áslaugar Friðjónsdóttur, bónda á Sandi. Karl varð stú-
dent frá Menntaskólanum á Akureyri 1932, las norrænu við Háskólann í þrjú ár, gerðist þá
blaðamaður við Alþýðublaðið, var þar í átta ár; ritaði hann þar einkum bókmenntagagnrýni og
leikdóma. Gerðist síðan ritstjóri Vinnunnar, sem Alþýðusamband Islands gefur út, og í fyrra-
haust ritstjóri Heimilispóstsins. Karl hefur þýtt fjölda bóka, m. a. eftir Ernest Hemingway, John
Steinbeck, Jaroslav Hasek, Axel Munthe, Louis Hémon og Marcel Ayme. Hann hefur og gefið
út ljóðabók, Svartar morgunfrúr, og í undirbúningi er önnur ljóðabók og smásagnasafn.
í