Vikan - 21.11.1957, Side 3

PEIMINGARIMIR OG UFSHAMINGJAN
Það fer ekki alltaf saman, mikill auður og mikil hamingja
HANN var ríkur og iðinn og auð sinn
gat hann þakkað sínum eigin dugn-
aði. Hann var heilsuhraustur og enginn
vissi til þess, að neitt amaði að hjá hon-
um. Þó framdi hann sjálfsmorð.
„Að mínum dómi hefur mér gjörsam-
lega mistekist,“ skrifaði hann í kveðju-
bréfinu.
Hvað átti hann við? Hann átti við, að
hann skorti það sem mestu varðar: lífs-
gleði og sálarfrið.
Margir líkjast honum. Ég þekki mann,
sem ólst upp við fátækt og um fertugt var
orðinn flugríkur.
„Hann er heppinn þessi!“ sögðu menn.
En var hann það?
Auðsöfnun var orðin ástríða hjá hon-
um. Hann hafði sífelldar áhyggjur — á-
hyggjur af því, hvernig hann gæti grætt
meiri peninga og hvernig hann gæti varð-
veitt þá, sem hann þegar átti. Öll hugsun
hans snerist um þetta. Allt varð að víkja
fyrir því — vinir, fjölskylda, skemmtanir.
1 stuttu máli sagt: hann var búinn að
glata listinni að lifa.
Vegna þessa yfirgaf konan hans hann og
dóttir hans flæktist út í óhamingjusamt
hjónaband. Nú er hann tekinn að eldast.
Og hann er einmana, bitur maður, sem að
vísu þekkir ákaflega marga, en sem þó á
ekki einn einasta vin. Hann heldur vita-
skuld áfram að græða peninga, og í aug-
um heimsins er hann sjálfsagt öfunds-
verður. En hann er það vissulega ekki, ef
hamingja er meira virði en peningar.
Hvað er þetta þá, sem menn kalla lífs-
hamingju? Peningar, bílar, skrauthýsi,
skemmtisnekkjur ? Jú, óneitanlega er
þetta hinn almenni mælikvarði. En það er
ekki þar með sagt, að hann sé réttur. Auð-
legð og hamingja er ekki eitt og hið sama.
Kunningja mínum var boðið að dveljast
um helgi á listisnekkju verzlunarmanns
nokkurs. Þeir þekktust raunar naumast.
Boðið stóð í sambandi við viðskipti.
„Aldrei á æfinni,“ sagði kunningi minn
eftirá, „hefur mér leiðst eins hræðilega.
Veðrið var dásamlegt, þjónustan fullkom-
in. Allir hefðu átt að hafa skemmtun af
þessu. En —“ Hann hristi höfuðið dapur-
lega.
Svo hélt hann áfi'am: „Það eina, sem
maðurinn kærði sig um að tala um, var
peningar! Hvernig hann kynni að geta
klófest nokkrar þúsundir þarna og nokkr-
ar þúsundir við þetta tækifæri. Ekkert
annað virtist skipta máli. Það lá við borð,
að maður yrði feiminn og miður sín.“
Auðvitað er ég ekki að halda því fram,
að þeir fátæku séu hamingjusamastir. Og
enginn má skilja orð mín svo, að ég telji
að peningunum fylgi ætíð óhamingja. Eins
og heimurinn er núna, er fátækt býsna
ömurleg. Peningar eru ágætir út af fyrir
sig. Ég á einungis við, að lífshamingjan
smýgur áreiðanlega úr greipum þeirra,
sem láta allt snúast um peningana.
Milljónamæringurinn Russel Sage er
nærtækt dæmi. Hann hafði aðeins eitt
markmið í lífinu: að eignast sífellt meiri
peninga. Og honum tókst það. Peningamir
bókstaflega streymdu inn.
En hver var árangurinn ? Lifandi dauði!
Hann gekk í sömu görmunum árum sam-
an, lifði mestmegnis á ódýrrnn eplum og
ódýrara brauði. Svona gekk þetta unz það
ótrúlega skeði, að honum brást bogalistin
einn góðan veðurdag. Hann lagði peninga
í fyrirtæki, sem varð gjaldþrota, og tap-
aði stórfé.
Svo að hann afréð að spara betur. Hann
hætti að borða hádegisverð og lifði mest-
megnis á skemmdum eplum.
Russell Sage hefði kunnað að meta
Hetty Green Wilkes. Hún var Bandaríkja-
maður eins og hann, og eftir mælikvarð-
anum, sem áðan var nefndur, farnaðist
henni óneitanlega vel. Svo mikið f jálmála-
vit hafði hún, að þegar hún andaðist árið
1952, lét hún eftir sig um 1400 milljónir
króna! Hefðirðu öfundað hana? Jæja, þú
hefðir ekki þurft að gera það. Ekki nema
þú sért þannig gerður, að þú teljir það eft-
irsóknarvert að lifa í fullkominni niður-
lægingu.
Pað gerði Hetty hin ríka. Aumustu betli-
kerlingar hefðu afsagt að ganga í fötun-
um hennar. Enginn maður með réttu ráði
hefði lagt sér það til munns sem hún gerði.
Hún tróð dagblöðum inn á sig til þess að
halda á sér hita og sótti fæðu sína í ösku-
tunnur nágrannanna. Hún lifði ekki, hún
hjarði. Og allt þetta lagði hún á sig til þess
að geta átt peninga — ógrynni peninga —
í banltanum.
Kunnur brezkur lögfræðingur bar sig
öðruvísi að. Hann gerði sér ljóst, að pen-
ingarnir eru ekki fyrir öllu. Honum leidd-
ist lögfræðin, þótt liann græddi á henni.
Hvað gerði hann ? Hann gerðist kaupamað-
ur uppi í sveit. Það var líf, sem átti við
hann — og fjandinn hirði peningana!
Seinna eignaðist hann sína eigin jörð.
Þetta minnir mig á annan ágætan mann.
Hann hafði endurskoðunarskrifstofu í
London og tekjur hans voru talsvert á
annað hundrað þúsund krónur á ári. „Ég
var einn af betri borgurunum svokölluðu,"
tjáði hann mér fyrir skemmstu, „og allir
gengu út frá því, að ég væri harla ánægð-
ur með minn hlut. En svo rann það allt í
einu upp fyrir mér, að ég var að blekkja
sjálfan mig. Ég hafði engan tíma til að
lifa. Ég tók meir að segja verkefni heim
með mér á kvöldin, vann oft á tíðum langt
fram á nótt. Þetta var að gera út af við
mig og konuna mína. Hjónaband okkar
var í hættu.“
Hjónin leystu vandann á harla óvenju-
legan hátt. Hann varð bílstjóri hjá efnuð-
um piparsveini í Suffolk og hún sá um
hússtjórnina.
„Frá fjárhagslegu sjónarmiði erum við
auðvitað verr stödd,“ tjáði hann mér yfir
bjórglasi. „En við höfum aldrei verið við
betri heilsu, aldrei haft eins fáar áhyggjur,
aldrei liðið eins vel.“
Plvaða ályktanir má nú draga af þessu?
Framhald á bls. H

■IVIIIIIIIIIIII
DUTLUNGAR OG KVENFÓLK
DESIRÉE hét 23 ára gömul
frönsk stúlka frá Rouen.
3ún var falleg og aðlaðandi.
Hún var gift ágætum og efn-
uðum manni, sem bar hana &
íöndum sér. Hún hafði peninga
eftir vild, þjón á hverjum
fingri, íburðarmikla ibúð í
grend við Chaps-Elysées og
fagran sumarbústað við Signu.
Maðui inn hennar elskaði hana.
Og þó kom á daginn, að hún
var ekki einungis óánægð, hún
vissi ekki sitt rjúkandi ráð.
Dag nokkurn rakst hún á
ótíndan flæking. Hann vai'
skeggjaður og ófrýnilegur.
Hann var sannarlega ekki
þannig á sig kominn, að líklegt
væi'i að ung og lagleg stúlka
liti við honum. Og þó varð
þetta ást við fyrstu sýn!
Viku seinna hljóp Desirée frá
manninum sínum og skildi eftir
bréf, þar sem hún lýsti yfir,
að ástúð hans, nærgætni og
auðlegð hefði verið að gera
hana vitfirrta! „Ég þoli þetta
líf ekki lengur og er hér með
hætt að vera konan þín. Svo er
guði fyrir að þakka, að ég hef
fundið mér mann, sem þannig
er ástatt um, að hann þarfnast
mín. Þú munt sennilega reka
upp skellihlátur, ef þú sérð
hann — svo dásamlega ólag-
legur er hann. En ég veit, að
ég mun aldrei frá honum fara.“
Það er frægt að endemum,
hve konur geta verið dutlunga-
fullar. Oft hefur þetta komið
karlmanninum í koll. Og
kannski ekki síst, þegar hann
hefur talið sig eiga í fullu tré
við kvenmanninn, vera hús-
bóndi á sínu heimili. Hann
hefur þá oftar en einu sinni
rekið sig harkalega á, að svo
var aðeins á yfirborðinu.
I Kaliforníu fóru miðaldra
hjón út að skemmta sér,
drukku of mikið og urðu sund-
urorða. Þau héldu áfram að
rlfast á heimleiðinni. Þetta
jókst orð af orði eftir að heim
var komið, unz maðurinn
hrópaði: „Ég skal drepa þig!“
og þaut út að bíl sínum, þar
sem hann átti geymda skamm-
byssu.
Hann þreif hana og var á
leið upp að dyrunum, þegar
skot kvað við og hann hneig
örendur til jarðar. Konan, sem
hann hafði hótað að drepa,
hafði hlaupið .upp á loft, þrifið
skammbyssu sem hún átti,
miðað vandlega út um svefn-
herbergisgluggann og fellt
manninn með einu skoti.
Hamslaus bræði og hugsun-
arlaus framkvæmd dregur oft
dilk á eftir sér. Fráskilin
kandadisk kona deildi við
manninn sinn fyrrverandi um
skiptingu eigna þeirra. Hún
krafðist þess að fá hús þeirra
í sinn hlut. ,,Ég drep þig, ef
þú neitar mér um þetta" lýsti
hún yfir.
Og tvisvar var hún nærri
búin að gera alvöru úr hótun-
inni. Eitt sinn vildi það mann-
inum til lífs, að byssan, sem .
hún miðaði á hann, var gömul =
og léleg og skotið hljóp ekki i
úr henni. Nokkru seinna rak j
hún hníf í hann og særði hann 5
svo illa, að hann varð að leggj- i
ast á sjúkrahús.
Að lokum tók aumingja
maðurinn það til bragðs að
flýja. En konunni tókst að _
rekja slóð hans til borgar :
einnar i nági'enninu. Þangað =
hélt hún og barði að dyrum á i
íbúðinni hans. Um leið og þeim :
var lokið upp, tæmdi hún j
byssu sína á manninn, sem stóð i
andspænis henni í rökkrinu. :
Þessu næst hélt hún heim á |
hótelið, sem hún bjó í, og i
reyndi að stytta sér aldur með :
svefnlyfi. En henni var bjarg- f
að á síðustu stundu.
Þá gerði hún ægilega upp- i
götvun. Hún hafði drepið blá- i
ókunnugan mann. Hann hafði \
opnað dyrnar af hendingu, en \
sökum þess hve dimmt var í j
forstofunni, hafði hún ekki j
áttað sig á því, að þetta var j
ekki maðurinn hennar fyrrver- j
andi.
/lllllllllllll||||||||||||||||ÍI||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||t|||||M||||(f||(Ma|||a||||||Ma|a,a
\7IKAN
3
oimi.»iii»MimimMn»imilmuimnnliimimii...iiiiii