Bjarmi - 01.12.1933, Blaðsíða 18

186
BJARMI
Frá Lettlandi,
ad mestu leyti eftir nýkomnum grein-
um frá herra Kirsteins í Vent-
spils á Lettlandi.
I Lettlandi eða Latvíu eru lúterskir
menn um 57% þjóðarinnar, 23% rómversk
kaþólskir, 9% grísk-kaþólskir, 5% »gamal-
trúaðir« Rússar (Staroverzi), 5% Gyðing-
ar, og um 1% »utan flokka«. —
Á meðan Lettland var í valdi Rússa .
rjeðu þýskir aðalsmenn yfir lúterskum
safnaðarmálum, þótt ekki væru þá nema
20 söfnuðir, sem mæltu á þýsku.
Á ófriðarárunum fór allt kirkjulíf út
um Jjúfur, og hnignun varð mikil í öllu
siðferði.
Árið 1919 var ríkið stofnað og var þá
farið að endurreisa kirkjuna. En kirkju-
lögin, sem nú er búið við, eru frá 1928.
Söfnuðir Lúterskir eru alls 295, allir lett-
neskir, hvað tungumál snertir, nema 47
Isýskír og 2 estneskir. Fullorðið safnaðar-
fólk í lettnesku söfnuðunum er 'um 730
þús. og' í hinum um 8000. Prestarnir eru
293 fyrir þá c 1 100 000 íbúa, sem lút-
erskum sið fylgja.
Tveir l)iskupar voru kosnir árið 1922,
Karlis Irbe fyrir Jettneska, en Poelchau
fyrir þýska söfnuði. Söderblom Svíabisk-
up vígði iv. Irbe með mikilli viðhöfn vor-
ið 1922. Sýnodus kaus í fyrravor (1/4. ’32)
Theodor Grunberg fyrir erkibiskup Lett-
lands. Ilann var 25 ár prestur í Ventspils
og síðan rektor menntaskólans í þeirri
borg. Hann tók ekki biskupsvígslu fyr
en í okt. s. 1. Hafði það dregist út
af deilum um dómkirkjuna í Riga. Þýsku-
mælandi söfnuður var sviftur yfirráðum
hennar af J)jóðernisákafa lettnesku mæl-
andi manna. Það er langveglegasta kirkja
landsins, og þótti sjálfsag't að Griinberg
tæki þar biskupsvígslu, — »en þá komum
vjer ekki,« sögðu þýskumælandi menn.
Kirkjan stjórnar sjálf öllum málum
sínum. Innanríkisráðherrann getur aðeins
andmælt þeim ákvæðum, sem hann tel-
ur hættuleg ríkinu. Ríkið á I)ó að vernda
kirkjuna, og' veitir henni árlegan styrlc,
sem þó er 10 sinnum minni en tekjurnar
voru af þeim jarðeignum sem ríkið tók
af kirkjunni. Landbúnaðarlögin tóku 5/6
af öllum kirkjujörðum.
Stjórnarfyrirkomulag' safnaða er í
fám orðum þetta: Allir safnaðarmeðlimir
21 árs eða eldri velja 15—20 manna
»kirkjuráð« í hverjum söfnuði; og' þetta
ráð kýs 5 manna safnaðarstjórn og
»kirkjuformann«. Safnaðarfólk ræður
sjálft hvort það vilji borga kirkjuskatt,
er um helmingur fermdra, sem tekur
þátt í honum.
Kirkjan hefir ekki að lögum neina þátt-
töku í trúarbragðafræðslu skólanna, en
samt er hún skyldugrein fyrir kennara,
en ekki fyrir nemendur. Kirkjan gefur
sjálf út 3 tímarit, 2 á lettnesku, »Sweht-
deenas Rihts« (vikublað) og »Jaunatnes
Selo« (mánaðarblað fyrir æskumenn).
3. blaðið er á þýsku.
Kirkjusókn er betri í borgum en sveit-
um, og er talið orsök þess hvað kirkjur
eru fáar og kirkjuvegir langir í sveitum.
Gyðingar eru margir í suðaustur hluta
landsins, og telur Kirsteins að »þeir spilli
siðferði gamla lettneska fólksins« og soc-
íalistar og kommúnistar sjeu guðlausir. —
»En þrátt fyrir allt er gamalt lettneskt
sveitafólk sjerstaklega guðhrætt og sið-
ferðisgott.«
----• --------
(J.iiifii' iiflicntiu' rltstj. ttjiii'iiia:
Til ki'istniboðsstarfsemi:
Sunnmýlingur »gamalt : heit« 100 kr., G. H.
Brekku 13 kr., S. J. og l’jölskyida Skaftal'ells-
sýslu 50 kr., sr. M. Bjarnarson 10 kr., Kona í
Neskaupsíað 5 kr., Kvenfjelag Akurnesinga 80
kr. — Bestu þakkir.