Heima er bezt - 01.04.1959, Síða 28

meðvitund. Straumurinn ber hann hægt niðureftir ánni,
og nú er allt hljótt....
Heiman frá Ártúni hafa tvenn kvenna-augu fylgst
með jiví, sem var að gerast og séð hin hræðilegu afdrif
Vals á árvaðinu. Frú Hildur og Ásta standa því báðar
nær jafnsnemma á árbakkanum og horfa út á allþung-
an strauminn. Frú Hildi verður þegar ofraun sú átakan-
lega sjón, sem blasir við henni, og hún hnígur mátt-
vana af geðshræringu niður á árbakkann. Einkasonurinn
ástkæri í heljargreipum dauðans, og hún hefir engan
þrótt til að bjarga lífi hans. Hvers virði eru henni nú
auður og metorð. — Hún grúfir andlitið í höndum sér,
og herðar hennar kippast til af þungum ekka.
Ásta hikar ekki lengi á árbakkanum. Hún fleygir sér
eins og örskot í árstrauminn og grípur þegar létt
sundtökin og berst nú óðfluga í áttina til hans, sem
hún ætlar að bjarga, þótt það jafnvel kunni að kosta
hana hennar eigið líf. Hún er brátt komin á hlið við
Val og nær föstum tökum á honum, og nú er sem
nýr þróttur streymi um hana alla, knúinn af ofurhuga
og ástheitri fórnarlund. Björgunin er hafin upp á líf
og dauða.
Ásta slakar hvergi á tökum sínum og syndir hægt af
stað með Val til lands. Þau smánálgast árbakkann, og
heit sigurgleði fyllir hug hennar og hjarta við hvert
átak, sem flytur þau nær markinu, og loks er sigurinn
unninn. Ásta gerir sér ekki fulla grein fyrir því sjálf,
hvernig síðasti þáttur gerist, en hún leggur Val með-
vitundarlausan að fótum móður hans, og þar með er
erindi hennar suður að ánni lokið. Adinninguna um
áhrif þessara augnablika á hún ein og ætlar að geyma
hana sem helgidóm hjarta síns. Hún hleypur því bein-
ustu leið heim að Ártúni, án þess að gefa frú Hildi
nokkurt tækifæri til að hefja samræður við sig. Hún
fer beint upp í herbergi sitt og læsir að sér. En út um
gluggann fylgist hún síðan af öllum huga sínum og
skarpri athygli með því sem gerist suður á árbakk-
anum....
Þórður sýslumaður er kominn suður að ánni og
nemur staðar hjá konu sinni og syni. Honum er vel
ljóst, hvað gerzt hefir síðustu stundina, en þrátt fyrir
það hvílir fullkomið jafnvægi og ró yfir göfugmann-
legum svip sýslumannsins. Hann sezt við hlið konu
sinnar og tekur blíðlega um hönd hennar, sem enn
titrar af taugaóstyrk. Svo segir hann lágt og rólega:
— Hildur mín, við skulum sameiginlega þakka Guði
fyrir það, sem gerzt hefir, þakka honum fyrst og fremst
fyrir dáðríkt björgunarafrek ungu stúlkunnar og sigur
hennar. Drengurinn okkar er að vakna til lífsins á ný.
Frú Hildur lítur innilega á mann sinn og þrýstir hönd
hans mjúklega, en henni er erfitt um mál. Hún finnur
engin viðeigandi orð yfir tilfinningar sínar á þessari
stundu, svo að hún kýs heldur þögnina. Þreytt höfuð
hennar hallaðist upp að barmi Þórðar, og brennheit tár
streyma niður kinnar hennar. Samt sigrast hún brátt á
hinum stjórnlausu tilfinningum sínum, og móðurskyld-
an nær tökum á sál hennar. Hún færir sig að hlið sonar
síns og fer að hagræða honum. Valur er nú kominn til
meðvitundar og horfir hálfruglaður í kringum sig. Enn
er allt þokukennt og óljóst fyrir sjónum hans. En nafnið
sem skýrast hljómaði í sál hans, áður en vitund hans
hvarf inn í myrkur algleymisins fyrir stundu síðan,
líður nú af vörum hans lágt og blítt. — Ásta, — hvíslar
hann.
Foreldrar hans sitja sitt hvoru megin við hann, og
bæði heyra þau hið fyrsta orð af vörum sonar síns.
Þórður sýslumaður lítur á konu sína, og augu þeirra
mætast. En nú lítur frú Hildur ekki undan tilliti manns
síns. Hún veit nú, að það er tilgangslaust að berjast
lengur gegn því rétta í ástarmálum sonar síns. Þetta
eina orð af vörum Vals staðfestir að fullu þann sann-
leika, sem þeim hjónunum var báðum ljós áður, þótt
hún ætlaði aldrei að viðurkenna hann fyrir neinum,
en nú hefir æðri kraftur tekið í taumana, og hér eftir
hlýtur hún að breyta um stefnu í þessu máli og gera
það eitt, sem rétt er.
Valur rís upp til hálfs og segir undrandi: — Hvað
hefir komið fyrir mig, og því ligg ég hérna alvotur?
Sýslumaðurinn ætlar konu sinni að skýra það mál
fyrir Val og svarar því engu. En frú Hildur segir einnig
hiklaust: — Hesturinn fældist með þig á árbakkanum
og þaut svo með þig í ána. Þar féllstu svo af baki og
flaust meðvitundarlaus með straumnum.
— Og hvað svo —?
— Ásta bjargaði þér.
Valur spyr ekki um fleira að sinni, en sárt andvarp
stígur frá vörum hans. Svo það var Ásta, sem bjargaði
honum úr ánni. Hvers vegna lofaði hún honum ekki
að deyja þar? — Þá hefði öllu verið lokið. Ásta er á
förum frá Ártúni, og án hennar verður líf hans kalt
og gleðisnautt. Svo lítur Valur á móður sína og segir
lágt: — Hvar er Ásta?
— Hún hljóp strax heim að björgun þinni lokinni.
Við skulum koma heim líka.
Valur rís á fætur og gengur af stað frá ánni, dálítið
reikull í spori. Sýslumannshjónin taka sitt undir hvora
hönd sonar síns og leiða hann heim túnið, eins og þegar
hann var lítill drengur. Hjörtu þeirra fyllast heitum
klökkva og djúpu þakklæti fyrir hið nýafstaðna björg-
unarafrek, sem tókst svo undursamlega. Þau hafa endur-
heimt drenginn sinn úr heljargreipum árinnar fyrir
fórnardáð hinnar hugprúðu stúlku, sem hikaði ekki við
að leggja líf sitt í hættu til þess að bjarga honum. Allt
annað verður lítilsvirði og léttvægt nú hjá þeirri mildu
og dýrmætu guðsgjöf, sem þetta afrek færði þeim, og
Ásta er orðin stærri og meiri en nokkur önnur stúika
í augum þeirra. En nú er eftir að þakka henni og
endurgjalda björgunarafrekið mikla, og það vilja sýslu-
mannshjónin bæði gera á verðugan hátt.
Á þessu kvöldi hefir umkomulausa eldhússtúlkan í
Ártúni ekki aðeins bjargað lífi Vals úr bráðri hættu.
Hún hefur jafnframt því unnið hjörtu sýslumannshjón-
anna og þar með hlotið tvöfaldan sigur.
(Framhald).
140 Heima er bezt